Dhiibbaan dhiigaa, dhiibbaa dhiigaa jedhamuunis kan beekamu, addunyaa guutuutti namoota miliyoonaan lakkaa’aman kan miidhu yoo ta’u, sababoota balaa dhukkuba onnee, dhiigni sammuu keessatti dhangala’uu fi tiruu irratti mul’atan keessaa isa tokkodha. Yeroo baayyee mallattoo mul'atu dhabuu isaatiin 'silent killer' jedhamee kan waamamu, dhiibbaan dhiigaa waggootaaf osoo hin mul'atin ta'uu danda'a, kunis osoo hin qoratamiin dura qaama irratti miidhaa hin danda'amne fiduu danda'a. Meeshaalee dhiibbaa dhiigaa bulchuu fi rakkoolee kana ittisuu keessatti bu’a qabeessa ta’an keessaa tokko hordoffii yeroo yeroon. Gosoota dhiibbaa dhiigaa hordoftoota adda addaa jiran keessaa, . Hordoftoonni dhiibbaa dhiigaa harkaa mala dhiibbaa dhiigaa mana keessatti bulchuuf ta’an keessaa tokko ta’uun adda ba’anii mul’atu. Barreeffama kana keessatti, dhiibbaa dhiigaa bulchuu keessatti gahee murteessaa hordoffii dhiibbaa dhiigaa harkaa, faayidaa isaan dhiyeessan, fi muuxannoowwan gaarii itti fayyadama sirrii ta’e ni qoranna.
Gahee dhiibbaa dhiigaa harkaa dhiibbaa dhiigaa bulchuu keessatti qabu .
Dhiibbaan dhiigaa rakkoo fayyaa cimaa adda addaa fiduu danda'a, kunis dhukkuba onnee, dhiigni sammuu keessatti dhangala'uu, tiruu dadhabuu fi miidhaa ujummoo dhiigaa irratti miidhaa geessisuu danda'a. Balaa fayyaa kana ittisuuf dhiibbaa dhiigaa bulchuun murteessaadha. Hordoffiin yeroo yeroon dhagaa bu’uuraa bulchiinsa dhiibbaa dhiigaa yoo ta’u, namoonni dhuunfaa yeroon darbaa deemuun sadarkaa dhiibbaa dhiigaa isaanii akka hordofanii fi akkaataa jireenyaa ykn sirna qoricha isaanii irratti sirreeffama barbaachisaa akka taasisan kan dandeessisudha.
Hordoftoonni dhiibbaa dhiigaa harkaa, kanneen akkaataa adda addaatiin harka ykn quba qubaa caalaa sirrii ta’an, sadarkaa dhiibbaa dhiigaa nama tokkoo ifaafi amanamaa ta’e akka kennan kan qophaa’ani dha. Meeshaaleen kun dubbisa saffisaa fi salphaa ta’e kennuudhaan, fayyadamtoonni dhiibbaa dhiigaa isaanii yeroo yeroon akka hordofanii fi wantoota hin baramne gidduu seenuun yaalaa barbaadu akka adda baasan gargaaru.
Faayidaa hordoffii dhiibbaa dhiigaa harkaa .
Hordoftoonni dhiibbaa dhiigaa harkaa gosoota meeshaalee dhiibbaa dhiigaa safaran biroo kanneen akka harka ykn hordoffii qubaa irratti faayidaa guddaa hedduu kennu. Faayidaaleen kunniin dhiibbaa dhiigaa harkaa namoota dhuunfaa dhiibbaa dhiigaa bulchuuf filannoo filatamaa taasisa. Kutaa kana keessatti, sababa ijoo hordoffiin harkaa dhiibbaa dhiigaa mana keessatti hordofuuf furmaata amanamaa fi qabatamaa ta’ee ilaalamuu danda’u ni qoranna.
1. Dogoggoraala
Faayidaa jalqabaa dhiibbaa dhiigaa hordofuun qabu keessaa tokko sirrii ta’uu isaanii isa olaanaadha. Malli harka cuff dhiibbaa dhiigaa safaruuf akka ulaagaa warqeetti bal’inaan ilaalama. Cuff naannoo harka gubbaa kan kaa’amu yoo ta’u, kunis sadarkaa onnee wajjin wal fakkaata, safartuuwwan walsimaa fi sirrii ta’an kan hayyamudha. Bakki kun dhiibbaan dhiigaa harka dogongora bakka qaamaatiin dhufuuf akka hin saaxilamne taasisa, kunis dhimma harkaa ykn qubaa irratti dhimma ta’uu danda’a. Hordoftoonni harkaa, fakkeenyaaf, yoo harki lafaa sadarkaa onneetti hin dhaabanne dubbisa sirrii hin taane kennuu danda’u, kunis dogoggoraan adda baafamuu danda’u fida.
