Maana fitinin dɔ dɔgɔtɔrɔso dɔ la:
Bi, banabagatɔ dɔ nana dɔgɔtɔrɔso la. Digilikɛla y’a ka tansiyɔn ta ni tansiyɔn jateminɛnan nimɔrɔma ye, o ye milimɛtiri 165/96 ye. Banabagatɔ barila ka dimi tuguni. Mun na i tɛ baara kɛ ni mɛkisikalan sɔgɔsɔgɔninjɛ ye walasa ka ne suman? Elektɔriki tansiyɔn jateminɛni tɛ tiɲɛ fewu. N ye sumani kɛ ni mɛkisikalan sɔgɔsɔgɔninjɛ ye so kɔnɔ, wa a ma tɛmɛ 140/90 kan abada. Gɛlɛya bɛ tansiyɔn jateminɛnanw nizɛri la.
O kɔfɛ, a ye danga kɛ dɔgɔtɔrɔso la waati bɛɛ, ka stagiaires kɔrɔfɔ ani ka kasi. Dɛmɛ tɛ min na, dɔgɔtɔrɔso baarakɛla min tun bɛ o baara ɲɛminɛ, o nana ni mɛkisikalan sɔgɔsɔgɔninjɛ ye a fɛ, k’a suman kokura. A ma miiri min na, a tun ka bon, 180/100mmhg. Banabagatɔ tun tɛ se ka foyi fɔ sisan, nka a kunkolodimi tun bɛ a la. An ye tansiyɔn jiginni fura furakisɛ sɛbɛn a ye joona, ka tansiyɔn sɛgɛsɛgɛ kokura miniti 30 kɔnɔ, ka jigin fo ka se 130/80mmHg ma.
O la sa, tansiyɔn jateminɛnan nimɔrɔmaw ni mɛkisikalan sɔgɔsɔgɔninjɛ jateminɛnanw bɛɛ ye tiɲɛ ye. Ni banabagatɔ nisɔndiyalen don, a tansiyɔn bɛ bonya, o la mun na a tɛ wuli abada so kɔnɔ? A ka ca a la, sumanikɛcogo ma ɲɛ, walima a ka so kɔnɔ sɔgɔsɔgɔninjɛ jateminɛnan tɛ tiɲɛ ye, walima a bɛ se ka kɛ tansiyɔn finman ye. Tansiyɔn bɛ teri dɔw la so kɔnɔ. Ni u nana dɔgɔtɔrɔso la ka taa dɔgɔtɔrɔso la, u bɛ siran, wa u tansiyɔn bɛ bonya. O ko in bɛ wele ko tansiyɔn finman.
Mɛkisiki tansiyɔn bɛna bɔ tariku taabolo la
Teri caman b’a miiri ko mɛkisikalan sɔgɔsɔgɔninjɛ jateminɛnanw ka ɲi ka tɛmɛ. Tiɲɛ na, mɛkisikalan sɛgɛsɛgɛlikɛlanw tɛ tiɲɛ ye, wa u bɛ ka ban dɔɔni dɔɔni.
Mɛkisiki ye warijɛ finman baga suguya dɔ ye, min tɛna sigida nɔgɔ dɔrɔn, nka a bɛna kojugu kɛ mɔgɔw farikolo fana na. Ni a ka jugu, a bɛ se ka kɛ sababu ye ka mɛkisikalan baga bila mɔgɔ la ani ka ɲɛnamaya bila farati la.
O de kama, mɛkisikalan tɛ fura min na, o bɛ ka kɛ diɲɛ fan bɛɛ la. Ameriki, Suwɛdi, Danemarke ani jamana wɛrɛw ye dankari kɛ ka mɛkisikalan sɔrɔ funteni jateminɛnanw, tansiyɔn sumanikɛlanw ani mɛkisikalan bɛ minɛn caman wɛrɛw la.
Mercury sphygmomanometers tɛ dan faratiw dɔrɔn ma minnu bɛ se ka kɛ. Ni mɛkisikalan bɔra, a ka nɔgɔn ka kɛ farati ye. Ka fara o kan, mɛkisikalan sɔgɔsɔgɔninjɛlanw mago bɛ lamɛnni fɛɛrɛ la, o min ka gɛlɛn mɔgɔ gansanw ma ka se a la. Mɔgɔkɔrɔba caman ka mɛnni man ɲi, o de ka teli ka filiw lase mɔgɔ ma.
Ka fara o kan, mɛkisikalan sɛgɛsɛgɛlikɛlan tɛ se ka nafa jira k’a ɲɛsin u ma, wa teri kɔrɔbaw ɲɛw ka jugu. Mɛkisiki sɔgɔsɔgɔninjɛ nafa ka dɔgɔn kɛrɛnkɛrɛnnenya la, a kalanni ka gɛlɛn kosɛbɛ.
Ni aw b’a fɛ ka mɛkisikalan sɛgɛsɛgɛlikɛlan san aw bangebagaw ye, dɔgɔtɔrɔ Zeng ye aw laadi ko aw kana wari musaka cogo jugu la. Mɔgɔkɔrɔba caman tɛ se ka baara kɛ n’a ye, wa farati bɛ se ka kɛ a la.
Sisan, tansiyɔn jiginni sɛgɛsɛgɛli ni furakɛli laadilikanw suguya bɛɛ minnu bɛ se ka tansiyɔn jiginni jateminɛ nizɛrikan na, olu de ye sugandili fɔlɔ ye. tansiyɔn jateminɛnanw nizɛrikan na, olu bɛ fɔ kosɛbɛ dɔgɔtɔrɔsow la, wa mɛkisikalan sɔgɔsɔgɔninjɛlanw bɛna bɔ tariku kɔnɔ.
Sani mɛkisikalan sfigmomanomɛtiriw ka kɛ, tansiyɔn jateminɛnan nimɔrɔmaw ye fɛn fitininw ye. U lakananen don, u bɛ se ka ta ani u baara ka nɔgɔn i n’a fɔ du kɔnɔ furakɛli minɛnw. N’a sɔrɔ fɛn caman bɛ yen minnu bɛ se ka nɔ bila tansiyɔn jateminɛnanw nizɛriw ka tiɲɛni na ani a fɔlɔ an tɛ baarakɛlaw ye dɔgɔtɔrɔw ye. An ye barokun dɔ tila ɲɔgɔn na min tɔgɔ ye ko... SO JOLI TANSIGI MIN YE MUN YE kalo tɛmɛnen. O ye baro dafalen ni kuntilenna ye tansiyɔn jateminɛnanw kan nizɛrikan na.
