Waggaa waggaan yeroo ganni dhufu ho'i qaamaa ol ka'a, roobnis ni dabala, enterovirus ni socho'a. Dhukkubni garaacha daddarbaa, dhukkubni harkaa fi afaanii, faringitii fi dhukkuboonni daddarboo biroo daa’imman osoo hin mul’anneen wal-xaxanii jiru. Keessattuu, Herpangina gatii miidhaan ol’aanaa qaba.
Herpangina jechuun maali?
Herpangina dhukkuba vaayirasiitiin kan dhufu yoo ta'u, bubbee ykn madaa xixiqqoo bishaan keessaa kan mul'atu, yeroo baayyee dugda qoonqoo ykn foddaa afaanii keessatti kan mul'atudha. Mucaan keessan Herpangina yoo qabaate, ho'a qaamaa olka'aa qabaachuun ishee hin oolu.
Haala qilleensaa ho’aa keessatti ho’a qaamaa olka’aa ta’e qunnamuun daa’immaniif dhukkubbii akka qabu shakkii hin qabu. Akkamitti ittisuu qabna?
1. Mana fincaanii erga deemtanii booda, nyaachuu dura, qaawwa hidhii erga qulqulleessitanii booda, daappii jijjiiruun, ykn uffata vaayirasichaan faalamuu danda’u erga tuqxanii booda harka dhiqachuu.
2. Meeshaalee dhuunfaa kanneen akka kooppii, meeshaalee minjaalaa, haalluu fi kkf qooduu irraa of qusachuu.
3. Daa’imman HFMDn qabaman, kan akka hammachuu fi dhungachuu wajjin walitti dhiyeenyaan akka wal hin argine.
4. Uffanni, minjaala, ykn meeshaaleen taphaa vaayirasiin faalamuu danda’an kamiyyuu qulqullaa’uu fi hatattamaan disinfect ta’uu qaba.
5. Yeroo haxxiffattan ykn qufa'an, jilba keessan fayyadamuun haguuggachuuf xiyyeeffannoo itti kennaa. Yoo tishuu itti fayyadamte haguuggachuuf, yeroon itti kosii keessa darbadhu, achiis harka kee bishaanii fi saamunaan dhiqadhu.
Mucaan keessan herpangina tiin dhukkuba kanaan qabamuuf carraa kan hin qabne yoo ta’e, wal’aansa ho’a qaamaa fi kunuunsa narsii kutaa dhukkuba kanaan qabame irratti xiyyeeffannoo kenni.
1. Dhukkubbii hir'isuu .
Mucaan keessan dhukkubbii ykn ho’a qaamaa ifa ta’e yeroo qabaatu qoricha dhukkubbii namatti fidu kan akka paracetamol ykn ibuprofen fayyadamuu dandeessu. Daa’imman umuriin isaanii 16 gadi ta’e aspirin fayyadamuun hin hayyamamu. Gabatee doosiin paracetamol (tylenol) fi ibuprofen (Merrill Lynch) akka armaan gadiitti ibsameera.
2. Dhangala’aa akka fudhatamu mirkaneessuu fi bishaan akka hin hir’anne gochuu .
Daa’imni tokko afaan isaanii keessatti bishaan dhangala’aa ykn madaa yeroo qabaatu, dhukkubbii akka hin hammanneef dhugaatii asiidii kan akka burtukaanaa irraa fagaachuu qabu. Aannani firijii keessa jiru dhuguu ykn daa’ima keessaniif gara ice cubes xixiqqootti qabbaneessuu dandeessu, kunis dhangala’aa fudhachuu mirkaneessuu qofa osoo hin taane soorata hamma murtaa’e kenna.
Yeroo dhukkubaa ijoolleen nyaachuutti gammaduu dhiisuu danda’u ykn sababa qoonqoo fi dhukkubbii afaanii fi miira namaatiin guyyaa 1-2 nyaachuu dhiisuu danda’u. Yeroo kana keessatti, hanga daa’imni dhangala’aa hamma murtaa’ee fi kaalorii fi soorata hamma murtaa’e qabutti, akka waliigalaatti garmalee yaadda’uu fi daa’imni yeroo dhukkubaa akka nyaatu dirqisiisuun hin barbaachisu.
3. Kunuunsa Dhukkubaa .
Kutaalee qaama daa’imaa adda addaa irratti bishaan dhangala’aa hin dhidhiitinaa ykn hin micciirinaa. Dhangala’aan bishaan dhangala’aa keessa jiru daddarbaa waan ta’eef, adeemsi ofii fayyisuu dhukkuba harkaa, miilaafi afaanii akkuma guddachaa dhufeen, bishaan dhangala’aan ofumaan walitti dhufuu fi goguu danda’a.
4. Akkamitti ilaaluu dandeenya? Haalli akkamii yaala fayyaa yeroon itti kenname barbaada?
Dhukkubsattoonni dhukkuba harkaa, miilaafi afaanii qaban kanneen gara dhukkuba cimaatti guddachuu danda’an baay’ee muraasa, kanaaf yeroo daa’imman kunuunsan, of eeggannoodhaan ilaaluuf xiyyeeffannoo kennuu fi mul’annoo dhukkuba cimaa dammaqinaan dammaqinaan ibsu. Daa’imni tokko mallattoolee armaan gadii keessaa tokko yoo qabaate, yeroon gara hospitaalaa deemuu qabu:
Ho'a qaamaa digrii seentigireedii 38 fi isaa ol sa'aatii 72 walitti aansuun fi isaa ol
Sochii ykn kan hin baramne .
Taachypnea .
Boqonnaa dhabuu, dadhabbiifi dadhabbiin hin baramne .
Miillaan deemuuf rakkina .
Yeroo dhukkubaa daa’imman miira tasgabbii dhabuu fi boo’icha itti dhaga’amuu danda’a, kunis ho’a qaamaa safaruuf rakkisaa ta’a. Qeenxee ho’a ho’aa hawwataa fi a . Ho'i safartuu ibsaa duubaa yeroo deebii saffisaa qabu safartuu ho'aa salphaa taasisuu danda'a.
Joytech Healthcare dhaabbata meeshaalee yaalaa qulqullina qaban jireenya fayya qabeessa keessaniif oomishuuf adda dureedha.
