શા માટે વ્યાયામ બ્લડ પ્રેશર ઘટાડી શકે છે?
વ્યાયામ પ્રેરિત હાયપોટેન્શનની પદ્ધતિમાં બહુવિધ પરિબળોનો સમાવેશ થાય છે, જેમ કે ન્યુરોહ્યુમોરલ પરિબળો, વેસ્ક્યુલર માળખું અને પ્રતિક્રિયા, શરીરનું વજન અને ઘટાડો ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર.નીચેના પાસાઓમાં ખાસ કરીને પ્રતિબિંબિત થાય છે:
1. વ્યાયામ ઓટોનોમિક નર્વના કાર્યમાં સુધારો કરી શકે છે, સહાનુભૂતિશીલ નર્વસ સિસ્ટમના તણાવને ઘટાડી શકે છે, કેટેકોલામાઇનના પ્રકાશનને ઘટાડી શકે છે અથવા માનવ શરીરની કેટેકોલામાઇન પ્રત્યે સંવેદનશીલતા ઘટાડી શકે છે.
2. વ્યાયામ ઇન્સ્યુલિન રીસેપ્ટરની સંવેદનશીલતામાં વધારો કરી શકે છે, 'સારા કોલેસ્ટ્રોલ' - ઉચ્ચ ઘનતાવાળા લિપોપ્રોટીનનું સ્તર વધારી શકે છે, 'ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલ' - ઓછી ઘનતાવાળા લિપોપ્રોટીનનું સ્તર ઘટાડી શકે છે અને એથરોસ્ક્લેરોસિસની ડિગ્રી ઘટાડી શકે છે.
3. વ્યાયામ સમગ્ર શરીરમાં સ્નાયુઓને વ્યાયામ કરી શકે છે, સ્નાયુ તંતુ જાડું થવાને પ્રોત્સાહન આપી શકે છે, રક્ત વાહિનીઓના વ્યાસમાં વધારો કરી શકે છે, ટ્યુબની દિવાલની સ્થિતિસ્થાપકતામાં વધારો કરી શકે છે, હૃદય અને મગજ જેવા અવયવોમાં ખુલ્લા કોલેટરલ પરિભ્રમણ, રક્ત પ્રવાહમાં વધારો અને બ્લડ પ્રેશર ઘટાડવાની સુવિધા આપે છે.
4. વ્યાયામ શરીરમાં કેટલાક ફાયદાકારક રસાયણોની સાંદ્રતા વધારી શકે છે, જેમ કે એન્ડોર્ફિન્સ, સેરોટોનિન, વગેરે, પ્લાઝ્મા રેનિન, એલ્ડોસ્ટેરોન અને અન્ય પદાર્થોનું સ્તર ઘટાડી શકે છે જે પ્રેશર અસર ધરાવે છે, અને બ્લડ પ્રેશર ઘટાડે છે.
- નર્વસનેસ અથવા ભાવનાત્મક ઉત્તેજના એ હાયપરટેન્શનનું મુખ્ય કારણ છે, અને કસરત લાગણીઓને સ્થિર કરી શકે છે, તણાવ, ચિંતા અને ઉત્તેજનાથી રાહત આપે છે, જે બ્લડ પ્રેશરની સ્થિરતા માટે ફાયદાકારક છે.
જે કસરતો બ્લડ પ્રેશર ઘટાડી શકે છે?
બધી રમતોમાં બ્લડ પ્રેશર ઘટાડવાની શક્તિ હોતી નથી.વૉકિંગ, જોગિંગ, સાઇકલિંગ, સ્વિમિંગ, ધીમી ગતિનું સામાજિક નૃત્ય અને જિમ્નેસ્ટિક્સ જેવી ઍરોબિક કસરતો જ આ ભારે જવાબદારી નિભાવી શકે છે.નીચેના તે ખાસ કરીને વર્થ છે
ભલામણ:
1. ચાલો.બ્લડ પ્રેશર ઘટાડવાની સૌથી સરળ અને સરળ કસરત, પરંતુ નિયમિત ચાલવાથી વિપરીત, તેને થોડી ઝડપી ગતિની જરૂર છે.
