San o san ni samiyɛ sera, funteni bɛ wuli, sanji fana bɛ bonya, Enterovirus bɛ kɛ baara la.Kɔnɔboli banakisɛw, bolola senkɔniw, sɔgɔsɔgɔninjɛ, ani banakisɛ wɛrɛw ye denmisɛnw siri ɲɔgɔn na cogo yebali la.Kɛrɛnkɛrɛnnenya la, Herpangina de ka joginni nafa ka bon kosɛbɛ.
Herpangina ye mun ye?
Herpangina ye bana ye min bɛ sɔrɔ banakisɛ fɛ, a taamasiɲɛw ye kurukuru misɛnniw ye minnu bɛ i n’a fɔ kurukuru walima kurukuru minnu bɛ bɔ da la, a ka ca a la u bɛ bɔ da kɔfɛ walima da sanfɛla la.Ni herpangina bɛ aw den na, a bɛ se ka kɛ fariganba bɛna kɛ a la.
Sumayaba sɔrɔli waati funteni na, siga t’a la ko o bɛ dimi denmisɛnw ma.An ka kan k’o bali cogo di?
1. Aw bɛ tɛgɛw ko ni safinɛ ni jisuma ye sanuyaso taalen kɔfɛ, sani aw ka dumuni kɛ, aw kɛlen kɔ ka nugu saniya, ka dawolo caman cili, walima ka maga finiw na minnu bɛ se ka kɛ banakisɛ ye.
2. Aw kana aw yɛrɛ ka fɛnw tila ɲɔgɔn na i n’a fɔ tasaw, tabali, bɔrɔw, a ɲɔgɔnnaw.
3. Aw bɛ aw yɛrɛ tanga denmisɛnninw ma minnu bɛ HFMD bana na, i n’a fɔ ka ɲɔgɔn minɛ ɲɔgɔn na ani ka ɲɔgɔn susu.
4. Fini, tabali walima tulonkɛfɛn o fɛn bɛ se ka nɔgɔ ni banakisɛw ye, o ka kan ka saniya joona ani ka banakisɛfagalanw kɛ u la.
5. Ni aw bɛ sɔgɔsɔgɔ walima ka sɔgɔsɔgɔ, aw bɛ aw janto ka aw kɔkili kɛ ka a datugu.Ni aw bɛ baara kɛ ni fɛnɲɛnamafagalan ye walasa k’a datugu, aw bɛ a fili nɔgɔbɔlan kɔnɔ waati bɛnnen na, o kɔ aw bɛ aw tɛgɛ ko ni ji ni safinɛ ye.
Ni aw den ma hɛrɛ sɔrɔ ka Ɛrpangina bana sɔrɔ, aw bɛ aw janto sumaya furakɛli la ani a yɔrɔ min bananen don ni dɔgɔtɔrɔso ladonni ye.
1. Aw bɛ dɔ bɔ dimi na
Ni dimi walima sumaya jɛlen bɛ den na, aw bɛ se ka dimimadafura ta, i n’a fɔ Parasetamɔli walima Ibuporofɛni.Denmisɛn minnu si tɛ san 16 bɔ, olu man kan ka asipirini ta.Parasetamɔli (Tylenol) ni Ibuporofɛni (Merrill Lynch) hakɛ tabali ye nin ye.
2. Aw bɛ aw jija ka ji min ani ka aw yɛrɛ tanga farikolojidɛsɛ ma
Ni kurukuru walima kurukuruw bɛ den da la, a ka kan ka a yɛrɛ tanga minfɛn asidilamaw ma i n’a fɔ ɔrizeji walasa a kana dimi juguya.Aw bɛ se ka nɔnɔ min min bɛ friji kɔnɔ walima k’a bila nɛnɛ na ka kɛ jisuma misɛnninw ye aw den ye, o tɛ ji dɔrɔn dunni sabati, nka a bɛ balo hakɛ dɔ fana di a ma.
Bana waati, a bɛ se ka kɛ ko dumuni tɛ diya denmisɛnw ye walima hali u tɛ dumuni kɛ tile 1-2 kɔnɔ ka a sababu kɛ dawolo ni dadimi ni dusukasi ye.O waati kɔnɔ, ni den bɛ ji hakɛ dɔ dun ani ni kalori ni balofɛn hakɛ dɔ bɛ a la, a ka ca a la, a man kan ka hami kojugu ani ka den wajibiya ka dumuni kɛ bana waati.
3. Kurukuruw ladonni
Aw kana kurukuruw sɔgɔ walima ka u sɔgɔsɔgɔ den fari yɔrɔ wɛrɛw la.Ji min bɛ kurukuruw kɔnɔ, o ye banakisɛ ye, wa ni bolo, senna ani da bana yɛrɛ kɛnɛyali bɛ taa ɲɛ, kurukuruw bɛ se ka ɲɔgɔn sɔrɔ a yɛrɛ la ka ja.
4. Kɔlɔsili kɛ cogo di?Ko jumɛnw de ka kan ka taa dɔgɔtɔrɔso la waati bɛnnen na?
Bolo, senna ani da bana bɛ banabagatɔ minnu na, olu ka dɔgɔ kosɛbɛ, minnu bɛ se ka taa ɲɛ fo ka se bana jugumanba ma, o la ni aw bɛ denmisɛnw ladon, aw bɛ aw janto kɔlɔsili la ka ɲɛ ani ka aw janto banakisɛ jugumanw jiracogo la.Ni nin taamasiɲɛ ninnu dɔ bɛ den dɔ la, a ka kan ka taa dɔgɔtɔrɔso la waati bɛnnen na:
Sumaya bɛ se degere 38 ma walima ka tɛmɛ o kan fo lɛri 72 tugu-tugu ɲɔgɔn na walima ka tɛmɛ o kan
Lamagacogo juguman walima kirinni
Takipɛnɛ (Tachypnée) (Tachipnée).
Lafiyabaliya, sɛgɛn ani sɛgɛn min tɛ cogo la
Taama gɛlɛya
Bana waati, denmisɛnw bɛ se ka u yɛrɛ lafiya ani ka kasi, o bɛ a to a ka gɛlɛn ka funteni suman.Kelen funteni jateminɛnan min bɛ mɔgɔ sama ani a kɔkanna yeelen sumanikɛlan ni jaabi teliya waati bɛ se ka funteni sumani nɔgɔya.
Joytech Healthcare ye baarakɛyɔrɔ ye min bɛ furakɛli minɛn ɲumanw dilan i ka ɲɛnamaya kɛnɛya kama.
