Qorannoon haaraan tokko akka agarsiisutti safaruu . hammi oksijiinii dhiigaa mana keessatti namoonni Covid-19 qaban mallattoolee fayyaan isaanii manca’uu akka danda’u agarsiisuuf karaa nageenya qabudha. Oksiimeetira pulse bal’inaan kan argamu yoo ta’u, meeshaaleen gatii xiqqaa qaban kanneen quba nama tokkoo keessaa ifa ibsan oksijiinii dhiiga isaanii madaaluudha. Ragaaleen akka agarsiisanitti, hammi oksijiinii dhiigaa gadi bu’uun fayyaa dhukkubsataa COVID-19 hammaataa jiraachuu fi hordoffii cimaa fi wal’aansa hatattamaa isaan barbaachisuu akka danda’u agarsiiftuu murteessaadha.
Qorannoon kun Lancet Digital Health irratti maxxanfame kun qorannoowwan 13 hirmaattoota 3,000 ta’an biyyoota shan keessatti hirmaachisu qorateera, isaan keessaa harki caalaan isaanii yeroo dalga weerara jalqabaa raawwatameera.
Saayintistoonni kun qajeelfama yaalaatiin, home pulse oximetry akka safety net ta'ee hojjechuu danda'a, dhukkubsattoota nagaan mana turuu danda'aniif balaa tasaa hin barbaachifne hir'isuu fi hospitaala seenan, akkasumas mallattoolee jalqabaa manca'uu arguu fi warra barbaadan keessatti kunuunsa guddisuu. Kunis qabeenya diriirfame qusachuuf gargaara, akkasumas bakka fayyaa keessatti tamsa’ina vaayirasichaa dabalataa hir’isuuf gargaara.
Haa ta’u malee, warra hogganaa ta’an dhukkubsattoota gogaa dukkanaa’aa ta’an irratti qorannoon akka hin jirre hubatu, isaanis oksimeetrii namoota adii caalaa sirrii ta’uu danda’a.
Argannoo isaanii irratti hundaa’uun qorattoonni yaada ijoo hordoffii manaa Covid-19 keessatti itti fayyadama oksimeetrii sadarkaa isaa eeggatee gargaaruu danda’u dhiyeessan.
barbaachisaa kan ta’e, qorannoon kun qabxii kutaa ibsame fayyadamuu akka 2019tti . hammi oksijiinii dhiigaa (%92), kunis ogeeyyiin eegumsa fayyaa dhukkubsataan tokko yaala argachuuf yoom gara hospitaala deemuu akka qabu, ykn yeroo sanatti kunuunsa dabalataa akka hin barbaachifne murteessuu akka danda’an kan dandeessisu ta’a.
Dr Ahmed Alboksmaty, Inistiitiyuutii Kalaqa Fayyaa Addunyaa irraa qorannoon akka jedhanitti: 'Guutummaa weerara, yaaddoon ummata gidduutti 'have covid?' 'Yoo covid ta'e, gara hospitaalaa deemuun na barbaachisa?'
'Pulse Oximetry of fayyadamuun salphaa, baasii gatii madaalawaa, bal'inaan kan argamu, fi akkuma agarsiifne, karaa faayidaa qabu dhukkubsattoota covid-19 keessatti hammachuu fayyaa adda baasuuf.'
Smartphone fi appilikeeshiniiwwan moobaayilaa tokko tokkos dandeettii sadarkaa oksijiinii dhiigaa safaruu qabu, kunis qorattoonni meeshaa hordoffii bal'inaan dhaqqabamaa ta'uu danda'u ta'uu adda baasu. Haa ta'u malee, qorannoowwan tokko tokko oksimeetira pulse aadaa wajjin walfakkaatu kan gabaasan yoo ta'u, qorattoonni kun hordoffii kilinikaatiif akka itti fayyadaman yaada dhiyeessuuf hanga ammaatti ragaan gahaan akka hin jirre xumuraniiru.
Qorannoon kun ragaalee amma jiran keessatti qaawwa dabalataa adda baaseera, keessattuu daataa gahaa dhabuun oksimeetrii dha’annaa onnee dhukkubsattootaaf fooyyessuu danda’uu fi dhiisuu isaa adda baaseera.
Dr Ana Luisa Neves, Advanced Research Fellow in Institute of Global Health Innovation, akka jedhanitti: 'Qorannoo keenya akkamitti fayyadamni ooksiimeetrii dhukkubsataa fagoo keessatti yeroo weerara Covid-19tti gosoota sirna fayyaa irratti mul'atan salphisuuf gargaaruu akka danda'u agarsiiseera.Haa ta'u malee, hanqinni qorannoo sanyummaa fi sabaa fi sablammootaa ta'uu isaa mirkaneessuun barbaachisaa ta'uu isaa mirkaneessuun barbaachisaa dha. Walqixxummaa dhabuu.
Odeeffannoo dabalataaf, maaloo daawwadhaa www.sejoygroup.com
