Sigarɛtimin bɛ nɔba bila tansiyɔn jiginni na. Sigarɛtimin kɔfɛ, tansiyɔn jiginni banabagatɔw dusukun tantanni bɛna caya siɲɛ 5-20 ɲɔgɔn miniti kelen kɔnɔ, ani tansiyɔn sistoliki fana bɛna caya 10-25mmhg ɲɔgɔn na. Sigarɛtimin kuntaalajan ni a gɛlɛya, o kɔrɔ ye ko sigarɛtimin 30-40 tile kɔnɔ, o bɛ se ka kɛ sababu ye ka joli misɛnniw to senna ka taa a fɛ.
Sigarɛtimin bɛ ye kɛrɛnkɛrɛnnenya la hadamadenw ka tansiyɔn na su fɛ, wa sigarɛtimin kuntaalajan bɛna dɔ fara tansiyɔn kan kosɛbɛ su fɛ. Tansiyɔn jiginni su fɛ, o bɛna kɛ sababu ye ka kɔnɔbara kiniyanfan fɛ, o la, sigarɛtimin tɛ tansiyɔn dɔrɔn ta, nka a bɛ dusukun gɛlɛyaw fana lase mɔgɔ ma. Mun na sigarɛtimin bɛ tansiyɔn wuli? O bɛ kɛ barisa fɛn jugu caman bɛ sigarɛti la, i n’a fɔ nikotini. Nikotini bɛ se ka cɛmancɛ nɛrɛ ni hinɛ nɛrɛ lawuli, ani fana ka surɔfiyen (gland) lawuli walasa ka katekolamini caman bɔ, o bɛ se ka dusukun tantanni teliya, ka joli siraw gɛlɛya, ka tansiyɔn wuli.
Mɔgɔ 5000 ɲɔgɔnna ka sɛgɛsɛgɛli dɔ kɛra san 14,5 kɔnɔ, o y’a jira ko cɛmancɛlamɔgɔw ni mɔgɔkɔrɔbaw ka tansiyɔn jiginni waati jan kɔnɔ, wa a sisi tun ka ca ni mɔgɔkɔrɔba ni mɔgɔkɔrɔbaw ta ye siɲɛ 1,15 ani 1,08. Tiɲɛ don, nin hakɛ in tɛ caya kojugu, o la nin ɲinini in dalen b’a la ko sigarɛtimin ye faratiba ye tansiyɔn jiginni na.
Ka fara o kan, kunnafoni dɔw fana bɛ yen minnu b’a jira ko tansiyɔn jiginni bɛ banabagatɔ minnu na, olu minnu delila ka sigarɛtimin, ka da a kan tansiyɔn jiginni furaw tali bɛ dɔgɔya, tansiyɔn jiginni fura tali man nɔgɔn ka se ka a tacogo ɲuman sɔrɔ, wa hali u ka kan ka dɔ fara a tata hakɛ kan.
A bɛ se ka ye ko sigarɛtimin bɛ nɔba bila tansiyɔn jiginni na.
O la, mɔgɔ minnu delila ka sigarɛti min kɛrɛnkɛrɛnnenya la tansiyɔn jiginni banabagatɔw la, olu bɛ ladilikan di u ma u ka o delina jugu in bila waati kɔnɔ.
Ni aw ma a miiri ko sigarɛtimin tɛ tiɲɛni kɛ aw ka kɛnɛya la, aw bɛ se ka aw ka tansiyɔn jateminɛ ni aw ka . So kɔnɔ baara kɛ ni tansiyɔn jateminɛnanw ye sigarɛtimin kɔfɛ walasa ka aw hakilina jira.
