Views: 0 Author: Site Editor Publish Time: 2025-01-04 Mfiase: Beaeɛ
Komayare da so ara yɛ nneɛma atitiriw a ɛde owu ba wɔ wiase nyinaa no mu biako, na ɛka nnipa ɔpepem pii wɔ nnipa dodow nyinaa mu. Nanso, asiane ahorow a ɛde komayare ba no pii yɛ nea wotumi di ho dwuma ntɛm na wɔhwɛ so bere nyinaa. Akwan a etu mpɔn sen biara a wubetumi afa so akɔ so ayɛ adwuma wɔ wo koma akwahosan so no mu biako ne sɛ wode nsa so mogya mmoroso bɛhwɛ wo daa. Saa adwinnade a ɛnyɛ den sɛ wode bedi dwuma na wotumi kɔ hɔ yi ma wunya wo koma ne ntini mu akwahosan ho nhumu a ɛsom bo, na ɛma wutumi yɛ nneɛma a edi kan de siw komayare ano ansa na abɛyɛ ade titiriw a ɛhaw adwene.
Wɔ saa asɛm yi mu no, yɛbɛhwehwɛ hia a ɛho hia sɛ wɔhwɛ mogya mmoroso so daa, sɛnea ebetumi aboa ma wɔasiw komayare ano, ne nneyɛe a eye sen biara a wɔde bedi dwuma wɔ nsa mogya mmoroso a wɔde di dwuma ho yiye no mu.
Mogya mmoroso yɛ tumi a mogya a ɛredi akɔneaba wɔ mogya ntini no afasu so de ba. Sɛ mogya no kɔ soro dodo bere nyinaa a, ebetumi asɛe ntini ahorow no, na ɛde tebea bi a wɔfrɛ no mogya mmoroso aba. Wɔtaa frɛ mogya mmoroso sɛ 'koma mu owudifo' efisɛ ebia ɛremma sɛnkyerɛnne ahorow a ɛda adi, nanso ɛma asiane a ɛwɔ hɔ sɛ obi benya koma ne ntini mu tebea horow a emu yɛ den te sɛ komayare, ɔyare a ɛma obi hwe ase, ne asaabo a entumi nyɛ adwuma yiye no yɛ kɛse kɛse.
Hypertension de nhyɛso kɛse ba koma ne mogya ntini so, na ɛma ɛyɛ den ma koma no sɛ ɛbɛbɔ mogya yiye. Bere kɔ so no, eyi ma ntini no mu yɛ den na ɛma ɛyɛ den, tebea bi a wɔfrɛ no ntini a ɛma koma no mu yɛ den, a ɛyɛ asiane kɛse ma komayare. Sɛ wode nsa hwɛ wo mogya mmoroso daa a, wubetumi ahu nsakrae a ɛba wo mogya mu ntɛm na woayɛ ho biribi ansa na tebea no ayɛ nea ɛho hia kɛse.
Ade titiriw biako a ɛma wosiw komayare ano ne sɛ wobehu no ntɛm. a wɔde di dwuma daa wɔ . Mogya a wɔde hwɛ mogya so no betumi aboa ma wɔahu mogya mmoroso a ɛnteɛ te sɛ mogya mmoroso anaa mogya mmoroso, a ebetumi akɔ so a wɔrenhunu a wɔrenhwɛ mu daa. Dodow a wubehu mogya mmoroso ntɛm no, dodow no ara na wubetumi ayɛ nneɛma bi de adi so, sɛ́ ɛyɛ asetra mu nsakrae, nnuru, anaa n’abien nyinaa no.
Mpɛn pii no, wobetumi adi mogya mmoroso ho dwuma na mpo wɔadan no asetra mu nsakrae a ɛnyɛ den te sɛ:
Aduan mu nkɔso (sɛ nhwɛso no, sodium a wɔtew so, nnuan a potassium pii wom a ɛkɔ soro) .
Apɔw-mu-teɛteɛ a wɔyɛ no daa (anyɛ yiye koraa no, simma 150 a ɛyɛ mmerɛw sɛ wɔde aerobic yɛ adwuma dapɛn biara) .