2. જોગ.ચાલવા કરતાં વધુ કસરત, હળવા દર્દીઓ માટે યોગ્ય.તે 120-130 ધબકારા પ્રતિ મિનિટના મહત્તમ ધબકારા હાંસલ કરી શકે છે.લાંબા ગાળાના પાલનથી સતત બ્લડ પ્રેશર ઓછું થઈ શકે છે, નાડી સ્થિર થઈ શકે છે, પાચન કાર્યમાં વધારો થાય છે અને લક્ષણોમાં ઘટાડો થાય છે.જોગિંગ ધીમું હોવું જોઈએ અને સમય ઓછો વધારવો જોઈએ;દરેક વખતે 15-30 મિનિટ લેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
3. સાયકલ ચલાવવી.એક સહનશક્તિ કસરત જે રક્તવાહિની કાર્યને સુધારી શકે છે.વ્યાયામ કરતી વખતે, યોગ્ય મુદ્રા જાળવવી, હેન્ડલ અને સાયકલ સીટની ઊંચાઈને સમાયોજિત કરવી, તમારા પગને યોગ્ય રીતે સ્થાન આપવું અને ફૂટબોર્ડ પર સમાન બળ સાથે પગ મૂકવો મહત્વપૂર્ણ છે.મધ્યમ ગતિ સાથે, સત્ર દીઠ 30-60 મિનિટની ભલામણ કરવામાં આવે છે.
4. તાઈ ચી.કેટલાક અભ્યાસોએ દર્શાવ્યું છે કે 50 થી 89 વર્ષની વયના લોકો કે જેમણે લાંબા સમય સુધી તાઈજીક્વનની પ્રેક્ટિસ કરી છે તેઓનું સરેરાશ બ્લડ પ્રેશર 134/80 મિલીમીટર પારો છે, જે તે જ વયના લોકો કરતા નોંધપાત્ર રીતે ઓછું છે જેમણે તાઈજીક્વાનનો અભ્યાસ કર્યો નથી (154) /82 મિલીમીટર પારો).
5. યોગમાં 'એ જ વસ્તુ' કરવાની સુંદરતા પણ છે, ખાસ કરીને હાઈપરટેન્શન ધરાવતી મહિલા દર્દીઓ માટે યોગ્ય.
- આડી ચળવળ.વૈજ્ઞાનિકોએ પ્રયોગો દ્વારા દર્શાવ્યું છે કે આધુનિક લોકોનું હાઈ બ્લડ પ્રેશર સીધા જીવન જીવવા સાથે સંબંધિત હોઈ શકે છે.વ્યક્તિના જીવનનો બે તૃતીયાંશ ભાગ ઊભી સ્થિતિમાં હોય છે, જ્યારે મોટા શહેરોમાં ત્રણ ચતુર્થાંશથી વધુ લોકો ઊભી સ્થિતિમાં હોય છે.સપાટ સૂવાની પ્રવૃત્તિ દિવસેને દિવસે ઘટી રહી છે, અને સમય જતાં, તે રક્તવાહિની તંત્રને ઓવરલોડ થવાનું કારણ બને છે અને બ્લડ પ્રેશરના નિયમનને અસર કરે છે, જે બ્લડ પ્રેશરમાં વધારો થવાના કારણોમાંનું એક બની જાય છે.તેથી, વારંવાર આડી કસરત કરવાથી બ્લડ પ્રેશરને અસરકારક રીતે નિયંત્રિત કરી શકાય છે, જેમ કે સ્વિમિંગ, ક્રૉલિંગ, સુપિન જિમ્નેસ્ટિક્સ અને હાથથી ફ્લોર સાફ કરવું.
અયોગ્ય કસરતો:
એનારોબિક વ્યાયામ, જેમ કે સ્ટ્રેન્થ સ્પોર્ટ્સ, ઝડપી દોડવું વગેરે, જેમ કે ખૂબ જ સખત નમવું, અથવા શરીરની સ્થિતિમાં વધુ પડતા ફેરફારો, તેમજ બળજબરીથી શ્વાસ રોકવાની પ્રવૃત્તિઓ, બ્લડ પ્રેશરમાં ઝડપી અને નોંધપાત્ર વધારો તરફ દોરી જશે, જે અકસ્માતો માટે ભરેલું અને કરી શકાતું નથી.આ ઉપરાંત, શિયાળામાં સ્વિમિંગ, યાંગકો ડાન્સિંગ અને અન્ય પ્રવૃત્તિઓ પણ શક્ય હોય ત્યાં સુધી ટાળવી જોઈએ.
