ވަގުތުން ނެބިއުލައިޒޭޝަން: ނޭވާލުމުގައި ސީއޯޕީޑީ ބަލިމީހުންނަށް ރަނގަޅަށް އަދި ދިރިއުޅުމުގައި ދުޅަހެޔޮ ދިރިއުޅުމެއް އުޅެވޭނެ

ކްރޮނިކް އޮބްސްޓްރަކްޓިވް ޕަލްމޮނަރީ ޑިޒީޒް (ސީއޯޕީޑީ) އަކީ ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުމާއި ވައި ތަޣައްޔަރުވުމާ މުހިންމު ގޮތެއްގައި ގުޅިފައިވާ ފުއްޕާމޭގެ ހާލަތެކެވެ. ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި މަރުވާ ތިންވަނައަށް އެންމެ ގިނައިން މަރުވާ ސަބަބެއްގެ ގޮތުގައި، ދުނިޔޭގެ ސިއްހަތު ޖަމިއްޔާ (ޑަބްލިޔުއެޗްއޯ) އިން ބުނާ ގޮތުގައި ގާތްގަނޑަކަށް 300 މިލިއަން މީހުންނަށް މިބަލި ޖެހެ އެވެ.

ސީއޯޕީޑީގެ ހަތަރު މަރުހަލާ ވިސްނުން

ސީއޯޕީޑީ ކުރިއަށް ދަނީ ވަކި ހަތަރު މަރުހަލާއެއްގެ ތެރެއިން ކަމަށާއި، ކޮންމެ މަރުހަލާއެއްގައި ވެސް ތަފާތު އަލާމާތްތަކާއި ފަރުވާގެ ސްޓްރެޓެޖީތައް ސިފަކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ. އެފެކްޓިވް މެނޭޖްމަންޓް ފޯކަސް ކުރަނީ އަލާމާތްތަކަށް ލުއި ދިނުމާއި، ފުއްޕާމޭގެ މަސައްކަތް ރަނގަޅު ކުރުމާއި، ބަލިތަކުގެ ކުރިއެރުން މަޑުޖައްސާލުމަށެވެ:

1. ސްޓޭޖް އައި: މައިލްޑް

• އަލާމާތްތައް: ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން ކެއްސުމާއި ނޭވާ ކުޑަވުން.

• މެނޭޖްމަންޓް: ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުން ހުއްޓާލުމާއި، ޖިސްމާނީ ހަރަކާތްތެރިކަން އިތުރުވުމާއި، ކުރުކޮށް އަމަލުކުރާ ބްރޮންކޯޑިލޭޓަރސް.

2. ސްޓޭޖް II: މެދުމިނުގެ

• އަލާމާތްތައް: ކެއްސުމާއި ނޭވާ ނުލެވޭ މިންވަރު ގޯސްވެ، ދުވަހުން ދުވަހަށް ކުރާ ކަންކަމަށް އަސަރުކުރެއެވެ.

• މެނޭޖްމަންޓް: ދިގު މުއްދަތަކަށް ބްރޮންކޯޑިލޭޓަރސް، ޕަލްމޮނަރީ ރިހެބިލިޓޭޝަން، އަދި ނޭވާލާ ކޮރޓިކޯސްޓިރޯއިޑްސް.

3. މަރުހަލާ III: ސީރިއަސް

• އަލާމާތްތައް: ކެއްސުން ދިގުދެމިގެން ދިއުމާއި، ނޭވާލާން އުނދަގޫވުމާއި، ޚާއްޞަކޮށް ހެނދުނު ނޭވާލާން އުނދަގޫވުން.

• މެނޭޖްމަންޓް: ނޭވާލާ ކޮރޓިކޯސްޓިރޯއިޑްސް، އޮކްސިޖަން ތެރަޕީ، އަދި އެޑްވާންސް ޕަލްމޮނަރީ ރިހެބިލިޓޭޝަން.

4. ސްޓޭޖް IV: ވަރަށް ސީރިއަސް

• އަލާމާތްތައް: ފުއްޕާމޭގެ ފުންކްޝަން ދަށްވުމާއި ނޭވާލާން އުނދަގޫވުން އިންތިހާއަށް ބޮޑުވުން.

• މެނޭޖްމަންޓް: ދިގު މުއްދަތަކަށް އޮކްސިޖަން ތެރަޕީ ދިނުމާއި، ބައެއް ހާލަތްތަކުގައި ފުއްޕާމޭ ބަދަލުކުރުން.

