ኣብ እዋኑ ኔቡላይዜሽን: ኣብ ምትንፋስ ዝሓሸን ህያው ጥዕና ዘለዎ ህይወትን ሕሙማት COPD ምድጋፍ

ሕዱር ዕንቅፋት ሳንቡእ (COPD) ብቐንዱ ምስ ምትካኽ ሽጋራን ብከላ ኣየርን ዝተኣሳሰር ስፍሕ ዝበለ ኩነታት ሳንቡእ እዩ። ከም ሳልሳይ ቀንዲ ጠንቂ ሞት ብዓለም ደረጃ፡ ንኣስታት 300 ሚልዮን ሰባት ከም ዝጸልዎ ውድብ ጥዕና ዓለም (WHO) ይሕብር።

ንኣርባዕተ ደረጃታት COPD ምርዳእ

COPD ብኣርባዕተ ፍሉያት ደረጃታት ይስጉም፣ ነፍሲ ወከፎም ብፍሉይ ምልክታትን ስትራተጂታት ሕክምናን ዝልለዩ እዮም። ውጽኢታዊ ምሕደራ ኣብ ምልክታት ምሕዋይ ምልክታት፡ ምምሕያሽ ስራሕ ሳንቡእ፡ ከምኡ’ውን ኣብ ምዝሕሓል ምዕባለ ሕማም ዘተኮረ እዩ፤

1. መድረኽ I: ልኡም

• ምልክታት፡ ሓሓሊፉ ዝሰዓርን ቅልል ዝበለ ሕጽረት ትንፋስን እዩ።

• ምሕደራ፡ ምትካኽ ሽጋራ ምቁራጽ፡ ምውሳኽ ኣካላዊ ምንቅስቓስ፡ ከምኡ’ውን ሓጺር ግዜ ዝሰርሕ ብሮንኮዲላተር።

2. ካልኣይ ደረጃ: ማእከላይ ደረጃ

• ምልክታት፡ እናገደደ ዝኸይድ ዘሎ ሰዓልን ምቁራጽ ትንፋስን፡ ኣብ መዓልታዊ ንጥፈታት ጽልዋ ዘሕድር።

• ምሕደራ፡ ንነዊሕ እዋን ዝጸንሕ ብሮንኮዲላተራት፡ ምሕዋይ ሳንቡእ፡ ከምኡ’ውን ብኢንሃልድ ዝተሰርሐ ኮርቲኮስተሮይድ።

3. ደረጃ III: ከቢድ

• ምልክታት፡ ቀጻሊ ምስማዕ፡ ርኡይ ትንፋስ ስኢንካ፡ ከምኡ’ውን ጸገማት ስርዓተ ምስትንፋስ፡ ብፍላይ ኣብ ንግሆ።

• ምሕደራ፡- ብሃንትድ ኮርቲኮስተሮይድስ፡ ኦክስጅን ቴራፒን ምዕቡል ምሕዋይ ሳንቡእን።

4. ደረጃ IV: ኣዝዩ ከቢድ

• ምልክታት፡ ዓሚቝ ናይ ሳንቡእ ስራሕ ምጉዳልን ኣዝዩ ጸገም ምስትንፋስን እዩ።

• ምሕደራ፡ ንነዊሕ እዋን ዝጸንሕ ፍወሳ ኦክስጅንን፡ ኣብ ገለ ኣጋጣሚታት ድማ ምትካል ሳንቡእን።

ናይ COPD ሕክምና ኣማራጺታት

እምነ ኩርናዕ ምሕደራ COPD ኣብ መድሃኒትን ኣብ ምትዕርራይ ኣነባብራን እዩ ዝርከብ፤

• ብሮንኮዲላተራት : ሓጸርትን ነዊሕን ዝዋግኡ መሳርሒታት ንጭዋዳታት ኣየር ይዛነዩ፣ ዋሕዚ ኣየር የመሓይሹ።

• ንነዊሕ እዋን ዝጸንሕ ጸረ-ኮሊነርጂክስ (LAMAS) : ምጽባብ መስመር ኣየርን ብሮንኮስፓዝምን ምጉዳል።

• ኮርቲኮስተሮይድስ : ታሕተዋይ መስመር ኣየር ነድሪ መስመር ኣየርን ሕዱር ምግዳድ ይከላኸልን (ኣብ ትሕቲ ሕክምናዊ ክትትል ዝጥቀመሉ)።

• ጸረ-ነፍሳት : ንረኽሲ ባክተርያ ዝምልከት ግን ከኣ ንCOPD ምዕባለ ኣይትቕይሮ።

ምፍላጥ COPD

ቅኑዕ መርመራ ክሊኒካዊ ምልክታት ምግምጋምን መርመራ መርመራታት ምክያድን ዘጠቓልል እዩ፤

• መርመራ ስራሕ ሳንቡእ : ስፓይሮሜትሪ ኣብ 1 ካልኢት (FEV1) ግዱድ ናይ ምስትንፋስ ድምጺ ይግምግምን ግዱድ ኣገዳሲ ዓቕሚ (FVC)ን ይግምግም።

