سورێژە لە نزیک تۆوە دەڕژێت؟ ئەم ٣ ئامرازەی ڕزگارکردنی ژیان بپشکنە!

بەپێی ئامارەکانی ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی (WHO)، کەیسەکانی سورێژە لە نێوان ساڵانی ٢٠٢٤ بۆ ٢٠٢٥ لە ئاستی جیهانیدا بەرزبووەتەوە، زۆرێک لە وڵاتان ژمارەیەکی پێوانەیی بەرزیان ڕاگەیاندووە. لە ساڵانی ڕابردوودا بڵاوبوونەوەی خێرا و کاریگەریی بەرفراوانی ئەم بڵاوبوونەوەیە نیگەرانییەکی بەرچاوی نێودەوڵەتی لێکەوتەوە. لە کاتێکدا کە سورێژە لە ڕێگەی کوتانەوە ڕێگری لێدەکرێت، ڕێژەی بەرزی درمی و ئاڵۆزییە ئەگەرییەکانی بەردەوامن لە کردنی بە مەترسییەکی گەورەی تەندروستی گشتی. پێش ئەوەی باس لە خۆپاراستن بکەین، با سەردانی بنەماکانی ئەم 'نەخۆشییە کۆنە بکەین.'

سورێژە: پێشکەشکردنی کلینیکی و پێشکەوتنی نەخۆشی

سورێژە نەخۆشییەکی توندی هەناسەدانی زۆر درمییە کە بەهۆی ڤایرۆسی سورێژە دروست دەبێت . لە ڕێگەی بڵاودەبێتەوە بەرکەوتنی ڕاستەوخۆ لەگەڵ دڵۆپە تووشبووەکان یان گواستنەوەی هەوا کاتێک کەسێکی تووشبوو هەناسە دەدات، کۆکە، یان پژمین هەناسە دەدات. نیشانەکان بە شێوەیەکی گشتی لە چوار قۆناغەوە بەرەو پێش دەکەون :

1. ماوەی کەرەوزکردن (7-14 ڕۆژ)
ڤایرۆسەکە بە بێدەنگی لە جەستەدا بۆ ماوەی 7-14 ڕۆژ (بەزۆری لە دەوروبەری 10 ڕۆژ) بەبێ هیچ نیشانەیەکی دیار دووبارە دەبێتەوە.
✅ درمی : کەسی تووشبوو 4 ڕۆژ پێش دەرکەوتنی پەڵەکە زۆر درمی دەبێت و تا 4 ڕۆژ دوای.

2. قۆناغی پێش دەرمان (2-4 ڕۆژ)
نیشانە سەرەتاییەکان لە سەرمابوونێکی توند دەچێت، لەگەڵ نیشانەکانی کلاسیکی '3c' :

تای بەرز (تا 39-40°C / 102–104°F)

'3c' نیشانەکانی : کۆکە (بەردەوام و وشک)

کۆریزا (ڕونێ یان گیربوونی لووت)

هەوکردنی پێڵوی چاو (چاوی سوور، ئاوی، هەستیار بە ڕووناکی)

KOPLIK's Spots : پەڵەی سپی بچووک کە هالۆی سووری لە ناو ڕوومەتەکاندا هەیە، 1-2 ڕۆژ پێش پەڵەکە دەردەکەون- کلیلێکی سەرەکییە.

3. قۆناغی پەڵە (3-5 ڕۆژ)

نەخشی پەڵە : لە پشت گوێچکەکان یان هێڵی قژەوە دەست پێدەکات وەک پەچەی سوور و پەڵەدار کە بەرەو خوارەوە بڵاودەبێتەوە ( دەم و چاو → مل → جەستە → ئەندامەکان → دەستم/کۆتایی ).

تا بەردەوام دەبێت (زۆرجار لە سەرووی 39 پلەی سەدی / 102°F)، هەندێک جار بەرز دەبێتەوە بۆ 40 پلەی سەدی (104°F).

ماندوێتی توند، لەدەستدانی ئارەزووی خواردن، و ئاوسانی گرێ لیمفاویەکان لەوانەیە ڕووبدات.

4. قۆناغی چاکبوونەوە

پەڵەکە بە هەمان ڕێز کە دەرکەوت کاڵ دەبێتەوە، هەندێک جار پەڵەی قاوەیی یان توێکڵکردنی سووک بەجێدەهێڵێت.

تا کەم دەبێتەوە، بەڵام ئاڵۆزییەکان (بۆ نموونە، هەوکردنی سییەکان، هەوکردنی گوێ) ڕەنگە هێشتا سەرهەڵبدەن.
✅ درووستبوون : تا ٤ ڕۆژ دوای دەرکەوتنی پەڵەکە دەخایەنێت (کۆی پەنجەرەی ~٨ ڕۆژە).

چۆن خۆت بپارێزیت

کوتان : ڤاکسینی MMR (Manles-Mumps-Rubella) باشترین بەرگرییە. منداڵان پێویستە دوو ژەم (لە 12 و 18 مانگ) وەربگرن بۆ بەرگری درێژخایەن.

پاکوخاوێنی و هەواگۆڕکێ : دوور بکەوەرەوە لە قەرەباڵغی و شوێنی هەواگۆڕکێی خراپ. دەمامک و دەستشۆردن بە شێوەیەکی کاریگەر دەمێننەوە.

بەرگری لەش بکە : باش بخۆ، پشوو بدە، و وەرزش بکە بۆ بەهێزکردنی بەرگرییەکان.

S Ymptoms چاودێری : دەستبەجێ داوای یارمەتی پزیشکی بکە بۆ تا یان پەڵە.

خوێنی خوێن لە خوێندا ئاستی : چاودێری ئاستی ئۆکسجینی خوێن دەکات لە کەسانی بەساڵاچوو، منداڵان، یان ئەوانەی کە بارودۆخی بنەڕەتییان هەیە بۆ دیاریکردنی ئاڵۆزییە ئەگەرییەکانی سییەکان.

لە کاتی بڵاوبوونەوەی سورێژەدا، چاودێری ئەم نیشانە گرنگانە بکە

• تای تاوەکان؟ → بەکاربهێنە گەرمییپێوی بێ بەرکەوتن بۆ پشکنینی سەلامەت و خێرا (بەتایبەت لە منداڵاندا).

• کۆکە/هەناسەدانی سەخت؟ → نەبۆلایزەرەکان دەتوانن دەرمان بگەیەننە بۆری هەناسەی هەوکردوو.

• نیگەرانی ئاڵۆزییەکانی سییەکانن؟ → Spo2 بە ئۆکسجیمەتری پەلسی (خوێندنەوە <95% پێویستی بە چاودێری پزیشکی هەیە).

لە کاتە چالاکەکاندا، وریایی یەکەم هەنگاوە بۆ پاراستنی تەندروستی. کۆمپانیای JoyTech Healthcare لە پاڵ خێزانەکان و پیشەییەکانە کە ئامرازی متمانەپێکراویان هەیە بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئاستەنگەکانی تەندروستی گشتی.

جۆیچ گەرماپێوەر، نەبۆلایزەر و ئۆکسجیمەتری پەلسی هەموویان بریتین لە CE MDR و 510K پەسەندکردن. تۆ شایەنی ئامێری پزیشکی شیاویت بۆ پاراستنی تەندروستی ماڵەوەت.