Hordoftoonni dhiibbaa dhiigaa harkaa hordoffii fayyaa manaaf mijataa ta’aa dhufeera sababa mijachuu, socho’uu danda’uu fi itti fayyadama isaanii irraa kan ka’e. Haa ta’u malee, meeshaaleen kun faayidaa guddaa kan kennan yoo ta’u, yeroo tokko tokko yoo sirritti itti hin fayyadamne bu’aa sirrii hin taane kennuu danda’u. Akkaataa sirnaan itti fayyadamtan hubachuun dhiibbaa dhiigaa harka namaa hordofuun dubbisa amanamaa dhiibbaa dhiigaa bulchuu fi fayyaa onnee waliigalaa fooyyessuuf gargaaruu danda’u argachuuf murteessaadha. Barreeffama kana keessatti yeroo hordoffii dhiibbaa dhiigaa harkaa fayyadamnu dubbisa sirrii ta’e mirkaneessuuf tarkaanfiiwwan ijoo fi yaadannoowwan ni uwwifna.
Hordoffii dhiibbaa dhiigaa harka mirgaa filachuu .
Dubbisa sirrii mirkaneessuuf tarkaanfiin jalqabaa amanamaa ta’e filachuudha . Dhiibbaa Dhiigaa Harkaa Hordofuu . Hordoftoonni harkaa hundi walqixa hin uumaman, meeshaa qulqullina olaanaa qabu filachuun safartuu walfakkaatuu fi sirrii ta’eef barbaachisaa dha. Hordoftoota kilinikaan mirkanaa’an barbaadi, kana jechuun qorannoo fi mirkanaa’ee dubbisa sirrii ta’e kennuudha. Amaloonni akka qaala’iinsa ofumaan, agarsiisa dijiitaalaa, fi cuffs sirreeffamuu danda’us barbaachisaa dha, sababiin isaas itti fayyadamaafi sirrii ta’uu isaanii waan gumaachaniif. Dabalataanis, moodeela kuusaa yaadannoo of keessaa qabu kan yeroon dubbisaa keessan hordofuu fi suuraa waliigalaa fayyaa keessanii isiniif dhiyeessuu of keessaa qabu ilaalaa.
Bakka sirrii harka mirgaa .
Sababoota dubbisa sirrii hin taane kanneen dhiibbaa dhiigaa hordofu irraa dhufan keessaa tokko bakka sirrii hin taanedha. Hordoftoota harka gubbaa, kanneen dhiibbaa dhiigaa arteriin guddaa irraa safaru, hordoftoonni harkaa arteriin baayyee xiqqaa ta'e keessatti dhiibbaa dhiigaa safaru. Kunis bu’aa sirrii argachuuf bakka harka mirgaa sirrii ta’e barbaachisaa taasisa.
Yeroo hordoffii dhiibbaa dhiigaa harkaa fayyadamtu, harki kee sadarkaa onnee irratti akka dhaabbatu mirkaneessi. Kana jechuun harki kee olka’iinsa garaa kee wajjin wal fakkaatuun, gubbaas ta’e isa gadi ta’uu qaba. Harka olka’aa ykn gadi bu’aa qabachuun dubbisa sirrii hin taane fiduu danda’a. Kana galmaan ga’uuf, dugda keetiin deeggaramee mijataa taa’i, harka kee minjaala ykn lafa jabaa biraa irratti boqochiisi. Yoo barbaachise, harki kee garaa kee wajjin haala gaariin akka walsimu mirkaneessuuf harka kee ol kaasuuf kuushnii fayyadami.
Dubbisa fudhachaa osoo jirtuu harka kee tasgabbaa'ee boqonnaa argachuun barbaachisaadha. Sochiin kamiyyuu adeemsa safartuu gidduu seenuu danda’a, kunis bu’aa sirrii hin taane argamsiisa. Dabalataanis, kun dhangala’aa dhiigaa irratti dhiibbaa uumuu fi safartuu irratti dhiibbaa uumuu waan danda’uuf, harka kee keessatti dhiibbaa kamiyyuu hambisuuf yaali.
Cuff sirnaan dibachuu .
Hordoffiin dhiibbaa dhiigaa harkaa bu’a qabeessa ta’ee akka hojjetuuf, cuff sirritti hojiirra oolchuu barbaachisa. Namoonni baay’een dogoggora garmalee jabeessuu ykn gahaa miti, kunis safartuu sirrii hin taane fiduu danda’a. Cuff naannoo harka keetii sirriitti siquu qaba malee mijataa hin taane hin ta'u. Cuff arteriin irratti akka dhaabbatu mirkaneessi, kunis akkaataa idileetti monitor irratti mallatteeffama. Shaakala hundarra gaarii ta'e monitorii fuula duraatiin cuff naannoo harka kee marsuudha, nageenya isaa mirkaneessuu malee akka hin dhiphanne mirkaneessuudha.