હાયપરટેન્સિવ દર્દીઓએ કસરત કર્યા પછી તરત જ ગરમ સ્નાન ન કરવું જોઈએ, અન્યથા ગરમ પાણી સ્નાયુઓ અને ત્વચાના વાસોોડિલેશનનું કારણ બની શકે છે, જેના કારણે આંતરિક અવયવોમાંથી મોટી માત્રામાં રક્ત સ્નાયુઓ અને ત્વચામાં વહે છે, જે હૃદય અને મગજના ઇસ્કેમિયા તરફ દોરી જાય છે.સાચો અભિગમ એ છે કે પહેલા વિરામ લો અને પછી ગરમ પાણીથી સ્નાન કરવાની પદ્ધતિ પસંદ કરો, જે ટૂંકી હોવી જોઈએ અને 5-10 મિનિટમાં પૂર્ણ થવી જોઈએ.
હાયપરટેન્સિવ દર્દીઓની કસરત માટે કેટલીક ટીપ્સ:
સૌપ્રથમ, હાયપરટેન્શનનો સામનો કરવાની સૌથી અસરકારક રીત દવાઓ દ્વારા છે, જ્યારે અન્ય ઉપચાર માત્ર સહાયક માધ્યમો છે, જેમ કે કસરત ઉપચાર.અલબત્ત, વાજબી કસરતના સમયગાળા પછી, ડૉક્ટરના માર્ગદર્શન હેઠળ બ્લડ પ્રેશરમાં થયેલા તાજેતરના ફેરફારોના આધારે મૂળ દવાના ડોઝને એડજસ્ટ કરી શકાય છે.આંખ બંધ કરીને દવા લેવાનું ટાળો, નહીંતર હાઇપરટેન્શન તમને મારી નાખશે અને તમને જોખમમાં મૂકશે.
બીજું, કસરત ઉપચાર દરેક માટે યોગ્ય નથી.તે માત્ર સામાન્ય ઊંચાઈના મૂલ્યો, સ્ટેજ I અને II હાઈપરટેન્શન ધરાવતા દર્દીઓ અને સ્ટેજ III હાઈપરટેન્શન ધરાવતા કેટલાક દર્દીઓ માટે જ યોગ્ય છે.ઓછામાં ઓછા અસ્થિર સ્ટેજ III હાયપરટેન્શનના દર્દીઓ બ્લડ પ્રેશરમાં મોટી વધઘટ સાથે, ગંભીર ગૂંચવણો ધરાવતા ગંભીર હાયપરટેન્શનના દર્દીઓ (જેમ કે ગંભીર એરિથમિયા, ટાકીકાર્ડિયા, સેરેબ્રલ વાસોસ્પેઝમ, હૃદયની નિષ્ફળતા, અસ્થિર એન્જેના પેક્ટોરિસ, રેનલ નિષ્ફળતા), અને કસરત દરમિયાન અતિશય બ્લડ પ્રેશર ધરાવતા દર્દીઓ. , જેમ કે પારાના 220/110 મિલીમીટરથી ઉપર, કસરત ન કરવી જોઈએ, મુખ્યત્વે આરામ કરવો જોઈએ.
ફરી એકવાર, કસરત કરતા પહેલા, તમારે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ અને તેમના માર્ગદર્શન હેઠળ યોગ્ય કસરતની વસ્તુઓ પસંદ કરવી જોઈએ.તમે તમારા ડોકટરને તમારો દૈનિક બીપી ડેટા બતાવી શકો છો વ્યાવસાયિક બ્લડ પ્રેશર મશીનો . સંદર્ભ માટે બીજાનું આંધળું અનુકરણ ન કરો.તમારે જાણવું જોઈએ કે વ્યક્તિઓમાં વ્યક્તિગત તફાવતો હોય છે, અને તમને જે અનુકૂળ આવે તે શ્રેષ્ઠ છે.
એ ખર્ચ અસરકારક બીપી ટેન્સિયોમીટર તમારી શ્રેષ્ઠ પસંદગી હશે.