ސީއޯޕީޑީ ފަރުވާގެ ގޮތްތައް

ސީއޯޕީޑީ މެނޭޖްމަންޓްގެ ބިންގާ އަޅާފައިވަނީ ބޭހާއި ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅިއަށް އެޑްޖަސްޓް ކުރުމަށެވެ:

• ބްރޮންކޯޑިލޭޓަރސް : ކުރު އަދި ދިގުކޮށް އަމަލުކުރާ މާއްދާތަކުން ނޭވާލާ ނިޒާމުގެ މަސްތަކުގައި ރިލެކްސް ކޮށް، ވައިގެ ދައުރު ރަނގަޅުކޮށްދެއެވެ.

• ދިގު މުއްދަތަކަށް އަމަލުކުރާ އެންޓިކޮލިނަރޖިކްސް (ލާމާސް) : ނޭވާލާ ނިޒާމުގެ ކޮންސްޓްރިކްޝަން އަދި ބްރޮންކޯސްޕަސްމްސް މަދުކުރުން.

• ކޮރޓިކޯސްޓިރޯއިޑްސް : ނޭވާލާ ނިޒާމުގެ ދުޅަވުން ދަށްކޮށް، ސީރިއަސް އެކްސަސަރޭޝަންތައް ހުއްޓުވުން (މެޑިކަލް ސުޕަވައިޒަރީގެ ދަށުން ބޭނުންކުރާ) .

• އެންޓިބަޔޮޓިކްސް : ބެކްޓީރިއަލް އިންފެކްޝަންތަކަށް ޙައްލު ހޯދައިދޭ ނަމަވެސް ސީއޯޕީޑީ ޕްރޮގްރެޝަން އަށް ބަދަލެއް ނާދެއެވެ.

ޑައިގްނޯސިންގ ސީއޯޕީޑީ

ޞައްޙަ ޑައިގްނޯސިސްގައި ކްލިނިކަލް އަލާމާތްތައް އިވެލުއޭޓްކޮށް ޑައިގްނޯސްޓިކް ޓެސްޓްތައް ހެދުން:

• ފުއްޕާމޭގެ ފަންކްޝަން ޓެސްޓިންގ : ސްޕައިރޮމެޓްރީ އިން 1 ސިކުންތުގައި ފޯސްޑް އެކްސްޕިރޭޓަރީ ވޮލިއުމް (FEV1) އަދި ފޯސްޑް ވައިޓަލް ކެޕޭސިޓީ (އެފްވީސީ) ވަޒަންކުރެއެވެ.

• ލޭގެ އޮކްސިޖަން ސެޗުރޭޝަން : ޕަލްސް އޮކްސިމެޓްރީ އިން ލޭގެ ތެރޭގައި އޮކްސިޖަންގެ މިންވަރު ވަޒަންކުރެއެވެ.

• އިމޭޖިންގ : މޭމަތީގެ އެކްސްރޭ އާއި ސީޓީ ސްކޭން އިން އެމްފިޒީމާ ފަދަ ކޮމްޕްލިކޭޝަންތައް ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ.

• އަލާމާތްތައް އިވެލުއޭޓް ކުރުން : ދިގުދެމިގެންދާ ކެއްސުމާއި، ނޭވާ ނުލެވުމާއި، ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކުރުމުގެ ތާރީޚު އިތުރަށް ތަހުގީގު ކުރަން ޖެހެއެވެ.

ސީއޯޕީޑީ މެނޭޖްމަންޓަށް ބޭނުންވާ މުހިންމު އިންޓަރވެންޝަންތައް

1. ވެކްސިން ޖެހުން

• ނިއުމޯކޮކަލް ވެކްސިން (PCV20/PCV15 + PPSV23) : ނިއުމޯކޮކަލް އިންފެކްޝަންތަކުން ރައްކާތެރިވުން.

• ފްލޫ ވެކްސިން : ފްލޫއާ ގުޅުންހުރި ކޮމްޕްލިކޭޝަންތައް މަދުކޮށްދެއެވެ.

• ޓީޑީއޭޕީ ވެކްސިން : ޕަރޓިސިސް އާއި ނޭވާލާ ނިޒާމުގެ އެހެން ބަލިތައް ހުއްޓުވައެވެ.

• ޝިންގަލްސް ވެކްސިން : އިމިއުނޯކޮމްޕްރޮމައިޒްޑް އިންޑިވިޖުއަލްސް އަށް ކުރިމަތިވާ ނުރައްކާތައް ކުޑަކޮށްދެއެވެ.

• COVID-19 ވެކްސިން : ސީއޯޕީޑީ ބަލިމީހުންގެ ތެރެއިން ސީއޯވީއައިޑީ-19 ގެ ސީރިއަސް ނަތީޖާތަކުން ރައްކާތެރިކޮށްދެއެވެ.

