Monkeypox हो Monkeypox व्हायरसाच्या संसर्गाक लागून जावपी दुर्मिळ रोग. MonkeyPox व्हायरस हो पोक्सविरिडीच्या ऑर्थोपॉक्सवायरस वंशाचो. तशेंच ऑर्थोपॉक्सवायरसांत चेपट्याचो व्हायरस (कायसिंग चेपटो), कावपॉक्स व्हायरस (स्वर्गीय लस तयार करपाखातीर वापरतात) आनी कावपॉक्स व्हायरस हांचोय आस्पाव जाता.
१९५८ वर्सा पयलेच खेपे Monkeypox हें सोदून काडलें, तेन्ना संशोधन करपाखातीर उबारून हाडिल्ल्या माकडांत दोन पॉक्सां मोडून पडले, देखून ताका 'monkeypox' अशें नांव दिलें. १९७० वर्सा काँगोच्या लोकशाय प्रजासत्ताकान (डीआरसी) चेपट्याचो खर नाश करतना पयलो मनीस माकडाचो प्रकरण नोंद केलो. तेन्नासावन हेर जायत्या मध्यवर्ती आनी अस्तंत आफ्रिकेंतल्या देशांनी मोंकीपॉक्साची म्हायती मेळ्ळ्या: कॅमेरून, मध्य आफ्रिकेंतलें प्रजासत्ताक, c ô ते d’ivoire, काँगो, गॅबन, लायबेरिया, नायजेरिया, काँगो आनी सिएरा लिओन प्रजासत्ताकाचें लोकशाय प्रजासत्ताक. चडशीं संसर्गां काँगोच्या लोकशाय प्रजासत्ताकांत जातात.
ह्यूमन मॅन्कीपॉक्स केशी आफ्रिकेभायर घडटात आनी अमेरिकेंत, इझ्राएल, सिंगापूर आनी युनायटेड किंगडमांतल्या प्रकरणां सयत आंतरराश्ट्रीय प्रवास वा आयात केल्ल्या जनावरांकडेन संबंदीत आसात.
खंयच्यान येता? माकड?
ना !
'नांव प्रत्यक्षांत थोडें चुकीचें नांव आसा,' रिमोइनान सांगलें. घडये ताका 'rodent pox' अशें म्हणचें पडटलें.
अमेरिकेच्या सेंटर फॉर डिजीज कंट्रोल अँड प्रिवेंशनान आपल्या संकेतथळार सांगलें की 'monkeypox' हें नांव १९५८ वर्सा ह्या दुयेंसाच्या पयल्या नोंद जाल्ल्या प्रकरणांतल्यान आयलां, जेन्ना संशोधन करपाखातीर सांबाळून दवरिल्ल्या माकड लोकसंख्येंत दोन प्रकोप जाले.
पूण माकड हे मुखेल वाहक न्हय. ताचे बदला स्क्वॅरल, कंगारू, वसतीघर वा हेर मुयो हातूंत हो व्हायरस तिगून उरूंक शकता.
मॉन्कीपॉक्साची सैमीक यजमान अजून कळना. पूण आफ्रिकन मुयो आनी बिगर मनीस प्रायमेट (देखीक माकड) व्हायरस घेवन मनशांक संसर्ग करतात.
कोविड-१९ परस वेगळें, जें चड संसर्गजन्य आसता, तें चड करून लोकांमदीं पातळप सोंपें नासता.
जेन्ना लोक लागींच्या संपर्कांत येतात तेन्ना मोंकीपॉक्स व्हड श्वसन थेंब्यांतल्यान पातळटा; कातीचे घाय वा कुडीच्या द्रव पदार्थांचो थेट संपर्क; वा अप्रत्यक्षपणान दूषित कपड्यांतल्यान वा खाटींवरवीं.
Monkeypox ची लागण जाल्ल्या चडशा लोकांक फ्लू सारकीं सौम्य अशीं लक्षणां आसतात, जशीं जोर आनी फाटीचो दुखो, तशेंच दोन ते चार सप्तकां भितर आपशींच ना जावपाक लागपी फोड येतात.
संवसारीक भलायकी संघटनेच्या मतान मॉन्कीपॉक्सांतल्यान मरपी लोकांचें प्रमाण 1% ते 10% मेरेन आसता..
Monkeypox व्हायरसाची लागण जावची न्हय म्हूण वेगवेगळे उपाय करूं येतात :
1. हो व्हायरस व्हरूंक शकता अशा जनावरांक संपर्क टाळचो (मोनकीपॉक्स वाठारांनी दुयेंत पडपी वा मेल्लो दिसपी).
2. खाटीं सारकिल्या दुयेंत जनावरांच्या संपर्कांत येवपी खंयच्याय पदार्थाचो संपर्क टाळचो.
3. संसर्ग जावपाचो धोको आसूं येता अशा हेरां कडल्यान संसर्ग जाल्ल्या दुयेंतींक वेगळे करप.
4. संसर्ग जाल्ल्या जनावरांच्या वा मनशांचो संपर्क आयल्या उपरांत हाताची नितळसाण बरी दवरप. देखीक, शाबू आनी उदकान हात धुवचे वा सोरो आदारीत हॅंड सॅनिटायझर वापरचे.
5. दुयेंतींची काळजी घेतना वैयक्तीक संरक्षण उपकरणां वापरात.
सामान्य घरगुती जंतूनाशक मॅन्कीपॉक्स व्हायरसाक मारूंक शकतात.
आशा आसा तुमी ह्यांत काळजी घेतात .
