Numekukuwo ɖee fia be atamanono kpɔa ŋusẽ ɖe ʋu ƒe sisi dzi ŋutɔ. Atamanono ate ŋu ana ʋusɔgbɔdɔ nava. Ne wono sigaret vɔ la, dzi ƒe tsotso dzina ɖe edzi zi gbɔ zi 5 va ɖo 20 le miniti ɖeka me, eye ʋu ƒe sisi dzina ɖe edzi 10 va ɖo 25 mmHg.
Le dɔnɔ siwo ŋu womewɔ atike ɖo o siwo ŋu ʋusɔgbɔdɔ le gome la, gaƒoƒo 24 ƒe ʋu ƒe sisi kple ʋu ƒe sisi le ʋu me ƒe ʋu ƒe sisi sɔ gbɔ wu amesiwo menoa atama o, vevietɔ zã me ʋu ƒe sisi sɔ gbɔ ŋutɔ wu amesiwo menoa atama o, eye ʋu ƒe sisi le ʋu me ƒe dzidziɖedzi le dzitodzito me ƒe dzidziɖedzi le dzi, si wòle be wòatso dzi me nado ƒome kple dzitodzito me tɔ, si wòle be wòahe vɛ le dzitodzito me.
Elabena nicotine le atama kple tii me, si woyɔna hã be nicotine, si ate ŋu ado dzidzɔ na lãmeka si le titina kple veveseseɖeamenu ƒe lãmeka be wòana dzi ƒe tsotso nawɔ kabakaba. Le ɣeyiɣi ma ke me la, ele dzi dem ƒo na adrenal gland hã be woaɖe catecholamines gbogbo aɖe ɖe go, si wɔnɛ be ʋukawo xɔa ame, si wɔnɛ be ʋu ƒe sisi dzina ɖe edzi. Nikotin ate ŋu aʋã atike siwo xɔa dɔlékuiawo le ʋukawo me hã eye wòana ʋu nadzi ɖe edzi le susu me.
Ne amesiwo ŋu ʋusɔgbɔdɔ le yi edzi le atama nom la, agblẽ nu geɖe le eŋu. Esi atamanono ate ŋu agblẽ nu le ʋukawo ŋu tẽ ta la, woɖo kpe esiawo dzi nyuie le atikewɔwɔ ŋuti numekukuwo me. Atamanono ahe ʋuka me intima vɛ le nicotine, tar kple nu bubu siwo gblẽa nu le atama ŋu ta, si fia be, nusiwo agblẽ le ʋuka me intima ŋu. Esi ʋuka me ʋu si nye intima gblẽ nu le eŋu ta la, ʋuka me ʋu ƒe sisi. Ne eyi edzi le abi siwo kaka ɖe lãme na ame la wɔwɔ me vɔ la, akpɔ ŋusẽ ɖe ʋuka siwo sɔ ƒe tete kple wo dzi ɖeɖe kpɔtɔ dzi. Ne ʋusɔgbɔdɔ le fu ɖem na dɔnɔa eye atamanono ƒe numame le esi la, ana ʋukawo me ʋu ƒe sisi ƒe ŋgɔyiyi kabakaba.
Atamanono kple ʋusɔgbɔdɔ siaa nye nu vevi siwo ate ŋu ana dzitodzito me dɔlélewo kple ahɔhɔ̃mekawo ƒe dɔlélewo nasu ame si. Ne ʋukawo me ʋu ƒe sisi yi ŋgɔ ko la, ʋukawo ƒe ʋuʋu adze ƒã ŋutɔ, si ana ʋu nagage ɖe ŋutinu siwo sɔ me o. Nusi gblẽa nu le ame ŋu wue nye ʋukawo me ʋu ƒe sisi, si ate ŋu ana ʋuka si me ʋu sina kabakaba o nagbã, si ana ʋuka me ʋu ƒe sisi nadzɔ vevie, abe ahɔhɔ̃ me ʋuka me dɔléle kple dzitodzito me dɔléle ene. Atamanono akpɔ ŋusẽ ɖe ʋusɔgbɔdɔ hã dzi, elabena akpɔ ŋusẽ ɖe ʋukawo ƒe ɖiɖiɖeme kple woƒe tete dzi, si ana wòasesẽ be woaɖu ʋu ƒe sisi dzi, eye ʋu ƒe sisi le dzidzim ɖe edzi ŋutɔ gɔ̃ hã. Eyata wodo susua ɖa be ele be dɔnɔ siwo ŋu ʋusɔgbɔdɔ kple atamanono le nadze agbagba be yewoadzudzɔ atamanono.
Xexeame ƒe Lãmesẽ Habɔbɔ tso nya me be yewoaɖo ƒe ɖesiaɖe ƒe May 31 be Atamamanɔmanɔ ƒe Ŋkeke, eye China hã bua ŋkeke sia be enye China ƒe Atamamanɔsitɔ ƒe Ŋkeke. No Smoking Day ƒe taɖodzinue nye be yeaɖo ŋku edzi na xexeame be atamanono gblẽa nu le lãmesẽ ŋu, ebia tso atamanolawo si le xexeame katã be woaɖe asi le atamanono ŋu, eye woayɔ atamawɔlawo, edzralawo kple dukɔwo dome habɔbɔ bliboa katã be woawɔ ɖeka le atamanono ƒe dɔ si wowɔ be woawɔ atamanono ƒe dɔ la me be woawɔ nuto si me ameƒomea manɔ o.
Le ɣeyiɣi ma ke me la, ele be míalé ŋku ɖe . Ʋu ƒe sisi dzi kpɔkpɔ le míaƒe gbesiagbegbenɔnɔ me. Fifia aƒeme atikewɔnuwo geɖe siwo ƒe nɔnɔme le bɔbɔe eye wo zazã le bɔbɔe la le gegem ɖe aƒe akpe geɖe me vivivi. Aƒeme ʋu ƒe sisi ƒe mɔ̃ si wotsɔna léa ŋku ɖe ʋu ƒe sisi ŋu anye tiatia nyuitɔ na wò be nàkpɔ wò lãmesẽ dzi.