2. ނެބިއުލައިޒޭޝަން ތެރަޕީ
   ނެބިއުލައިޒޭޝަން އިން ދައުރުވާ ބޭސްތައް ސީދާ ނޭވާލާ ނިޒާމު ފޯރުކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ފައިން މިސްޓަކަށް ބަދަލުކޮށްދެއެވެ. ބޭސްތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ؛

• ބްރޮންކޯޑިލޭޓަރސް (އެހެން ނަމަ، ސަލްބޫޓާމޯލް): ނޭވާލާ ނިޒާމު ފުޅާވެގެން ނޭވާލާން ފަސޭހަކޮށްދެއެވެ.

• ކޮރޓިކޯސްޓިރޯއިޑްސް (އެބަހީ، ބޫޑެސޮނައިޑް): އިންފްލެމޭޝަން މަދުކޮށްދީ، އަލާމާތްތައް ފިލުވައިދެއެވެ.

ޖޯއީޓެކް ނެބިއުލައިޒަރސް އިން އެޑްވާންސް ޓެކްނޮލޮޖީ ބޭނުންކޮށްގެން ބޭސް އެޓޮމައިޒް ކުރަނީ އަލްޓްރާ ފައިން ޕާރޓިކަލްސް (<5μM) އަށް ކަމަށާއި، ފުއްޕާމޭއަށް ރަނގަޅަށް ޑެލިވަރީ ކުރެވޭނެ ކަމަށެވެ. ޑައުއަލް އިންހެލޭޝަން މޯޑްސް—މާސްކް ނުވަތަ މައުތުޕީސް- އޮފާރޑް އަށް ބަލިމީހުންނަށް އަރާމު ދިނުމާއި ފްލެކްސިބިލިޓީ އިތުރުވެގެންދެއެވެ.

ސިއްހަތަށް ފައިދާހުރި ދިރިއުޅުމެއްގައި ނެބިއުލައިޒޭޝަން އިންޓަގްރޭޓް ކުރުން

ނެބިއުލައިޒޭޝަން ތެރަޕީގެ ސަބަބުން އަލާމާތްތައް ބެލެހެއްޓުން ވަރަށް ބޮޑަށް ރަނގަޅުވާއިރު، ސިއްހަތަށް ފުރިހަމަ ގޮތެއް ގެންގުޅުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ:

• ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުން ހުއްޓާލުން : ސީއޯޕީޑީގެ ކުރިއެރުން ލަސްކުރުމަށް އެންމެ ފައިދާހުރި އެއް އިންޓަރވެންޝަން.

• ގަވާއިދުން ކަސްރަތު ކުރުން : ފުއްޕާމޭގެ ޤާބިލުކަމާއި ޖިސްމާނީ ކެތްތެރިކަން އިތުރުކޮށްދެއެވެ.

• ބެލެންސްޑް ޑައިޓް : ދުޅަހެޔޮ ބަރުދަނަކަށް ތާއީދުކޮށް، އިމިއުނިޓީ ވަރުގަދަކޮށްދެއެވެ.

• ތަޣައްޔަރުވާ ތަކެތިން ދުރުހެލިވުން : ވައި ތަޣައްޔަރުވުމާއި ރުޅިއައުން މަދުކުރުން.

ސީއޯޕީޑީ އަށް ފަރުވާ ނުކުރެވޭ ނަމަވެސް، ބަލިމީހުންނަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ފަރުވާތަކާއި ޕްރޮއެކްޓިވް ލައިފްސްޓައިލް ބަދަލުތަކުގެ ތެރެއިން ދިރިއުޅުމުގެ ފެންވަރު ރަނގަޅު ކުރެވޭނެ އެވެ. ޖޯއީޓެކް ނެބިއުލައިޒާސް އާއި އެކު، ސީއޯޕީޑީ ބަލިމީހުންނަށް އަލާމާތްތައް ބެލެހެއްޓުމާއި، ނޭވާލާ ނިޒާމުގެ ސިއްހަތު އަލުން އާލާކުރުމަށް ބޭނުންކުރެވޭ، ޔޫޒަރ ފްރެންޑްލީ ސޮލިއުޝަންތައް ލިބިގެންދެއެވެ.

އިޚްތިޔާރު ޖޯއީޓެކް ނެބިއުލައިޒާސް އެވެ . ފަސޭހައިން ނޭވާލުމާއި ދުޅަހެޔޮ، ފުރިހަމަ ދިރިއުޅުމަކަށް