Torban lama dura namoonni seera fayyaatiin utuu hin daangeffamne bakka uummanni itti baay'atu keessaa ba'u, COVID-19 osoo hin beekin naannootti babal'ate.
Duub-deebii mallattoolee namoota dhukkuba kanaan qabaman irraa dhufu baay’achaa dhufeera.Akka dhukkuba sirna hargansuutti COVID-19 rakkoo hafuura baafannaa, salphaa irraa kaasee hanga murteessaa ta’etti fiduu danda’a.Ga’eessonni dullooman fi namoonni haala fayyaa biroo kan akka dhukkuba onnee, kaansarii fi dhukkuba sukkaaraa qaban mallattoolee ciccimoo ta’an qabaachuu danda’u.COVID-19 somba keessan maal godha?
Vaayirasiin COVID-19 fidu SARS-CoV-2 qaama maatii koronaavaayirasii ti.
Vaayirasiin kun qaama keessan keessa yeroo seenu, mucous membranes hidhii, afaanii fi ija keessan sararan waliin wal qunnama.Vaayirasichi seelii fayyaa qabu keessa seenee seelii kana fayyadamuun kutaalee vaayirasii haaraa hojjeta.Innis ni baay'ata, vaayirasiin haaraan kun seelii dhiyoo jiru ni faalu.
Vaayirasiin koroonaa haaraan kun ujummoo hargansuu keessan gara gubbaa ykn gadii faaluu danda'a.Ujummoo qilleensaa keessan gadi deema.Fooliin isaa ni aaruu fi inflamed ta’uu danda’a.Yeroo tokko tokko infekshiniin kun hamma alveoli kee gadi bu’uu danda’a.
Talaallii guutuu fi jijjiirama yeroo hunda vaayirasichaatiin,gosti COVID-19 summii xiqqaachuu isaa dubbata.Caalaatti qorra hamaa fakkaata.Namoonni dandeettii dhukkuba ofirraa ittisuu gaarii qaban guyyaa 2-3 keessatti fayyuu ykn illee mallattoo tokkollee hin qaban.Akka idileetti namoota idilee dhukkuba biroo hin qabneef gara torbee tokkoo fudhata.Namoonni muraasni sababa COVID-19n miidhaa tishuu hamaa irraan kan ka'e somba jijjiirrachuu illee isaan barbaachise.
Miidhaa somba keenyaa hambisuuf COVID-19 by ho'a qaamaa hordofuu , haguuggii fuulaa uffachuu fi guyyaa guyyaan disinfection hojjechuu.
