Bwe kituuka ku kupima ebbugumu, obutuufu bwe businga —ka kibeere ng’olondoola ebbugumu ly’omubiri gwo, ery’omwana, oba wadde olw’ebigendererwa by’obujjanjabi oba eby’amakolero. Ekimu ku bikozesebwa ebisinga okulabika obulungi n’okwesigamizibwa kwakyo ye rigid tip thermometer. Wadde nga ebyuma ebipima ebbugumu ebya digito, ebikozesebwa mu kukola ebyuma ebipima ebbugumu ebya mercury bitera okukozesebwa, ekipima ebbugumu erikaluba (rigid tip thermometer) kirina ebirungi eby’enjawulo ebigifuula ekyuma ekikulu eky’okufuna ebisomeddwa mu bbugumu mu butuufu.
Mu kiwandiiko kino, tujja kwetegereza lwaki olina okulonda ekipima ebbugumu erikaluba okusobola okusoma ebbugumu mu butuufu, emigaso emikulu egy’okukozesa ekimu, n’engeri gye kigeraageranyaamu ebika ebirala eby’ebbugumu. Oba oli mukugu mu by’obulamu, omuzadde, oba omuntu amala kussa ekitiibwa mu butuufu mu bulamu obwa bulijjo, ekitabo kino kijja kukuyamba okutegeera lwaki rigid tip thermometer esigala nga kye kimu ku bikozesebwa mu kupima ebbugumu.
Ekipima ebbugumu eky’omuggo ekikaluba (rigid tip thermometer) kye ki?
Ekipima ebbugumu ekikaluba (rigid tip thermometer) kye kika ky’ekipima ebbugumu ekimanyiddwa olw’ekintu kyakyo ekinywevu, ekitali kikyukakyuka ekikakasa okukwatagana okukwatagana n’ekitundu ekipima. Okwawukana ku flexible tip thermometers, ezirina malleable probe esobola okufukamira oba okukoona, rigid tip thermometer esigala nga nnywevu era nga nnywevu, ekiyinza okuwa okusoma okunywevu era okutuufu. Mu budde obutuufu, ebipima ebbugumu ebikaluba (rigid tip thermometers) biba bya digito era nga bikoleddwa okukozesebwa mu bipimo by’ebbugumu eby’omu kamwa, eby’omu lubuto oba eby’omu kifuba (ebiri wansi w’omugongo).
Ebipima ebbugumu bino bitera okusiimibwa mu mbeera z’awaka n’ez’obujjanjabi olw’obwangu bwabyo, okwesigika, n’obwangu bw’okukozesa. Wadde nga digital thermometers ziyinza okuba n’emirimu egy’enjawulo, rigid tip version ebalirirwamu omuwendo olw’obutakyukakyuka n’obutuufu naddala mu mbeera nga okusoma ebbugumu kwennyini kukulu nnyo.
Ebirungi ebiri mu kukozesa ekipima ebbugumu eky’ensonga enkakali .
1. Obutuufu obw’amaanyi n’okwesigamizibwa .
Emu ku nsonga enkulu lwaki olondawo ekipima ebbugumu ekikaluba (rigid tip thermometer) bwe butuufu bwakyo. Ensonga enkakali ekakasa okuteekebwa okunywevu mu kifo we bapimira, ekisobozesa okusoma kw’ebbugumu okutuufu. Ka kibe nti opimira ebbugumu ery’omu kamwa, ery’omu nseke oba ery’omu kifuba, ekipima ekikaluba kikakasa nti ekipima ebbugumu kisigala nga tekiyimiridde era nga kiwa ebivaamu ebikwatagana.
Okwawukana ku ekyo, ebipima ebbugumu ebikyukakyuka (flexible-tip thermometers) bisobola okutera okutambula okutono mu kiseera ky’okupima, ekiyinza okuvaako obutali butuufu butono mu kusoma. Ensonga enkakanyavu esinga amaanyi mu kuwa akakwate akanywevu era akesigika n’omubiri, okukakasa nti ebisomeddwa byo bituufu nga bwe kisoboka.
