Kumpi omuntu omu ku buli bantu babiri abakulu mu Amerika —nga 47% —azuuliddwamu puleesa (oba puleesa), ekitongole kya Amerika ekivunaanyizibwa ku kulwanyisa endwadde (CDC) bwe kikakasa.Omuwendo ogwo guyinza okufuula obulwadde buno okulabika ng’obwa bulijjo nnyo ne kiba nti si nsonga nkulu, naye ekyo kiri wala nnyo okuva ku mazima.
Puleesa eyongera obulabe bw’omuntu okufuna endwadde z’omutima, okulwala omutima, okusannyalala n’okukendeera kw’okutegeera.Era, okuva puleesa bw'etera okweyoleka nga tewali bubonero okutuusa ng'ekintu ekinene eky'omutima kibaddewo, oluusi kiyitibwa 'omutemu omusirise'.Mu butuufu, abantu bangi tebamanyi na nti balina puleesa naddala nga bagikeberebwa mu biseera by’okukyalira omusawo waabwe omukulu buli mwaka.
Ekirala, CDC etegeeza nti abantu 24% bokka abalina puleesa be batwalibwa ng'embeera yaabwe 'efugibwa.' Ekigambo ekirala ekitegeeza kino ye 'puleesa egumira,' era kino kitegeeza nti omuntu ssekinnoomu akuuma puleesa okusinga 140/90 mmHg, wadde nga yajjanjabwa n’eddagala eringi (okutuuka ku ssatu) okugezaako okukendeeza puleesa.Okutwalira awamu abasawo bagezaako eddagala limu okutandika, olwo ne bakola ekkubo lyabwe okuyita mu lukalala lw’eddagala lyonna ery’essatu singa puleesa y’omulwadde teddamu.
Okuva puleesa bwe ya bulijjo ennyo-era ng'etera 'out of control'-abanoonyereza bali ku misoni okuzuula ensonga endala ez'obukuusa lwaki puleesa ebaawo, emmere esinga okukendeeza puleesa n'ebirala.
Ekisembyeyo okuzuulibwa mu kifo kya puleesa kiraga engeri embeera eno gy’eri ey’enkola mu butuufu: Okunoonyereza okupya okuva mu Yunivasite y’e Toledo, Ohio, okufulumizibwa mu bbanga ttono mu katabo akayitibwa Experimental Biology, kulaga nti obuwuka bwaffe obw’omu byenda buyinza okunnyonnyola lwaki obujjanjabi tebukola bulungi eri abantu abamu , nga kw’otadde n’abo 76% abalina puleesa etaziyiza.
Okubeera n'akakwaate: Enteekateeka y'emmere ennungi eya puleesa eri abatandisi
Si kutabaganya kwokka okukosebwa microbiome, era.Okunoonyereza okwakolebwa mu September 2021 mu Journal of Hypertension kwazuula nti omuwendo omunene ogw’enjawulo ogw’obuwuka obulungi obw’omu byenda gusobola okuyamba okuziyiza puleesa nga tennabaawo.
'Olw'obuzibu bw'obuwuka obutonotono obw'omu byenda, buli muntu ssekinnoomu wa njawulo. Wadde ng'ekigambo kino eky'awamu ekikwata ku butonde bw'obuwuka obutonotono kiyinza obutakwata ku buli muntu, tekiruma nnyo kumanya,' Dr. Yang bw'amaliriza.
Ebisingawo,nsaba ogendeko www.sejoygroup.com ku mukutu gwa yintaneeti