• ኣብ ደም ኦክስጅን ምጽጋብ : ናህሪ ኦክሲሜትሪ ኣብ ደም ደረጃ ኦክስጅን ይዕቅን።

• ምስሊ : ራጂ ኣፍልቢን ሲቲ ስካንን ከም ኤምፊዘማ ዝኣመሰሉ ጸገማት ይፈልጡ።

• ምልክት ገምጋም : ሕዱር ሰዓል፡ ምቁራጽ ትንፋስ፡ ከምኡ’ውን ታሪኽ ምትካኽ ሽጋራ ተወሳኺ ምርመራ የረጋግጽ።

ቁልፊ ምትእትታዋት ንኣመራርሓ COPD

1. ክትባት

• ኒሞኮካል ክታበት (PCV20/PCV15 + PPSV23) : ምክልኻል ኣንጻር ረኽሲ ኒሞኮካል።

• ክታበት ጉንፋዕ : ምስ ጉንፋዕ ዝተኣሳሰር ጸገማት ይንክዮ።

• TDAP ክታበት : ፐርቱሲስን ካልኦት ሕማማት ስርዓተ ምስትንፋስን ይከላኸል።

• ክታበት ሽንግልስ : ንዘይተኣደኑ ውልቀሰባት ሓደጋታት የቃልል።

• COVID-19 ክታበት : ኣብ ሕሙማት COPD ካብ ከቢድ ውጽኢት ኮቪድ-19 ይከላኸል።

2. ኔቡላይዜሽን ቴራፒ
   ኔቡላይዜሽን ፈሳሲ መድሃኒታት ናብ ረቂቕ ጭቃ ንቐጥታዊ መስመር ኣየር ይቕይሮ። መድሃኒታት፤

• ብሮንኮዲላተራት (ንኣብነት፡ ሳልቡታሞል)፡ መስመራት ኣየር ብምዝርጋሕ ምትንፋስ የቃልል።

• ኮርቲኮስተሮይድስ (ንኣብነት፡ ቡደሶናይድ)፡ ንነድሪ ይቕንስን ንምልክታት የቃልልን።

ጆይቴክ ኔቡላይዘርስ ምዕቡል ቴክኖሎጂ ብምጥቃም መድሃኒት ናብ ኣዝዩ ረቂቕ ንጥረ ነገራት (<5μm) ኣቶቶይክ ብምግባር ናብ ሳንቡእ ውጽኢታዊ ምብጻሕ የረጋግጽ። ድርብ ናይ ምትንፋስ ሞድታት-ማስክ ወይ ኣፍ-ፒፕ-ንሕሙማት ምቾትን ተዓጻጻፍነትን ተወሳኺ ኣቕርብ።

ኔቡላይዜሽን ምስ ጥዑይ ኣነባብራ ምውህሃድ

ኔቡላይዜሽን ቴራፒ ንኣተሓሕዛ ምልክታት ብዓቢኡ ዘመሓይሽ እኳ እንተኾነ፡ ሰፊሕ ኣገባብ ጥዕና ግን ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ፤

• Quit Smoking : ንCOPD ምዕባለ ንምዝሕሓል እቲ ንጽል ዝበለጸ ኣድማዒ ምትእትታው።

• ስሩዕ ምንቅስቓስ ኣካላት : ዓቕሚ ሳንቡእን ኣካላዊ ጽንዓትን የዕቢ።

• ሚዛናዊ ኣመጋግባ : ጥዑይ ክብደት ይድግፍን ንኢሙኒቲ የሐይልን።

• ካብ በከልቲ ነገራት ምውጋድ : ንብከላ ኣየርን ቁጥዐን ምቅላዕ ምጉዳል።

COPD ዘይፍወስ እኳ እንተኾነ፡ ሕሙማት ግን ብዝተመጣጠነ ሕክምናን ንጡፍ ለውጢ ኣነባብራን ብዝመጣጠነ ሕክምናን ብንቕድሚት ለውጢ ኣነባብራን ክረኽቡ ይኽእሉ። ምስ ጆይቴክ ኔቡላይዘር፡ ሕሙማት COPD ምልክታት ንምምሕዳርን ጥዕና ስርዓተ ምስትንፋስ ንምምላስን ውጽኢታዊን ንተጠቃሚ ዝምችእን መፍትሒታት ይረኽቡ።

ምረፅ ጆይቴክ ኔቡላይዘርስ ንዝቐለለ ምስትንፋስን ጥዕና ዘለዎን ምሉእ ህይወትን።