2. Okupima ebbugumu mu kamwa okutuufu .
Okupima ebbugumu ly’omubiri nga oyita mu kamwa y’emu ku nkola ezisinga okukozesebwa naddala mu mbeera z’awaka. Ekipima ebbugumu ekikaluba kikola nnyo naddala mu kupima ebbugumu mu kamwa kubanga kiwa ekifo ekinywevu wansi w’olulimi. Okuva ensonga enkakanyavu bwe butafukamira oba okufukamira, ekipima ebbugumu tekitera kukyuka mu kiseera ky’okupima, okukakasa okusoma okunywevu era okutuufu.
Ebipima ebbugumu bingi ebya digito ebirina ensonga ezikyukakyuka bisobola okukyuka okuva mu kifo naddala singa omuntu apimibwa atambula oba ng’afuna obuzibu okukuuma akamwa kaabwe nga kazibye. Kino kiyinza okuvaako okusoma okutakwatagana. Obugumu bw’ekipima ebbugumu bukakasa okuteekebwa obulungi kwa sensa okusobola okufuna ebivaamu ebituufu.
3. Okusoma amangu ate nga kukola bulungi .
Okwawukanako n’ebipima ebbugumu ebimu eby’ennono ebitwala obudde okutebenkeza n’okuwa ebisomeddwa, ebipima ebbugumu ebikaluba naddala eby’omulembe, biwa ebivaamu eby’amangu era ebikola obulungi. Ebipima ebbugumu ebya digito eby’omulembe bitera okubeera ne sensa ez’omutindo ogwa waggulu ezikola okusoma ebbugumu mu sikonda ntono. Kino kikulu nnyo naddala mu mbeera z’obujjanjabi oba eri abazadde okutwala ebbugumu ly’abaana baabwe mu bwangu.
Obutuufu bw’ Ebipima ebbugumu ebikaluba kitegeeza nti ebisomeddwa bitera okutebenkeza amangu nga tekyetaagisa biseera bya kulinda okumala ebbanga eddene, ekitera okubaawo ku bika by’ebipima ebbugumu ebirala. Ku basawo n‟amaka agajjudde emirimu, obusobozi bw‟okusoma amangu busobola okuyamba okukekkereza obudde n‟okulongoosa obulungi bw‟okulabirira.
4. okuwangaala n’okuwangaala .
Omugaso omulala omukulu ogw’ebipima ebbugumu ebikaluba (rigid tip thermometers) kwe kuwangaala kwabyo. Olw’okuba ekikebera kikalu era tekikyukakyuka, ebipima ebbugumu bino tebitera kwonooneka mu biseera bw’ogeraageranya n’enkyusa z’ensonga ezikyukakyuka. Wadde nga ebipima ebbugumu ebikyukakyuka bitera okukwatibwa, okubeebalama, oba okumenya, ebipima ebbugumu ebikaluba okutwalira awamu biba binywevu nnyo, ekifuula okulonda okuwangaala okuwanvu.
Ku abo abeetaaga ekintu ekyesigika okukozesebwa okumala ebbanga eddene, obuwangaazi bw’ekipima ebbugumu ekikaluba kikakasa nti kisobola okugumira okwambala buli lunaku okujja n’okusoma ebbugumu ennyo, ka kibeere mu mbeera y’ebyobulamu oba awaka.
5. Obuyonjo obulongooseddwa .
Obuyonjo bweraliikiriza nnyo bwe kituuka ku kupima ebbugumu. Dizayini ennywevu, etali ya kibogwe ey’ekipima ebbugumu eky’ensonga enkakali kiyamba okuyonja n’okutta obuwuka oluvannyuma lw’okukozesa. Okuva tip bw’etafukamira oba okufukamira, waliwo ebituli ebitono ebizibu okutuukamu nga bakitiriya n’obuwuka bisobola okukuŋŋaanyizibwa, ekintu ekikulu ennyo ng’okwata ebbugumu mu mbeera z’obujjanjabi oba ez’awaka.
Ebipima ebbugumu bingi ebikaluba nabyo bijja n’enkoofiira ezikuuma probe, eyongerako layeri ey’obukuumi n’obuyonjo obw’enjawulo ng’ekyuma tekikozesebwa. Bw’okuuma ekipima ebbugumu nga kiyonjo era nga kiyonjo, okendeeza ku bulabe bw’okufuuka obucaafu, ekifuula ekyuma kino okuba eky’obukuumi okukozesebwa enfunda eziwera.
rigid tip thermometer vs. ebika ebirala eby'ebipima ebbugumu .
