Qhawasqakuna: 0 Qillqaq: Sitipa llamk'achiq qillqap qillqan: 2025-06-20 Origen: Kiti
Organización Mundial de la Salud (OMS) nisqanman hinaqa, sarampión casokunan 2024 watamanta 2025 watakama pachantinpi yapakurqan, askha nacionkunan registro-alto yupaykunata willarqanku. kay qhepa watakunapi Kay usqhay mast’arikuy chanta ancha hatun impacto kay brote kaqmanta kay hatun preocupación internacional kaqmanta hatarichin. Sichus sarampión hark’akunman vacunación kaqwan, kay hatun tasa de contagio kaqnin chanta complicaciones potenciales kaqninqa huk hatun amenaza de salud pública kaqpi ruwachkan. Manaraq hark'akuymanta rimaspa, kay 'mawka unquypa aswan allinninkunata yapamanta qhawarisunchik.'
Sarampión nisqaqa huk ancha contagiosa aguda respiratoria unquymi , nisqamanta sarampión virus . Kayqa mast’arikun kay directo contacto kaqwan kay infecciosos gotas kaqwan utaq kay transmisión aérea kaqwan mayk’aqchus huk infectasqa runa samakun, tos utaq estornudos. Sintomas típicamente progresan a través de cuatro etapas :
1. Incubación pacha (7–14 p’unchawkuna)
Kay virusqa ch’inlla kay kurkupi 7–14 p’unchawkuna (aswanta 10 p’unchawkuna muyuriqpi) mana sut’i sintomakunayuq.
✅ contagiosa : Kay unqusqa runaqa ancha contagiosoman tukun 4 p’unchawkuna manaraq chay erupción rikhuriptin chaymanta qhipakuchkan chayhina 4 p’unchawmanta qhipaman ..
2. Etapa prodrómica (2–4 p’unchawkuna)
Ñawpaq sintomakunaqa sinchi chiriman rikch’akunku, kay clásico '3c' señales kaqwan :
Alto fiebre (39–40°C / 102–104°F)
'3C' Sintomas : tos (persistente y seco)
Coryza (Runny or spilly nariz) .
Conjuntivitis (puka, yakuyuq, k’anchayman sensitivo ñawikuna) .
Koplik's Spots : Huch'uy yuraq ch'iqchikuna puka halosniyuq chukcha ukhupi, 1–2 p'unchaw ñawpaqta rikurin erupción —huk llave ñawpaq señal.
3. Etapa de erupción (3–5 p'unchawkuna) .
Patrón de erupción : Rinrikuna utaq chukchapa qipanpi puka, manchasqa parchekuna uraypi mastarikuq ( uya → kunka → torso → chakikuna → palmerakuna/suñonkuna ).
Fiebreqa mana chinkanchu (sapa kuti 39°C / 102°F pataman), wakin kutiqa 40°C (104°F) kaqman spiking.
Sinchi sayk’uy, apetito chinkachiy, ganglios linfáticos punkisqa ima kanman.
4. Etapa de Recuperación .
Chay erupción chinkapun kikin ordenpi rikhurimusqanpi, wakin kutiqa q’omer manchakunata otaq llamp’u qarakunata saqepun.
Fiebreqa pisiyan, ichaqa complicaciones (kayhina, neumonía, ninri infecciones) rikhurinmanraq.
✅ Contagiosa : dura 4 p’unchawkuna erupción rikhurisqanmanta (total ~8-p’unchaw contagiosa ventana).
Vacunación : Kay MMR (measles-mumps-rubella) vacuna aswan allin defensa kaq. Wawakunaqa iskay dosisniyuq kananku tiyan (12 chanta 18 killakunapi) unaypaq inmunidad kaqpaq.
Higiene&Ventilación : Evita espacios de lleno, malvado, mana allin wayrayuq. Mascarillas y lavado de manos quedan eficaces.
Inmunidadta kallpachay : Allinta mikhuy, samariy, ejercicio ruwaypas defensakunata kallpachanapaq.
S Ymptoms Monitoreo : Hampi yanapayta chaylla fiebrepaq utaq erupcionespaq maskay.
Yawar o xygen niveles qatipay : qhawan yawarpi oxígeno niveles kay machu runakunapi, wawakunapi utaq kay condiciones subyacentes kaqpi kay complicaciones pulmones potenciales kaqta riqsinankupaq.
¿Picos de fiebre? → Mana contactoyuq termómetros nisqakunata llamk’achiy , mana imamanta manchachikuq, utqaylla qhawaykunapaq (aswantaqa wawakunapi).
¿Tas/sasa samay? → Kay nebulizadores hampikunata kay inflamadas wayra ñankunaman apachiyta atinku.
¿Llakisqa pulmonpi complicacionkunamanta? → Pista spo2 kaqwan kay oxímetro de pulso kaqwan (leedores <95% necesitanku hampikuyman).
Sasachakuy pachapiqa, vigilanciaqa ñawpaq kaqmi saludta amachanapaq. JoyTech Healthcare ayllukuna chaymanta profesionalkuna confiable herramientakunayuq sayanku, salud pública sasachakuykunata atipanankupaq.
JoyTech . Termómetros, nebulizador y oxímetro de pulso llapanku CE MDR y 510K aprobacion kanku. Merecenki allin yachayniyoq hampinapaq aparatokunata, chaywanmi wasiykipi qhali kayta waqaychanki.