Waan hammi oksijiinii dhiiga keessanii agarsiisu
Oksijiinii dhiigaa safartuu oksijiinii seelonni dhiiga diimaan hammam akka qabataniidha.Qaamni kee hamma oksijiinii dhiiga kee keessa jiru itti dhiyeenyaan to’ata.Madaallii sirrii oksijiinii dhiiga keessan keessatti argamu eeguun fayyaa keessaniif baay’ee barbaachisaadha.
Daa'immanii fi ga'eessonni baay'een isaanii hamma oksijiinii dhiiga isaanii hordofuun isaan hin barbaachisu.Dhugaa dubbachuuf, hakiimonni hedduun mallattoo rakkoo, kan akka hafuura kutuu ykn dhukkubbii garaa yoo agarsiifte malee hin sakatta'an.
Haa ta'u malee, namoonni haala fayyaa yeroo dheeraa qaban baay'een isaanii hamma oksijiinii dhiiga isaanii hordofuu qabu.Kunis dhukkuba asmii, dhukkuba onnee fi dhukkuba sombaa yeroo dheeraa (CHronic obstructive pulmonary disease) (COPD) dabalata.
Haalota kanneen keessatti, hamma oksijiinii dhiiga keessanii hordofuun wal’aansoowwan hojjechaa jiraachuu isaanii, ykn sirreeffamuu akka qaban murteessuuf gargaaruu danda’a.
Akkaataa hammi oksijiinii dhiiga keessanii itti madaalamu
Sadarkaan oksijiinii dhiiga keessanii qorannoo adda addaa lamaatiin safaruun ni danda’ama:
Gaasii dhiiga arterial
Qorannoon gaazii dhiiga arterial (ABG) qorannoo dhiigaati.Hamma oksijiinii dhiiga keessanii ni safara.Akkasumas sadarkaa gaazota biroo dhiiga keessan keessa jiran, akkasumas pH (acid/base level) adda baasuu danda’a.ABG tokko baayyee sirrii dha, garuu weerartuudha.
Safartuu ABG argachuuf, hakiimni kee dhiiga ujummoo dhiigaa osoo hin taane ujummoo dhiigaa irraa ni fudhata.Arteriin ujummoo dhiigaa irraa adda ta’ee dha’annaa onnee kan dhaga’amuu danda’u qaba.Akkasumas dhiigni ujummoolee dhiigaa irraa baafamu oksijiinii qaba.Dhiigni ujummoo dhiigaa kee keessa jiru akkas miti.
Arteriin harka kee keessa jiru kan fayyadamu namoota qaama kee keessa jiran kanneen biroo wajjin wal bira qabamee yoo ilaalamu salphaatti waan itti dhaga'amuuf.
Harki naannoo miira namaa kakaasu waan ta’eef, dhiiga achitti harkifamuun ujummoo naannoo jilba keetii wajjin wal bira qabamee yoo ilaalamu mijataa akka hin taane taasisa.Arteriin ujummoo dhiigaa caalaas gad fagoo waan ta’eef miira namaa kan hin tolle dabalata.
Oksijiinii dha’annaa oksijiinii
QEENXEE pulse oximeter (pulse ox) meeshaa weerara hin qabnee fi hamma oksijiinii dhiiga keessan keessa jiru tilmaamudha.Kana kan godhu ifa infrared gara kaappilaarii quba, quba miila ykn qoochoo gurra keessanii keessa jirutti erguudhaani.Sana booda ifa hangamii gaazota irraa akka calaqqisu safara.
Dubbifamni dhiiga kee dhibbeentaa meeqa akka guutame agarsiisa, kunis sadarkaa SpO2 jedhamuun beekama.Qormaanni kun foddaa dogongoraa dhibbeentaa 2 qaba.Kana jechuun dubbisni hamma oksijiinii dhiiga keessanii isa dhugaa irraa hanga dhibbeentaa 2 ol ykn gadi ta’uu danda’a jechuudha.
Qorannoon kun xiqqoo sirrii ta'uu dhiisuu danda'a, garuu hakiimonni raawwachuuf baayyee salphaadha.Kanaaf hakiimonni saffisaan dubbisuuf itti hirkatu.
Re’een dha’annaa onnee (pulse ox) kan hin weerarre waan ta’eef, qorannoo kana ofuma keetii raawwachuu dandeessa.Meeshaalee re’ee dha’annaa ox irra caalaan manneen daldalaa oomishaalee fayyaa wajjin walqabatan qabatanii ykn toora interneetii irraa bitachuu dandeessu.