Adwennwen ano aduru ho akwan (yoga, adwendwene, ahomegye apɔw-mu-teɛteɛ) .
Nsã a wɔnom a wɔbɛto ano hye ne sigaretnom a wobegyae .
Sɛ wokɔ so tra wo mogya so a, wubetumi asi gyinae a ɛfata wɔ w’asetra kwan ho na wo ne w’akwahosan ho ɔyaresafo ayɛ adwuma na woakwati sɛ ɛho behia sɛ wonya ayaresa pii daakye.
Abasa mogya mmoroso a wɔhwɛ so, a wɔsan frɛ no mogya mmoroso a ɛwɔ soro no yɛ afiri a wɔde susuw mogya nhyɛso bere a ɛsen fa ntini ahorow no mu no. Saa mfiri yi de cuff a ɛbɔ ne nsa atifi, pɔmpɛ bi a ɛbɛma cuff no ayɛ kɛse, ne gauge anaa digital display a ɛbɛkenkan nea afi mu aba no ba. Monitor no yɛ adwuma denam mogya a ɛsen wɔ nsa no mu a esiw ano bere tiaa bi na ɛde nhyɛso no ba nkakrankakra no so, na ɛsusuw baabi a mogya fi ase sen bio no.
Nea ɛnte sɛ nsateaa anaa nsateaa a wɔde hwɛ mogya so, a ebia ɛnyɛ pɛpɛɛpɛ no, nsa a wɔde hwɛ mogya mmoroso no ma wonya akenkan a wotumi de ho to so kɛse, titiriw bere a wɔde di dwuma yiye no. Wɔde cuff no si soro basa no so wɔ ɔkwan koro no ara so ne koma no, na ɛma akenkan yɛ pɛpɛɛpɛ. Nnɛyi nsa mu mogya mmoroso a wɔde hwɛ nneɛma pii nso wɔ nneɛma te sɛ nkae a wɔkora so, akenkan pii, ne koma a ɛbɔ a ɛnyɛ nea ɛkɔ so daa, na ɛma wuhu wo koma ne wo ntini mu akwahosan yiye.
Sɛ wɔde nsa so mogya mmoroso a wɔde di dwuma di dwuma daa a, ɛma wonya mfaso atitiriw pii, na ne nyinaa di dwuma titiriw wɔ komayare a wosiw ano no mu:
Sɛ wohwɛ wo so daa a, ɛma wutumi di nsakrae a ɛba wo mogya mu no akyi bere a bere kɔ so no. Eyi ho hia efisɛ mogya mmoroso sakra da mũ no nyinaa esiane nneɛma ahorow te sɛ apɔw-mu-teɛteɛ, adwennwen dodow, anaa aduan a wodi nti. Sɛ wokenkan akenkan pii wɔ nna anaa adapɛn mu a, wubetumi de wo mogya mmoroso ho nhyehyɛe bi asi hɔ, na woaboa wo ne w’akwahosan ho ɔyaresafo ma wɔayɛ nhwehwɛmu ne nsakrae a edi mu kɛse wɔ w’akwahosan nhyehyɛe mu.
Sɛ nhwɛso no, sɛ wuhu sɛ wo mogya so tew bere nyinaa a, ebia ɛbɛyɛ bere a ɛsɛ sɛ wugye asetra kwan foforo tom anaasɛ wokɔ w’akwahosan ho ɔyaresafo nkyɛn kɔhwehwɛ mu bio.
a wɔde di dwuma daa wɔ . Mogya a wɔde hwɛ sɛnea wo nipadua yɛ adwuma no boa wo ma wote sɛnea wo nipadua yɛ n’ade wɔ dwumadi ne nneyɛe ahorow ho no ase. Sɛ nhwɛso no, sɛ nnansa yi ara woayɛ nsakrae wɔ w’aduan, apɔw-mu-teɛteɛ mu, anaa nnuru a wode di dwuma mu a, mogya mmoroso a wobɛhwɛ so no betumi ama woanya sɛnea nneɛma yi ka wo koma akwahosan ho nsɛm ntɛm ara. Saa nsɛm a wɔka kyerɛ yi som bo ma w’akwahosan ho nhyehyɛe a wobɛma ayɛ yiye na woayɛ no sɛnea wopɛ, a wobɛhwɛ ahu sɛ wowɔ ɔkwan pa a wobɛfa so asiw komayare ano no so.