Hordoftoonni harkaas caalaatti amanamoodha sababiin isaas teknooloojii oscillometric waan fayyadamaniif, kunis raafama dhangala’aa dhiigaa ujummoo dhiigaa keessaatiin dhufu safaru. Teeknooloojiin kun sirrii fi sirrii ta’uu dhabuu mala safartuu biroo wajjin uumamuu danda’uuf kan hin saaxilamne dha. Kanaafuu, namoota dhuunfaa dhiibbaa dhiigaa isaanii sirrii ta’uu isaatiin hordofuu barbaadaniif, hordoffiin harkaa furmaata amanamaa ta’e ni kennu, yeroon darbaa deemuun bu’aa walfakkaatuu fi amanamaa ta’e mirkaneessa.
2. Salphaatti fayyadamuu .
Faayidaan guddaan dhiibbaa dhiigaa harkaa hordofu kan biraan salphaatti fayyadamuu isaaniiti. Dubbisa sirrii ta'eef mala sirrii hordofuun barbaachisaa ta'us, ammayyaa Hordoftoonni dhiibbaa dhiigaa harkaa kanneen akka salphaatti akka hojjetan taasisan, kanneen meeshaalee yaalaa fayyadamuun muuxannoo daangeffame qabaniif illee, amala fayyadamtootaaf mijatoo ta’aniin kan qophaa’ani dha. Meeshaaleen kun baay’een isaanii guutummaatti ofumaan kan hojjetaman yoo ta’u, adeemsa safartuu jalqabuuf hojiin buttooni tokkoo qabu. Kana jechuun fayyadamtoonni harkaan inflate ykn deflate cuff gochuu hin qaban, adeemsichi caalaatti mijataa fi dhiphina xiqqaa taasisa.
Kana malees, monitoroonni harkaa irra caalaan isaanii agarsiisa dijiitaalaa gurguddaa, salphaatti dubbifamuu danda’an kanneen dubbisa dhiibbaa dhiigaa ifatti agarsiisan waliin dhufu. Moodeelotni baay’een agarsiistota halluu qabanis fayyadamu-kan akka magariisaa, olka’iinsaaf keelloo, fi dhiibbaa dhiigaaf diimaa-kanaaf fayyadamtoonni lakkoofsota walxaxaa ta’an hiikuu osoo hin barbaachisin bu’aa isaanii dafanii hubachuu danda’u. Kunis adeemsa salphisa, maanguddootaaf, namoota dhuunfaa beekumsa teeknikaa daangeffame qabaniif, ykn kanneen jechoota yaalaa hin beekneef akka dhaqqabamu taasisa.
3. Socho'ummaa .
Hordoftoonni dhiibbaa dhiigaa harkaa salphaa fi socho’aa akka ta’aniif kan qophaa’an yoo ta’u, kunis namoota dhuunfaa dhiibbaa dhiigaa isaanii deemsa irratti hordofuu qabaniif filannoo gaarii taasisa. Meeshaaleen kun salphaatti boorsaa, boorsaa ykn boorsaa keessatti kuufamuu danda’u, fayyadamtoonni yeroo imala ykn yeroo sochii guyyaa guyyaa itti hojjetan hordoffii isaanii itti fufuu danda’u. Daldalaafis ta'e boqonnaaf deemtan, dhiibbaa dhiigaa keessan yeroo hunda hordofuun barbaachisaa dha, sababiin isaas dhiphinni, jijjiiramni nyaataa, fi naannoon hin baratamne hundi sadarkaa dhiibbaa dhiigaa irratti dhiibbaa uumuu danda'a.
Hordoffii dhiibbaa dhiigaa harkaa socho'aa qabaachuun dubbisa kamiyyuu akka hin darbine mirkaneessa, fayyaa kee irratti akka turtu si gargaara. Namoota dhiibbaa dhiigaa qabaniif, walsimannaan bulchiinsa bu’a qabeessa ta’eef furtuudha, socho’uun immoo bakka kamiyyuu osoo hin ilaalin hojii idilee kana eeguuf salphaa taasisa.
4. Amaloota Ol'aanoo .
Hordoftoonni dhiibbaa dhiigaa harkaa (arm blood pressure monitors) kanneen hojii isaanii guddisan hedduu kan qaban yoo ta’u, fayyadamtoonni fayyaa isaanii haala bu’a qabeessa ta’een akka hordofan gargaaru. Fakkeenyaaf, moodeelotni baay’een dandeettii kuusaa yaadannoo qabu, fayyadamtoonni dubbisa duraa gara fuulduraatti akka kuusan kan taasisudha. Kunis keessumaa jijjiirama dhiibbaa dhiigaa yeroon hordofuu fi daataa kennitoota tajaajila fayyaa waliin qooddachuuf faayidaa qaba. Galmee dubbisa kee qabaachuudhaan, hakiimni kee haala kee caalaatti madaaluu fi wal’aansa ilaalchisee murtoo sirrii ta’e murteessuu danda’a.
