Views: 0 Mongwadi: Morulaganyi wa Sebaka Phatlalatša Nako: 2024-06-04 Tšwago: Saete
Letšatši la Lefase la Tikologo: Kgahlamelo ya yona go Bophelo bjo Botse bja Pelo le bja Methapo ya Methapo le ya go Hema .
Letšatši la Lefase la Tikologo, leo le ketekwago ngwaga le ngwaga ka la 5 Mosegamanye, ke kgopotšo ye bohlokwa ya bohlokwa bja tikologo ya rena ya tlhago le tlhokego ya kgato ya kopanelo ya go di boloka. Le ge e le gore nepo ya mathomo ya letšatši le ke go tšweletša ditaba tša tikologo le go tšwetša pele mekgwa ya go ya go ile, go bohlokwa gape go kwešiša kgokagano ye e tseneletšego magareng ga maphelo a tikologo le maphelo a batho, kudukudu mafelong a bophelo bjo bobotse bja pelo le bja methapo le bja go hema. Sehlogo se se tsenelela ka fao mabaka a tikologo a tutuetšago dikarolo tše tša maphelo le go gatelela bohlokwa bja go hlokomela le go šireletša maphelo a rena ka gare ga maemo a diphetogo tša tikologo.
Tikologo yeo re phelago go yona e na le khuetšo ye e lebanyago go maphelo a rena. Moya o hlwekilego, meetse le mmu ke tša motheo bophelong bja rena bjo bobotse, mola tšhilafalo le go senyega ga tikologo di baka dikotsi tše dikgolo tša tša maphelo. Boleng bja moya wo re o hemago, meetse ao re a nwago le dijo tšeo re di jago ka moka di tutuetšwa ke maemo a tikologo, ao ka morago a kgomago mešomo ya rena ya mmele le bophelo bjo bobotse ka kakaretšo.
Tšhilafatšo ya moya ke ye nngwe ya ditšhošetšo tše bohlokwa kudu tša maphelo a tikologo lefaseng ka bophara. Ditšhilafatšo tša go swana le dikarolwana (PM), naetrotšene ya dioxide (NO2), sulphur dioxide (SO2), le ozone (O3) di ka tsenelela ka gare ga tshepedišo ya go hema, tša hlola mohuta wa ditlamorago tše mpe. Go pepentšhwa ga ditšhila tše ka nako e telele go tswalanywa le malwetši a sa folego a go hema a bjalo ka asthma, bolwetši bjo bo sa folego bja go šitiša maswafo (COPD) le kankere ya maswafo.
· Asthma : Ditšhilafatšo tša moyeng di ka hlohleletša ditlhaselo tša asthma le go gakatša dika. Dikarolwana, kudukudu PM2.5, di ka tena ditsela tša moya, tša lebiša go rurugeng le go oketšegeng mo go phagamego.
· Bolwetši bjo bo sa folego bja go šitiša maswafo (COPD) : Go pepentšhwa ga ditšhila ka nako e telele go swana le muši wa motšoko, go tšweletšwa ga diintaseteri le go ntšha moya ka dikoloi go ka baka go ruruga mo go sa felego ga ditsela tša moya, tšeo di lebišago go COPD.
· Kankere ya maswafo : Ditšhilafatšo tše itšego, go swana le dikhaponetaeoksaete tša go nkga bose tša polycyclic (PAH) tšeo di hwetšwago ka gare ga go tšweletšwa ga dikhemikhale tša sephethephethe, di baka kankere gomme di ka oketša kotsi ya kankere ya maswafo.
Bophelo bjo bobotse bja pelo le methapo le bjona bo tutuetšwa kudu ke maemo a tikologo. Dinyakišišo di bontšhitše gore tšhilafalo ya moya ga e ame feela maswafo eupša gape e na le ditla-morago tše šoro pelong le methapong ya madi.
· Ditlhaselo tša Pelo le Distroke : Dikarolwana tše botse (PM2.5) di ka tsena mading, tša lebiša go go ruruga le kgatelelo ya oxidative, tšeo e lego di-precursor tša ditiragalo tša pelo le methapo tše bjalo ka go hlaselwa ke pelo le go hwa lehlakore.