Wɔ ankorankoro a wɔahu sɛ wɔwɔ mogya mmoroso dedaw anaa wɔn a wɔwɔ asiane mu sɛ wobenya komayare fam no, sɛ wɔhwɛ wɔn daa a, ebetumi ama ayaresa ahorow no atu mpɔn. Ɛdenam bere ankasa mu nsɛm a wɔde ma wɔ sɛnea nnuru anaa asetra mu nsakrae reyɛ adwuma yiye ho so no, ɛboa ayarefo ne akwahosan ho adwumayɛfo nyinaa ma wɔyɛ nsakrae wɔ bere a ɛsɛ mu. Sɛ nhwɛso no, sɛ wo duruyɛfo kyerɛw nnuru ma mogya mmoroso a, akenkan a wɔkenkan no daa no boa ma wohu sɛ ebia nnuru a wɔakyerɛw ama no no tu mpɔn anaasɛ nsakrae ho hia.
Nsɛm a ɛhaw adwene te sɛ bere a wɔde yɛ adwuma anaa abusua mu nsɛm betumi ama mogya mmoroso akɔ soro bere tiaa bi. Sɛ wudi wo mogya so daa a, wubetumi ahu bere a asiane kɛse wom yi na woayɛ nneɛma bi de adi ho dwuma. Sɛ wo mogya so tew a, ebetumi aboa wo ma wode dwumadi ahorow a ɛtew adwennwen so, te sɛ adwene mu nneyɛe anaa akwan a wɔfa so gye w’ahome, a ebetumi ama wo koma ne wo mogya ntini akɔ so anya akwahosan pa no adi kan.
Nea ɛnte sɛ oduruyɛfo adwumayɛbea a ebia ɛbɛba asram kakraa biara nkutoo no nsrahwɛ no, ARM mogya mmoroso a wɔhwɛ so no ma wutumi hwɛ wo mogya mu bere a ɛyɛ mmerɛw, wɔ fie anaa bere a worekɔ mpo. Saa mmerɛwyɛ yi hwɛ hu sɛ hwɛ a wɔhwɛ so no bɛyɛ suban a ɛkɔ so daa, sen sɛ ɛbɛyɛ dwumadi a ɛba bere ne bere mu. Ofie a wɔhwɛ so no som bo titiriw ma ankorankoro a wontumi nkɔ oduruyɛfo a wɔtaa kɔ hɔ no nkyɛn anaasɛ wɔte mmeae a ɛwɔ akyirikyiri no.
Sɛ wɔde nsa so mogya mmoroso hwɛ a, ebetumi ama wɔasiw komayare ano kɛse. Ɛdenam mogya mmoroso dodow a ɛnteɛ a wobehu ntɛm so, ama woanya w’akwahosan ho nhumu a ɛsom bo, na aboa wo ma woadi asiane ahorow ho dwuma yiye so no, saa mfiri yi ma ankorankoro tumi ma wɔyɛ ade ntɛm de kɔ koma a ɛwɔ apɔwmuden mu.
di dwuma titiriw a mogya mmoroso di wɔ koma akwahosan mu ne . Abasa mogya mmoroso a wɔhwɛ so sɛ akwahosan ho nhyehyɛe a wɔyɛ no daa no fã no betumi aboa ma wɔasiw koma ne ntini mu nsɛm a ɛkɔ so bere tenten ano na ama yiyedi nyinaa atu mpɔn. Sɛ wode adwinnade a ɛnyɛ den a ɛnyɛ nea ɛhyɛ wo so di dwuma a, wunya tumi a wode bedi w’akwahosan akyi bere nyinaa na wusi gyinae a ɛfata a ɛma komayare kɔ so yɛ adwuma. Ade titiriw a ɛma obi nya komayare ne sɛnea ɛkɔ so daa, na sɛ wohwɛ no daa a, wubetumi ayɛ ɔkwan a w’fa so yɛ adwuma a ɛboa asetra tenten a ahoɔden wom.