Dabalataanis, hordoftoonni harkaa hedduun dha'annaa onnee sirrii hin taane adda baasuu ni dhiyeessu, kunis warra rakkoo sirna onneetiin balaadhaaf saaxilamaniif amala gatii hin qabne ta'uu danda'a. Monitorichi dha'annaa onnee isaanii keessatti sirna dhabdummaa kamiyyuu akeekkachiisuu danda'a, kunis tarkaanfii dabalataa akka fudhatan isaan kakaasa, kan akka gorsa yaalaa barbaaduu danda'a. Amalli kun keessumaa namoota seenaa dhukkuba onnee qabaniif ykn namoota qoricha sirba onnee irratti dhiibbaa uumuu danda’aniif barbaachisaa dha.
Wanti guddaan kan biraan dandeettii dubbisa dachaa giddu galeessaan hojjechuudha. Amalli kun dhiibbaa jijjiirama yeroo kamiyyuu dhiibbaa dhiigaa, kan akka dhiphina ykn sochii qaamaatiin dhufu hir’isuuf waan gargaaruuf faayidaa qaba. Dubbisa yeroo adda addaatti fudhataman giddugaleessaan, fayyadamtoonni sadarkaa dhiibbaa dhiigaa isaanii idilee ta’e argachuu danda’u, kunis bulchiinsa dhiibbaa dhiigaa bu’a qabeessa ta’eef barbaachisaa dha.
Muuxannoo gaarii hordoffii dhiibbaa dhiigaa harkaa fayyadamuuf .
Dubbisa sirrii fi amanamaa argachuuf, yeroo hordoffii dhiibbaa dhiigaa harkaa fayyadamtan muuxannoowwan gaarii hordofuun barbaachisaa dha. Gorsa barbaachisoo ta’an tokko tokko kunooti:
1. Cuff sirrii ta’e mirkaneessuu : bu’aa sirrii ta’eef, cuff harka gubbaa irratti kaa’amuu qaba, sadarkaa onnee wajjin wal fakkaatuun. Cuff snug ta’uu isaa mirkaneessi malee baay’ee akka hin dhiphanne mirkaneessi, sababiin isaas bakka hin buune dubbisa sirrii hin taane fiduu danda’a.
2. Safartuu dura boqodhu , dubbisa fudhachuu kee dura yoo xiqqaate daqiiqaa shaniif bakka boqonnaa qabu taa’i. Dogoggora bu’aa keessatti akka hin uumamneef yeroo safartuu haasa’uu ykn socho’uu irraa fagaadhu.
3. Dubbisa dachaa fudhachuu : dubbisa lama ykn sadii fudhachuun, gara daqiiqaa tokkoo addaan fagaatanii, bu’aa hunda caalaa sirrii ta’e argachuuf giddu galeessaan. Keessattuu dubbisni jalqabaa haala hin baratamneen ol’aanaa ykn gadi aanaa yoo ta’e baay’ee barbaachisaa dha.
4. Walsimannaa furtuudha : bu’aa gaarii argachuuf, dhiibbaa dhiigaa kee yeroo walfakkaatutti guyyaa guyyaan fi haala wal fakkaatuun fudhadhu. Kunis bu’uura walfakkaatu hundeessuuf gargaara akkasumas yeroon darbaa deemuun haala salphaa ta’een hordofuuf kan dandeessisudha.
Goolabbii: Bulchiinsa dhiibbaa dhiigaa keessatti namoota dhuunfaa humneessuu .
Hordoftoonni dhiibbaa dhiigaa harkaa dhiibbaa dhiigaa bulchuu fi rakkoolee dhiibbaa dhiigaa waliin walqabatan ittisuu keessatti gahee murteessaa qabu. Meeshaaleen kun dubbisa sirrii, salphaatti hubatamuu danda’u kennuudhaan, namoonni dhuunfaa dhiibbaa dhiigaa isaanii yeroo hunda akka hordofan, jijjiirama jalqabaa akka adda baasan, akkasumas fayyaa onnee fi ujummoolee dhiigaa isaanii haala bu’a qabeessa ta’een akka bulchan tajaajiltoota tajaajila fayyaa waliin akka hojjetan humna isaaniif kennu.
Faayidaan hordoffii yeroo yeroon qabu—kan akka dafanii adda baasuu, wal’aansa dhuunfaa, fi miidhaa yeroo dheeraa ittisuu-dhiibbaan dhiigaa harka qabsoo dhiibbaa dhiigaa irratti meeshaa barbaachisaa ta’e hordofa. Meeshaaleen kun itti fayyadama sirrii ta’een, namoonni dhuunfaa fayyaa isaanii akka to’atan, carraa dhukkuba onnee akka hir’isan, dhuma irrattis umurii fayya qabeessa, umurii dheeraa akka jiraatan gargaaru.
Hojii guyyaa guyyaa keessan keessatti dhiibbaa dhiigaa yeroo hunda sakatta’uudhaan, hubannoo fayyaa keessanii fooyyessuu qofa osoo hin taane, gara fuulduraatti rakkoolee onnee fi ujummoolee dhiigaa irraa bilisa akka ta’u gochuuf tarkaanfii dursaa fudhachaa jirtu.
