Views: 0 Omuwandiisi: Omuwandiisi w'omukutu Publish Time: 2024-06-25 Origin: Ekibanja
Nga ebbugumu ery’omusana ery’amaanyi litomeragana n’enkuba etonnya ennyo, okusoomoozebwa okw’enjawulo kujja, omuli n’okweyongera kw’omusujja gw’ensiri mu ngeri etasuubirwa. Wadde nga kitera okukwatagana n’obudde obw’obutiti, omusujja gw’omu kyeya gutera okubeera n’obulwadde era ebiseera ebisinga okubuusibwa amaaso mu myezi egy’ebbugumu. Ekintu kino kyeraliikiriza nnyo eri abazadde b’abaana abato, kuba abaana abawere n’abato bwe basinga okukosebwa endwadde. Okutegeera engeri z‟omusujja gw‟omu kyeya n‟okussa mu nkola enkola ennungamu kiyinza okuyamba okukendeeza ku buzibu bwabyo.
Ebifaananyi by’omusujja gw’omu kyeya .
Omusujja gw’omu kyeya guva ku kibinja kya vayiraasi eky’enjawulo bw’ogeraageranya n’omusujja gw’omu kiseera eky’obutiti. Enteroviruses, ezikula obulungi mu budde obw’ebbugumu, ze zisinga okuleeta obuzibu. Akawuka kano kayinza okuvaako obubonero obufaananako n’obw’omusujja gw’ensiri mu kiseera ky’obutiti, omuli:
1. Ennyindo ekulukuta oba ekulukuta: Okufuluma kw’ennyindo okutambula obutasalako kabonero aka bulijjo.
2. Okulumwa emimiro: Obulumi oba okunyiiga mu mumiro kiyinza okuleetera okumira obutabeera bulungi.
.
4. Omusujja: Omusujja omutono oba ogw’ekigero guyinza okubaawo, naye ebiseera ebisinga guba gwa kaseera katono.
5. Okukoowa: Okukoowa okwa bulijjo n’obutaba na maanyi bye bitera okwemulugunya.
Okugumira omusujja gw'omusana .
Okukendeeza ku bulabe n‟okukosebwa kw‟omusujja gw‟omu kyeya, lowooza ku nkola zino wammanga ez‟okwetangira n‟obujjanjabi:
.
2. Obuyonjo: Kubiriza okunaaba mu ngalo emirundi mingi n’okukozesa ebyuma ebirongoosa emikono okukendeeza ku kusaasaana kwa akawuka.
3. Weewale enkyukakyuka mu bbugumu mu bwangu: Okukendeeza ku nkyukakyuka mu bbugumu ery’amaanyi, gamba ng’okuva mu mbeera erimu empewo okudda mu bbugumu ery’ebweru.
4. Endya ennungi: Okukuuma emmere ennungi erimu ebirungo ebiyamba omubiri okukola obulungi okusobola okuwanirira abaserikale b’omubiri.
5. Okuwummula: Okuwummula okumala kikulu nnyo mu kudda engulu n’okunyweza eby’okwekuuma kw’omubiri.
Okulondoola n'okulabirira abalongo .
Abalongo n’abaana abato beetaaga okufaayo ennyo mu biseera by’omusana olw’abaserikale b’omubiri abakula. Abazadde balina okuba obulindaala era nga banyiikivu mu kulondoola n’okulabirira abaana baabwe abato.
Okuzuula Omusujja gw'omu kyeya mu balongo .
Okuzuula amangu kikulu nnyo mu nzirukanya ennungi. Laba obubonero nga:
1. Okwongera ku fussiness oba okunyiiga.
2. Enkyukakyuka mu ngeri y’okuliisa oba okukendeeza ku njagala y’okulya.
3. Obuzibu okwebaka.
4. Ebbugumu ly’omubiri erya waggulu (omusujja).
5. Okusesema oba okuzimba ennyindo.
Okulabirira omwana omulwadde .
1. Weebuuze ku musawo w’abaana: Bulijjo funa amagezi ag’ekikugu mu by’obujjanjabi singa omwana alaga obubonero bw’obulwadde.
.
3. Kuuma obuweerero: Kozesa ekifuuwa enfuufu ekinyogovu okukendeeza ku mugotteko n’okukakasa nti omwana ali mu mbeera nnungi era ennyogovu.
4. Okusonseka omukkakkamu: Kozesa empiso ya bbaatule oba ekiwujjo ky’ennyindo okugogola ebitundu by’ennyindo.
5. Londoola ebbugumu: Bulijjo kebera ebbugumu ly’omwana era okozese eddagala erikendeeza omusujja singa omusawo akola ku by’obulamu.
Mu bufunzi
Omusujja gw’omu kyeya, wadde nga gutera okuba ogw’amaanyi okusinga bannaabwe mu kiseera ky’obutiti, gukyayinza okutaataaganya obulamu obwa bulijjo naddala eri amaka agalina abaana abato. Nga bategeera engeri n’okussa mu nkola enkola ez’okuziyiza, abazadde basobola okukendeeza ku bulwadde buno n’obuzibu bw’endwadde zino. Okulondoola obulungi n’okufaayo kuyinza okukakasa nti abalongo bawona mangu era mu ngeri ey’obutebenkevu, ekisobozesa buli muntu okunyumirwa ennaku ez’ebbugumu era ez’omusana ez’omusana mu bujjuvu.
Oluvannyuma lwa Covid-19, amaka agasinga kati galina Ebika by’ebipima ebbugumu eby’enjawulo , omuli . Ebipima ebbugumu eby’okukwatagana n’ebitali bikwatagana . Okubeera n’ekipima ebbugumu eky’awaka ekyesigika kyetaagisa nnyo okusobola okulondoola obulungi ebbugumu.
osaana okulungi . Body temperature monitor olw’obulamu bwo obulungi.