Ɖɔkta
Zi geɖe la, ele be míadze ŋgɔ nusiwo amegbetɔwo vɔ̃na le dzɔdzɔme nu .
Be woakpɔ agbe ta .
Duɖimekeke kple gaƒoɖokui la .
Wɔ avu kple ku .
Esia ta
Míesusuna ɣesiaɣi be wole .
Agbedzikpɔla la .
Woŋea aɖaba ƒua edzi ɣeaɖewoɣi .
Wonye xɔlɔ̃wo hã .
Azɔ hã dzilawo ƒe vi .
Ɖe atikewɔwɔ me awudodowo ɖa .
Wonye ame tsɛwo hã .
8.19 Chinatɔwo ƒe Atikewɔlawo ƒe Ŋkeke .
Míedzra nyabiase geɖe ɖo .
Ðɔktawo ƒe ŋuɖoɖowo .
na míese dɔ sia gɔme yeyee .
Q: Abe ɖɔkta ene la, nukae nye 'label' si nèdi wu be yeaɖe ɖa?
A: Nyemedi be woakɔ ŋunye o eye melɔ̃na be dukɔa nabum abe ame tsɛ ene, awɔ dɔ dzro aɖe ko. Menye dɔlélewo katãe woate ŋu ada o, eye ɖɔktawo menye xɔnametɔwo o, gake míawɔ míaƒe ŋutete ɖesiaɖe atsɔ ada dɔnɔ ɖesiaɖe.
Q: Èsusu be ɖɔkta ƒe dɔa hea nyaƒoɖeamenu geɖe vɛ na wòa?
A: Nyaƒoɖeamenu geɖe le eme, eye afɔku siwo ate ŋu ado mo ɖa le dɔnɔ kpatawo ŋu ate ŋu anɔ anyi ɣesiaɣi. Ele be míasẽ atikewɔwɔ ƒe dedienɔnɔ ƒe ka la me ɣesiaɣi. Gake le ɣeyiɣi aɖe megbe la, dɔ sia ƒe ɣeyiɣi ƒe didime va zu numame na mí, eye nyaƒoɖeamenu sia tututue nana míenɔa gbagbãm to seɖoƒe si le etame la me.
Q: Nukae ʋã wò be nàti ɖɔkta ƒe dɔa yome?
A: Abe vidzidziŋutinunyala ene la, ɣesiaɣi si mese fugboe ƒe dzi ƒe tsotso sesẽ la, mesena le ɖokuinye me be dzi le dzɔyem ŋutɔŋutɔ. Dzidzɔ kple seselelãme si le dada kple vidzĩ kpɔkpɔ dedie eye wòle lãmesẽ me la nye nusi ɖeke mesɔ kplii o, eye wònye nusi hã mele ŋgɔ yim ɣesiaɣi kple ŋusẽ.
Q: Aleke nèdaa asɔ le dɔwɔwɔ kple ƒomea me?
A: Abe lãmesẽdɔwɔla ene la, zi geɖe la, nyemate ŋu ada asɔ le nusianu me o, eyata menyi fe le nye ƒomea ŋu. Meda akpe ŋutɔ hã ɖe woƒe gɔmesese kple kpekpeɖeŋu si wonam le ƒeawo me ta. Ðeko mate ŋu adze agbagba ɖesiaɖe be makpɔ ɣeyiɣi ɖe nye ƒomea ŋu ahawɔ geɖe wu na wo.
Q: Ame geɖe ƒe atikewɔwɔ me nɔnɔmewo didi le Internet dzi. Ðe 'Internet dzi didi na atikewɔwɔ' kakaɖedzi le eŋua?
A: alakpanyatakakawo kple alakpa-dzɔdzɔmeŋutinunya me nyawo mehiã le internet dzi o, eye 'Internet dzi didi hena atikewɔwɔ' menye mɔ si dzi woate ŋu aka ɖo o, ke boŋ edzi susu me agba ɖe edzi. Ne vevesese aɖe le ŋuwò la, ègahiã ɖɔkta bibiwo kple dɔwɔnuwo kokoko hafi woate ŋu ado wo kpɔ.
Q: Aleke nèbua ɖɔkta siwo le dzɔdzɔmeŋutinunya ƒe ame geɖe xɔxɔ ŋu bum?
A: Menye dɔlélewo kple nɔnɔme kpatawo koe wòle be ɖɔktawo nada o, ke ele be woanye lãmesẽdzikpɔlawo hã. Ðɔkta bibi siwo kpɔa gome le dzɔdzɔmeŋutinunya me ƒe ame geɖe xɔxɔ naa mɔnu siwo ŋu kakaɖedzi le wu na dɔnɔwo be woaxɔ nyatakakawo, si nyo na nutoa me kɔklɔ hena lãmesẽŋutinunya ŋuti sidzedze kaka kple ameha bliboa ƒe lãmesẽ ŋuti nunya katã ƒe nyonyo.
Lãmesẽ kple agbe nyui nɔnɔ va le ƒome ƒe susu hem yi edzi. Menye ɖeko atikewɔwɔ ŋuti sidzedze xɔŋkɔwo kple aƒeme atikewɔnuwo ƒe wɔwɔme kple wo zazã nye mɔnukpɔkpɔ na dɔnɔwo be woatsɔ woawo ŋutɔ ƒe ŋutilã ƒe agbanɔamedzi ko o, ke enye mɔnukpɔkpɔ na ɖɔktawo kple dɔnɔwo be woakpɔ gome le eme ɖekae hã.
Tsã la, esi míeyi ɖɔkta gbɔ la, míaƒe nɔnɔme kple seselelãme siwo nɔ anyi nyitsɔ laa alo esiwo li fifia koe míegblɔna na wo, eye ɖɔktawo naa dɔlélea kple atikewɔwɔ si wotu ɖe esia dzi. Aƒeme atikewɔnuwo ƒe amedzrowɔwɔ, dɔlélewo didi ƒe nyaƒoɖeamenu, kple ŋkuléle ɖe nyaƒoɖeamenu ŋu meganye ɖɔktawo ko o, eye dɔnɔwo ate ŋu alé ŋku ɖe woƒe ŋutilã ŋu le aƒeme gbesiagbe. Kpɔɖeŋu siwo bɔ dometɔ aɖewoe nye . Aƒeme Elektrɔnik Dzoxɔxɔdzidzenuwo ., Aƒeme dzoxɔxɔdzidzenu siwo woyɔna be infrared ., Aƒeme elektrɔnik ʋu ƒe sisi ƒe mitawo , aƒeme elektrɔnik ʋumesukli ƒe mitawo, kple bubuawo.
Lãmesẽdɔwɔlawo asẽ ŋu wu ne wole dɔ wɔm ɖekae kple aƒeme lãmesẽdɔwɔlawo abe aƒeme zazã ƒe atikewɔnuwo ene.