Torban lama dura namoonni seera fayyaatiin daangeffama malee bakka uummanni itti baay'atu, Covid-19 osoo hin beekin naannoo isaa babal'atu.
Mallattoolee yaada namoota dhukkuba kanaan qabaman irraa argatan baay’ee. Akka dhukkuba sirna hargansuutti, Covid-19 rakkoo hafuura baafannaa adda addaa fiduu danda’a, salphaa irraa kaasee hanga murteessaatti. Ga’eessota umuriin isaanii guddaa ta’ee fi namoonni haala fayyaa biroo kan akka dhukkuba onnee, kaansarii fi dhukkuba sukkaaraa qaban mallattoolee ciccimoo qabaachuu danda’u. Covid-19 somba keessan maal godha?
SARS-COV-2, vaayirasiin CoVID-19 fidu qaama maatii Coronavirus ti.
Yeroo vaayirasichi qaama keessan keessa seenu, mucous membranes kan hidhii, afaanii fi ija keessan sararan waliin wal qunnama. Vaayirasiin kun seelii fayyaa qabu keessa seenee seelii fayyadamuun kutaalee vaayirasii haaraa hojjeta. Innis baay'isa, vaayirasoonni haaraan ammoo seelii dhiyoo jiru faalu.
Koronaavaayirasiin haaraan kun kutaa gubbaa ykn gadii ujummoo sirna hargansuu keessanii faaluu danda’a. Daandii qilleensaa keessan gadi deema. Fooliin sun ni aaree fi infeekshinii ta’uu danda’a. Yeroo tokko tokko infekshiniin kun hamma alveolii keessanitti gadi bu’uu danda’a.
Talaallii guutuu fi garaagarummaa vaayirasichaa dhaabbataa ta'een,gosa COVID-19 summii xiqqaa ta'eera jedha. Caalaatti qorra hamaa fakkaata. Namoonni dandeettii dhukkuba ofirraa ittisuu gaarii qaban guyyaa 2-3 keessatti fayyuu danda’u ykn illee mallattoo tokkollee hin qaban. Akka idileetti, namoota waliigalaa dhukkuba biraa hin qabneef gara torban tokkoo fudhata.Namoonni muraasni sababa miidhaa tishuu cimaa Covid-19 irraan kan ka'e somba jijjiiruu illee isaan barbaachisa.
Miidhaa somba keenyaa irraa fagaachuuf COVID-19 tiin faaluu irraa fagaachuu qabna by . Ho'a qaamaa hordofuu , haguuggii fuulaa uffachuu fi guyyaa guyyaan disinfection hojjechuu.
