Monkeypox hi monkeypox virus infection avanga natna awm lo tak a ni. Monkeypox virus hi Poxviridae-a Orthopoxvirus chi zinga mi a ni. Orthopoxvirus hian smallpox virus (smallpox thlentu), cowpox virus (smallpox vaccine atana hman) leh cowpox virus te a huam tel bawk.
Monkeypox hi kum 1958 khan an hmuchhuak hmasa ber a, chutih lai chuan pox ang chi natna pahnih chu research atan an kai thin monkey-ah an lo chhuak a, chuvang chuan 'monkeypox' tih a ni. Kum 1970 khan Democratic Republic of the Congo (DRC) chuan smallpox nasa taka tihbo a nih lai khan mihring monkeypox case hmasa ber a ziak a. Chumi hnuah chuan Central leh West Africa ram dang engemaw zatah chuan Monkeypox hi mihring awm zat a ni tih hriat a ni a, chungte chu Cameroon, Central African Republic, C ô te d’Ivoire, Democratic Republic of the Congo, Gabon, Liberia, Nigeria, Republic of the Congo leh Sierra Leone te an ni. Infection tam zawk hi Democratic Republic of the Congo-ah a awm thin.
Human monkeypox case hi Africa pawnah a awm a, international travel emaw ram dang atanga ram dang atanga lakluh emaw, United States, Israel, Singapore leh United Kingdom-a case te nen a inzawm a ni.
Khawi atanga lo chhuak nge a nih? zawng?
Aih !
'A hming hi a takah chuan a dik lo deuh a ni,' Rimoin chuan a ti. 'rodent pox' tih tur a ni mai thei.
US Centres for Disease Control and Prevention chuan an website-ah 'monkeypox' tih hming hi kum 1958-a he natna vei, zirchianna atana humhalh tawh, savawm zingah hian hri leng pahnih a awm a, chu chu kum 1958-a he natna hrik hmuhchhuah hmasak ber aanga lak a ni tih an sawi.
Mahse monkey te hi an carrier ber an ni lo. Chu ai chuan, chu hrik chu squirrel, kangaroo, dormouses emaw, rodents dang emaw-ah a awm reng thei a ni.
Monkeypox natural host hi hriat a la ni lo. Mahse, African rodents leh non-human primate (monkey ang chi) te hian virus an keng thei a, mihring an kai thei bawk.
Covid-19 ang lo takin, chu chu hrik kai theihna sang tak nei a ni a, Monkeypox hi mipui zingah pawh a darh awlsam lo tlangpui.
Mite an inhnaih tawn chuan monkeypox chu thawkna droplet lian tak tak hmangin a darh a; vun natna emaw taksa tui emaw nena inzawmna direct a awm; emaw, indirect-in thawmhnaw bawlhhlawh emaw, khum emaw hmangin emaw a ni thei bawk.
Monkeypox vei tam zawk chuan flu na lo tak ang chi symptoms an nei a, chu chu . khawsik leh hnungzang natna te, chubakah kar hnih atanga kar li chhunga a takin a bo vek thin rash te pawh a awm bawk.
World Health Organization chhinchhiah danin, savawm atanga thi zat chu 1% atanga 10% vel a ni..
Monkeypox virus infection venna atan hian hmalakna hrang hrang siam theih a ni :
1. Virus kai thei rannungte nena inzawmna nei lo turin (ramsa damlo emaw, monkeypox area-a thia hmuh emaw pawh a tel).
2. Ran damlo nena inzawmna lo awm, khum ang chi thil eng pawh nena inzawm loh tur.
3. Natna hrik kai damlote chu mi dangte hnen atangin isolate la, natna hrik kai theihna tur an awm thei ang.
4. Ran hri kai emaw mihring emaw nena inhnaih hnuah kut faina tha tak neih reng tur. Entirnan, i kut chu sahbawn leh tui hmangin silfai la, alcohol based hand sanitizer hmang la.
5. Damlo enkawl hunah mimal invenna hmanrua hmang ang che.
Inchhung hrik hrik kai tlangpui chuan monkeypox virus a that thei.
He thil hi i enkawl ngei ka beisei .