Dɛn ne nnomaa atiridii ho sɛnkyerɛnne ahorow? Ɔkwan bɛn so na wobetumi asiw ano?
H5N1 mmoawa a wɔtaa frɛ no nnomaa atiridii no reprapra wiase nyinaa. Nnomaa atiridii ho sɛnkyerɛnne ahorow no betumi ayɛ soronko a egyina ɔyare no so, nanso ebetumi ayɛ atiridii, ɔfe, menewa a ɛyɛ yaw, ntini mu yaw, ne ahome a ɛyɛ den. Wɔ tebea horow a emu yɛ den mu no, ebetumi ama obi anya ahurututu mu yare na wawu mpo. Ɛho hia sɛ wuhu nsakrae biara a ɛba nnomaa nneyɛe anaa akwahosan mu a ebetumi akyerɛ sɛ nnomaa atiridiinini anya ɔyare mmoawa na wo ne mmoa ho ɔyaresafo bi adi nkitaho ntɛm ara ama woanya afotu a ɛfa ɔkwan a eye sen biara a wobɛfa so akɔ so ho.
I t ho hia s s yhw yiye na amma ne ntrɛmu ansiw.
Ahotew ho nneyɛe pa ho hia wɔ mmoawa yi a wɔbɛtrɛw mu no ano a wobesiw mu. Ɛsɛ sɛ nkurɔfo kwati sɛ wɔne nnomaa a wɔanya ɔyare no anaa nneɛma a ɛwɔ hɔ a ebia ɛne wɔn bedi nkitaho no bɛbɔ. Ɛho hia nso sɛ wɔnoa nkokɔ yiye ansa na wɔadi na wɔde samina ne nsu ahohoro nsa mpɛn pii.
Wɔ ahotew ho nneyɛe pa akyi no, ɛsɛ sɛ nkurɔfo nso nya vaccine a ɛko tia mmoawa no sɛ ɛwɔ wɔn mpɔtam hɔ a. Nnuru a wɔde bɔ nkurɔfo ho ban no betumi aboa ma wɔabɔ ankorankoro ho ban na amma wɔn ho atɔ wɔn na ebetumi atew hokwan a ɛwɔ hɔ sɛ wɔbɛtrɛw mmoawa no mu akɔ afoforo mu no so.
Ɛho hia nso sɛ nkurɔfo hu nsakrae biara a ɛba nnomaa nneyɛe anaa akwahosan mu a ebetumi akyerɛ sɛ nnomaa atiridiinini bi anya wɔn. Sɛ wuhu nsakrae biara a aba wɔ nnomaa nneyɛe anaa akwahosan mu a, kɔ wo mpɔtam hɔ mmoa ho ɔyaresafo nkyɛn ntɛm ara kɔhwehwɛ afotu a ɛfa ɔkwan a eye sen biara a wobɛfa so akɔ so ho.
Ɛdenam anammɔn a ɛnyɛ den yi a yebedi akyi so no, yebetumi aboa ma nnomaa atiridii atrɛw wɔ saa wiase nyinaa ɔyaredɔm yi mu.
Sɛ yɛkyere nnomaa atiridii a, dɛn na ɛsɛ sɛ yɛyɛ?
Sɛ wosusu sɛ woakyere nnomaa atiridii a, ɛho hia sɛ wohwehwɛ ayaresa i ntɛm ara. Oduruyɛfo no betumi akyerɛw nnuru a ekum ɔyare mmoawa ama no na aboa ma yare no ho sɛnkyerɛnne no mu ayɛ den na watew bere tenten a yare no de di dwuma no so. Ɛho hia nso sɛ wobɛhome, anom nsu pii, na sɛ ɛho hia a, wobɛnom ɛyaw nnuru a wɔtɔn. Bio nso, ɛho hia sɛ wode samina ne nsu hohoro wo nsa mpɛn pii na wokwati sɛ wo ne nnipa afoforo bɛbɔ sɛnea wubetumi biara.