Go kgoga go na le tutuetšo e kgolo kgatelelong ya madi.Ka morago ga go kgoga sakerete, seelo sa pelo sa balwetši ba kgatelelo ya madi se tla oketšega ka makga a ka bago 5-20 ka motsotso, gomme kgatelelo ya madi ya systolic le yona e tla oketšega ka mo e ka bago 10-25mmHg.Go kgoga nako ye telele le ye ntši, ke gore go kgoga disekerete tše 30-40 ka letšatši, go ka hlola go kokomoga mo go tšwelago pele ga ditšhika tše nnyane.
Go kgoga go molaleng kudu-kudu bakeng sa kgatelelo ya madi ya batho bošego, gomme go kgoga ka nako e telele go tla oketša kudu kgatelelo ya madi bošego.Kgateletšo e phagamego ya madi bošego e tla baka go oketšega ga left ventricular hypertrophy, ka gona go kgoga ga go kgome feela kgatelelo ya madi eupša gape go lebiša mathateng a pelo.Ke ka baka la’ng go kgoga go oketša kgatelelo ya madi?Se ke ka gobane motšoko o na le dilo tše dintši tše kotsi, tše bjalo ka nicotine.Nicotine e ka hlohleletša methapo ya bogareng le methapo ya kwelobohloko, gomme gape ya hlohleletša tšhika ya adrenal go lokolla palo ye kgolo ya catecholamine, yeo e ka akgofišago go betha ga pelo, ya pitlaganya methapo ya madi le go oketša kgatelelo ya madi.
Nyakišišo ya batho ba nyakilego go ba 5000 bao ba ilego ba latelwa mengwaga ye 14,5 e hweditše gore kgatelelo ya madi ya batho ba mengwaga ya magareng le batšofadi bao ba kgogilego nako ye telele gomme ba kgogile e be e le godimo ka makga a 1.15 le 1.08 go feta ya batho ba mengwaga ya magareng le bao ba sa kgogego batšofadi, ka go latelelana.Ke therešo gore tekanyo ye ga se e phagamego kudu, ka gona nyakišišo ye e dumela gore go kgoga ke selo se se lekanetšego seo se bakago kotsi ya kgatelelo ya madi.
Go tlaleletša, go na le gape ya data yeo e bontšhago gore balwetši bao ba nago le kgatelelo ya madi bao ba nago le mokgwa wa go kgoga, ka lebaka la go fokotšega ga go kwagala ga dihlare tša antihypertensive, kalafo ya antihypertensive ga go bonolo go hwetša go šoma gabotse mo go kgotsofatšago, gomme gaešita le go swanelwa ke go oketša tekanyetšo.
Go ka bonwa gore go kgoga go na le tutuetšo e kgolo kgatelelong ya madi.
Ka gona, bao ba nago le mokgwa wa go kgoga kudu-kudu bakeng sa balwetši bao ba nago le kgatelelo ya madi ba eletšwa gore ba tlogele mokgwa wo o mobe ge nako e dutše e e-ya.
Ge e ba o sa nagane gore go kgoga go kotsi bophelong bja gago bjo bobotse, o ka ela kgatelelo ya gago ya madi ka ya gago ka gae diriša didirišwa tša go hlokomela kgatelelo ya madi ka morago ga go kgoga go hlatsela kgopolo ya gago.
