Iodine Deficiency Disorder (IDD) yi kombetela eka swiphiqo swo hambana swa rihanyo leswi vangiwaka hi ku nga dyi iodine leyi eneleke eka nkarhi wo leha. Iodine i nchumu wa nkoka swinene eka vuhumelerisi bya tihomoni ta thyroid, naswona loko miri wu pfumala iodine, a wu nge swi koti ku humesa tihomoni leti eneleke ta thyroid, leswi yisaka eka timhaka to hambana-hambana ta rihanyo.
Vuyelo bya IDD emirini wa munhu .
IDD yi nga va na switandzhaku leswikulu eka rihanyo ra vanhu. Yin’wana ya vuyelo lebyi tolovelekeke i goiter, ku kurisiwa ka thyroid gland. Eka swiyimo swo tika, IDD yi nga endla leswaku ku va ni vuvabyi bya hypothyroidism, lebyi tivekaka hi ku karhala, ku nyuhela ni ku kavanyeteka kun’wana ka metabolic. Ku tsandzeka ka mianakanyo, ngopfu-ngopfu eka vana lava velekiweke hi vamanana lava nga ni ku pfumaleka lokukulu ka iodine loko va tikile, na swona i mhaka leyi karhataka.
Vuyelo bya ku pfumaleka ka iodine eka rihanyo ra misiha ya mbilu na . Ntshikelelo wa Ngati .
Ku pfumaleka ka iodine swi nga khumba hi ndlela leyi nga kongomangiki rihanyo ra mbilu na nsusumeto wa ngati hi ku khumbeka ka yona eka ntirho wa thyroid. Tihomoni ta thyroid ti tlanga xiphemu xa nkoka eku lawuleni ka metabolism, ku katsa ni ku ba ka mbilu ni ntirho wa misiha ya ngati. Loko ti levele ta iodine tinga ringanelanga hikokwalaho ka IDD, vuhumelerisi bya ti hormone ta thyroid ta hunguteka, leswinga endla leswaku kuva na hypothyroidism. Ku nga ringaniseli loku eka ntirho wa thyroid ku nga kavanyeta homeostasis ya misiha ya mbilu, leswi hoxaka xandla eka ku kula ka nsusumeto wa le henhla wa ngati.Hikokwalaho, ku kavanyeteka eka ntirho wa thyroid hikwalaho ka ku pfumaleka ka iodine ku nga hoxa xandla eka swiphiqo swa misiha ya mbilu, ku fana na ncincancincano wa mbilu lowu nga tshamisekangiki na nsusumeto wa le henhla wa ngati.
Ntshikelelo wa ngati i xivangelo lexikulu xa khombo eka mavabyi ya mbilu ni misiha, ku katsa ni ku hlaseriwa hi mbilu ni ku fa ka misiha. Eka vaaki lava khumbekaka hi IDD, laha ntirho wa thyroid wu nga ekhombyeni, khombo ra nsusumeto wa le henhla wa ngati ri nga ha tlakuka. Hikwalaho, ku veka tihlo eka nsusumeto wa ngati swi va swa nkoka eka vanhu lava nga ni IDD leswaku va kuma ni ku lawula nsusumeto wa le henhla wa ngati hi ku hatlisa.
Ku lulamisa IDD na nsusumeto wa le henhla wa ngati hi ku tirhisa tindlela ta rihanyo leti heleleke .
Vukulu .
Matshalatshala yo lwisana na IDD ya fanele ku katsa swiletelo swa vulawuri bya nsusumeto wa le henhla wa ngati na vulawuri. Minongonoko ya rihanyo leyi kongomisaka eka nsivelo wa IDD yi nga katsa ku kamberiwa ka nsusumeto wa ngati tanihi xiphemu xa ku kamberiwa ka rihanyo ka ntolovelo. Ku engetela kwalaho, ku tlakusa vutivi mayelana na vuxaka exikarhi ka IDD, rihanyo ra thyroid, na nsusumeto wa le henhla wa ngati swi nga nyika matimba eka vanhu ku lava vukorhokeri bya swa vutshunguri lebyi nga enkarhini na ku amukela vutomi bya rihanyo.
Matshalatshala yo lwisana na IDD .
Ku sukela loko 'China 2000 yi herisiwile nhlengeletano ya IDD target mobilisation' leyi vitaniweke hi Huvo ya Mfumo hi 1993, matshalatshala lama hlanganeke ya endliwile eChina ku lulamisa IDD. May 15th yi hlawuriwile tanihi Siku ra Rixaka ra ku Sivela Swiphiqo swa ku Pfumala ka Iodine, ku fanekisela matshalatshala lama yaka emahlweni yo lemukisa na ku tirhisa magoza yo sivela. Ku hlanganisiwa exikarhi ka tiejensi to hambana ta mfumo, valawuri va rihanyo, na minhlangano ya indasitiri swi vile swa nkoka swinene eku tirhiseni ka minongonoko yo engetela iodine, ku tlakusa ku tirhisiwa ka munyu lowu nga na iodized, na ku dyondzisa vaaki hi nkoka wa iodine eku hlayiseni ka rihanyo.
Hi ku gimeta, IDD yi tisa makhombo lamakulu ya rihanyo, ku katsa ni swiphiqo swa thyroid ni swiphiqo leswi nga ha vaka kona swa misiha ya mbilu. Hi matshalatshala lama nga heriki eka ku engeteriwa ka iodine na dyondzo ya mfumo, matiko ya nga hunguta vuyelo bya ku pfumaleka ka iodine na ku antswisa rihanyo ra vaaki hi ku angarhela.
