Waggaa waggaan yeroo ganni dhufu ho'i qaamaa ol ka'a, roobnis ni dabala, Enterovirus sochii taasisa.Dhukkubni garaachaa daddarbaa, dhukkubni harkaa fi miilaa, dhukkuba pharyngitis fi dhukkuboonni daddarboo biroo daa’imman haala ijaan hin mul’anneen wal-xaxaniiru.Keessattuu Herpanginaan gatii miidhamuu olaanaa qaba.
Herpangina jechuun maali?
Herpangina dhukkuba vaayirasiin dhufu yoo ta’u, kan beekamu citaa xixiqqoo akka bishaan dhangala’aa ykn madaa afaan keessatti mul’atu, yeroo baay’ee dugda qoonqoo ykn foddaa afaanii keessatti.Yoo daa'imni keessan herpangina qabaate, ho'a qaamaa olaanaa qabaachuun ishee hin oolu.
Yeroo ho'aa ho'a qaamaa cimaan mudachuun daa'immaniif dhukkubbii akka qabu shakkii hin qabu.Akkamitti ittisuu qabna?
1. Erga mana fincaanii seenee booda, nyaata nyaachuu dura, qaawwa hidhii erga qulqulleessinee booda, daappii jijjiirrannee booda, ykn uffata vaayirasichaan faalamuu malu erga tuqxee booda, harka saamunaa fi bishaan ho'aan dhiqachuu.
2. Meeshaalee dhuunfaa kan akka kooppii, mi'a minjaalaa, haalluu fi kkf waliin qooddachuu irraa of qusadhaa.
3. Daa’imman HFMDn qabaman waliin walitti dhiyeenyaan wal arguu, kan akka hammachuu fi dhungachuu irraa fagaachuu.
4. Uffanni, minjaala, ykn meeshaan taphaa vaayirasiin faalamuu danda’u kamiyyuu hatattamaan qulqullaa’uu fi disinfected ta’uu qaba.
5. Yeroo haxxifannu ykn qufaan, jilba kee fayyadamuun haguuggachuuf xiyyeeffannaa kenni.Yoo tishuu uwwisuuf fayyadamtan, yeroon gara qaruuraa kosii keessa darbadhaa, achiis harka keessan bishaanii fi saamunaadhaan dhiqadhaa.
Yoo daa’imni keessan carraa hin qabne Herpanginaan qabame, wal’aansa ho’a qaamaa fi kunuunsa narsii kutaa dhukkuba kanaan qabame sanaaf xiyyeeffannoo kenni.
1. Dhukkubbii hir'isuu
Yeroo daa’imni keessan dhukkubbiin ykn ho’a qaamaa ifa ta’e qabaatu, qoricha dhukkubbii namatti fidu kan akka Paracetamol ykn Ibuprofen fayyadamuu dandeessu.Daa'imman umuriin isaanii waggaa 16 gadi ta'e aspiriinii akka fayyadaman hin hayyamamu.Gabatee doosiin Paracetamol (Tylenol) fi Ibuprofen (Merrill Lynch) akka armaan gadiitti ibsameera.
2. Dhangala’aa fudhachuu mirkaneessuu fi bishaan qaama keessaa hir’achuu irraa of qusachuu
Daa’imni tokko yeroo afaan isaa keessatti bishaan dhangala’aa ykn madaan qabamu dhukkubbiin akka hin hammeessineef dhugaatii asiidii kan akka burtukaana irraa fagaachuu qaba.Aannan firijii keessa jiru dhuguu ykn daa’ima keessaniif gara ice cubes xixiqqootti qabbaneessuu dandeessu, kunis dhangala’aa akka fudhatan mirkaneessuu qofa osoo hin taane soorata hamma tokko ni kenna.
Yeroo dhukkuba ijoolleen dhukkubbii qoonqoo fi afaanii fi miira gaarii dhabuu irraa kan ka’e guyyaa 1-2 nyaata nyaachuutti gammaduu dhiisuu danda’u ykn illee nyaata nyaachuu dhiisuu danda’u.Yeroo kana keessatti hanga daa’imni dhangala’aa hamma murtaa’ee fi kaalorii fi soorata murtaa’e qabutti, akka waliigalaatti garmalee yaadda’uu fi yeroo dhukkubsataa daa’imni akka nyaatu dirqisiisuun hin barbaachisu.
3. Kunuunsa ariifachiisaa
Kutaa qaama daa’imaa adda addaa irratti bishaan dhangala’aa hin ciniinnaa ykn hin micciinaa.Dhangala’aan bishaan dhangala’aa keessa jiru daddarbaa kan qabu yoo ta’u, adeemsi of fayyisuu dhukkuba harkaa, miilaafi afaanii akkuma guddachaa deemuun bishaan dhangala’aan ofumaan walitti qabamee goguu danda’a.
4. Akkamitti ilaaluu qabna?Haalota akkamii yeroodhaan yaala fayyaa barbaadu?
Dhukkubsattoonni dhukkuba harkaa, miilaafi afaanii qaban baay’ee muraasa waan ta’aniif gara dhukkuba cimaatti guddachuu danda’u, kanaaf yeroo daa’imman kunuunsitan of eeggannoodhaan ilaaluuf xiyyeeffannaa kennuu fi mul’annoo infekshinii cimaa irratti dammaquu.Daa’imni tokko mallattoolee armaan gadii keessaa tokko yoo qabaate, yeroon gara mana yaalaa deemuu qaba: 1.1.
Ho’i qaamaa digrii seentigireedii 38 fi isaa ol ta’e sa’aatii 72 walitti aansuun fi isaa ol ta’e
Sochii ykn raafama hin baramne
Tachypnea jedhamuun beekama
Boqonnaa dhabuu, dadhabbii fi dadhabbiin hin baramne
Miillaan deemuun rakkachuu
Yeroo dhukkuba ijoolleen miira tasgabbii dhabuu fi boo’uu waan danda’uuf ho’a qaamaa safaruun rakkisaa ta’a.Qeenxee ho’a safartuu hawwataa fi a ho’a safartuu ibsaa duubaa yeroo deebii saffisaa qabu safartuu ho’aa salphaa gochuu danda’a.
Joytech Healthcare dhaabbata meeshaalee yaalaa qulqullina qaban jireenya fayyaa keessaniif ta'an oomishuuf adda dureedha.