1. Ebipima ebbugumu n’amatu .
Ebipima ebbugumu n’amatu, ebitera okukozesa tekinologiya wa infrared, byettanira nnyo olw’obulungi bwabyo n’obwangu bw’okukozesa. Ebipima ebbugumu bino tebiyingiramu era bivaamu amangu, ekifuula amaka agakola emirimu mingi oba ng’obudde bwe buba obw’omugaso. Wabula zirina we zikoma bwe kituuka ku butuufu. Ebika byombi bisobola okukosebwa okuteekebwa mu ngeri etali ntuufu, okutambula kw’omubiri, oba ensonga z’obutonde ng’ebbugumu ly’ekisenge. Okugeza, ebipima ebbugumu by’amatu byetaaga okukwatagana okutuufu munda mu mulyango gw’amatu, era ekifo kyonna ekibi kiyinza okuvaako obutali butuufu obw’amaanyi. Mu ngeri y’emu, ebipima ebbugumu eby’omu ngalo bisobola okukwatibwako mu kifo ky’engalo n’okutuuka n’okuyimirira mu mubiri, ekivaako okusoma okutakwatagana.
Okwawukanako n’ekyo, ekipima ebbugumu ekya tip tip kikuwa ebivaamu ebisinga okwesigika. Firm yaayo, fixed probe ekakasa okuteeka okutuufu era okukwatagana naddala ku kupima ebbugumu ly’omu kamwa n’omu lubuto. N’ekyavaamu, ebipima ebbugumu ebikaluba (rigid tip thermometers) tebitera kuvaamu bisomeddwa mu bukyamu olw’ensobi y’omukozesa oba ensonga ez’ebweru, ekizifuula okulonda okwesigika ennyo okulondoola ebbugumu mu butuufu.
2. Ebipima ebbugumu ebya Mercury .
Ebipima ebbugumu ebya mercury, wadde nga omutindo bwe gunaaba guwedde, bifuuka bya mulembe olw’okweraliikirira ku by’okwerinda. Wadde nga zisomesebwa mu ngeri entuufu, zirimu ekirungo kya mercury eky’obutwa ekiva mu mbeera ey’amaanyi eri obulamu singa ekipima ebbugumu kimenyeka. Enkwata n’okusuula ebyuma ebipima ebbugumu ebya mercury nabyo bizibu nnyo, nga byongerako layeri endala ey’obuzibu n’obulabe bw’obukuumi.
Ku luuyi olulala, ebipima ebbugumu ebikaluba (rigid tip thermometers) biba bya digito, ne bimalawo obulabe obuva mu mercury. Ebipima ebbugumu bino byangu okukozesa, ebisingako obukuumi, n’okuwa ebivaamu amangu, ebifuula eby’omulembe era eby’omugaso okusinga mercury thermometers. Okugatta ku ekyo, obutonde bwazo obwa digito buwa omugaso ogwongezeddwaako ogw’okulaga okutegeerekeka, okwangu okusoma, okukakasa nti abakozesa basobola okulondoola ebbugumu lyabwe nga beesiga.
Mu bufunzi
Mu bufunze, a . Rigid Tip Thermometer ekuwa ebirungi bingi ebigifuula ey’oku ntikko eri abo abeetaaga okusoma ebbugumu mu butuufu, okwesigika, era okw’amangu. Okuva ku butuufu bwayo n’obutakyukakyuka mu bipimo eby’omu kamwa okutuuka ku buwangaazi bwayo, obuyonjo, n’okukola ebintu bingi, ekipima ebbugumu erikaluba kiyimiriddewo ng’ekintu eky’omuwendo mu mbeera z’obujjanjabi n’ez’awaka. Obugumu bwayo bukakasa nti bukozesebwa okumala ebbanga eddene awatali kusaddaaka butuufu, ate nga dizayini yaayo ennyangu okuyonja eyongera okusikiriza okutwalira awamu.
Oba oli mukugu mu by’obulamu, omuzadde, oba omuntu anoonya ekyuma ekipima ebbugumu ekyesigika, ekipima ebbugumu ekikaluba (rigid tip thermometer) kibeera kinywevu. Kikakasa nti osobola okulondoola obulamu bwo oba obulamu bw’abalala n’obwesige, ng’omanyi nti okozesa ekintu ekyesigika era ekituufu ku mulimu.