· Kgateletšego ya madi : Go pepentšhwa mo go sa felego ga tšhilafalo ya moya go tswalanywa le kgatelelo ya madi ye e phagamego. Ditšhilafatši di ka baka go pitlagana ga methapo ya madi, tša oketša mošomo pelong le go lebiša kgatelelo ya madi.
· Atherosclerosis : Tšhilafatšo ya moya e akgofiša tshepedišo ya atherosclerosis, go kgoboketšwa ga letlapa ka gare ga ditšhika, tšeo di ka lebišago go bolwetši bja ditšhika tša pelo le maemo a mangwe a pelo le methapo.
Ka lebaka la khuetšo ye kgolo ya mabaka a tikologo go maphelo a go hema le a pelo le methapo, go bohlokwa go etiša pele go hlokomela maphelo. Ditlhahlobo tša ka mehla le ditlhahlobo di ka thuša go utolla dika tša ka pela tša bolwetši le go nolofatša tsenogare ya nako.
· Go hlokomela maphelo a go hema : diteko tša mošomo wa maswafo (PFTs), go swana le spirometry, di ka hlahloba mošomo wa maswafo le go utolla maemo a go swana le asthma le COPD ka pela. Go hlokomela boleng bja moya le go fokotša go pepentšhwa ga ditšhila le gona go ka thuša go laola maphelo a go hema. Go oketša moo, . Di- nebulizer di kgatha tema e bohlokwa bophelong bjo bobotse bja go hema ka go iša dihlare ka go lebanya maswafong ka mokgwa wa mouwane o mobotse, go kgonthišetša kimollo e akgofilego le e šomago go tšwa dika. Di hola kudu batho ka o tee ka o tee bao ba nago le asthma le COPD, ka ge di nolofatša go hema ka mo go tseneletšego dihlare, go kaonefatša go hema le go godiša mošomo wa maswafo ka kakaretšo.
· Go hlokomela maphelo a pelo le methapo : ka mehla . Go hlahloba kgatelelo ya madi , tekanyo ya cholesterol le go hlokomela lebelo la pelo go bohlokwa kudu go thibeleng le go laola malwetši a pelo le methapo. Temogo ya mabaka a tikologo le khuetšo ya ona e ka hlahla dikgetho tša mokgwa wa bophelo go fokotša dikotsi.
Letšatši la Lefase la Tikologo le šoma bjalo ka sefala sa bohlokwa sa go godiša temošo ka ga kgokagano ye e raraganego magareng ga maphelo a tikologo le a batho. Ke pitšo ya go tšea kgato ya gore batho ka bomong, ditšhaba, le mebušo e amogele mekgwa ya go ya go ile yeo e šireletšago bobedi polanete ya rena le bophelo bja rena bjo bobotse.
· Kgato ya Motho ka Noši : Fokotša meneelo ya motho ka noši go tšhilafatšo ka go šomiša dinamelwa tša bohle, go fokotša ditlakala, le go thekga ditšweletšwa tšeo di sa senyetšego tikologo.
· Go tsenela setšhaba : go tšea karolo medirong ya go hlwekiša ya selegae, go bjala mehlare, le masolo a temošo go kaonafatša maemo a tikologo ya selegae.
· Bobueledi bja Pholisi : Thekga melawana le melawana yeo e ikemišeditšego go fokotša tšhilafatšo, go tšwetša pele enetši ye mpshafatšwago, le go šireletša methopo ya tlhago.
Mokete wa Letšatši la Lefase la Tikologo ga se fela go leboga tlhago eupša gape le go lemoga khuetšo ye kgolo yeo tikologo ya rena e nago le yona go maphelo a rena, kudukudu ditshepedišo tša rena tša go hema le tša pelo le methapo. Ka go kwešiša kgokagano ye le go tšea magato a mafolofolo go hlokomela le go šireletša maphelo a rena, re ka tsenya letsogo go polanete ye e phetšego gabotse le palo ya batho bao ba phetšego gabotse. A letšatši le e be kgopotšo ya bohlokwa bja bophelo bja go ya go ile le tlhokego ya gore kgato ya kopanelo e šireletše bokamoso bja rena.
Ka go amogela moya wa Letšatši la Lefase la Tikologo, re ka šomela go ya lefaseng le le hlwekilego, le le phetšego gabotse go rena le melokong ya ka moso.