Sirrummaa caalaatti mirkaneessuuf, kun dubbisa irratti dhiibbaa uumuu waan danda’uuf, uffata kamiyyuu cuff jalatti uffachuu irraa fagaachuu. Harka harkaa qullaa fi danqaa kamiyyuu irraa bilisa ta’uu qaba, kunis cuff waliin sirnaan wal qunnamuu isaa mirkaneessuuf.
Teeknika yeroo safartuu .
Erga cuff bakka isaa ga'ee fi harki sirrii ta'ee erga dhaabatee booda yeroon safartuu fudhachuudha. Dubbisa fudhachuu dura yoo xiqqaate daqiiqaa shanif callisee taa'i. Kunis qaamni kee akka boqotu isa dandeessisa, sababiin isaas sochiin qaamaa, dhiphinni, ykn sochiin tasa dhiibbaa dhiigaa olkaasuu fi bu’aa skew gochuu waan danda’uuf. Yeroo adeemsa keessa haasa’uu, socho’uu ykn miila kee qaxxaamuruu irraa fagaadhu. Gochoonni kun sirrii ta’uu dubbisaa gidduu seenuu danda’u.
Yeroo qophooftu meeshaa qabsiisii qajeelfama safartuu hordofi. Monitoroonni harkaa ammayyaa irra caalaan isaanii gargaarsa harkaa tokko malee guutummaatti ofumaan kan hojjetan yoo ta’u, cuff sanas ni gadi bu’u. Adeemsa safartuu guutuu keessatti ammallee turuu kee mirkaneessi, kunis akkaataa idileetti gara sekondii 30 fudhata. Cuff gara sadarkaa dhiibbaa murtaa’etti ni afuufama sana booda suuta suutaan deflate yeroo monitor dhiibbaa dhiigaa kee safaru. Safartuun erga xumuramee booda, monitoriin bu’aa kee ni agarsiisa, akkaataa idileetti lakkoofsota lama agarsiisa: dhiibbaa sistoolikii fi diyaastoolikii.
Sirrummaaf dubbisa dachaa .
Dubbisa sirrii fi amanamaa ta'e argachuuf, yeroo baayyee safartuu lama ykn sadii walitti aansuun, gara daqiiqaa tokkoo addaan baasuun, achiis giddu galeessaan fudhachuun gorfama. Kunis dhiibbaa dhiigaa keessan irratti yeroodhaaf jijjiirama irraa kan ka’e dubbisa ala ta’uu danda’u dhabamsiisuuf gargaara. Hordoftoonni dhiibbaa dhiigaa harkaa hedduun hojii yaadannoo kan qaban yoo ta’u, kunis yeroon dubbisa keessan yeroon hordofuu fi haala kamiyyuu adda baasuuf isin dandeessisu.
Yeroo hunda yeroo walfakkaatutti fudhachuun jijjiirama dhiibbaa dhiigaa kee hordofuuf si gargaaruu danda’a. Fakkeenyaaf, ganama ganama nyaachuu ykn dhuguu kee dura yeroo walfakkaatutti safaruun safartuuwwan gara fuula duraa walbira qabuuf dubbisa bu’uuraa siif kennuu danda’a.
Qabxiilee alaa dubbisa irratti dhiibbaa uumuu danda’an .
Wantoonni alaa hedduun safartuu dhiibbaa dhiigaa harkaa sirrii ta’uu isaanii gidduu seenuun ni danda’ama. Haalli qilleensaa qabbanaa’aan hidda dhiigaa akka dhiphatu gochuu waan danda’uuf, dubbisa keessan sirrii ta’uu isaa keessatti ho’i qaamaa gahee guddaa qaba, kunis dubbisa dhiibbaa dhiigaa olka’aa ta’e fida. Yoo naannoo qorraa keessatti safartan, jalqaba harka keessan ho'isuun ykn yeroo muraasaaf madda ho'aatti dhihootti qabachuun gaariidha.
Wantoonni biroo sirrii ta’uu irratti dhiibbaa uumuu danda’an, kaafeeniin ykn tamboo xuuxuu battaluma dubbisa duratti fayyadamuudha, sababiin isaas isaan lamaan yeroodhaaf dhiibbaa dhiigaa kee ol kaasuu danda’u. Dhiphinaafi yaaddoon dhiibbaa dhiigaa keessattis akka dabalu gochuu waan danda'uuf, adeemsa safartuu keessatti tasgabbaa'anii boqochuun barbaachisaa dha.
Dhiheenya kana sochii qaamaa bifa kamiinuu yoo qabaatte ykn dhiphinni yoo sitti dhaga’ame, dubbisa fudhachuu kee dura yeroo muraasaaf eeguun gaarii ta’uu danda’a. Kunis bu’aan kee dhiibbaa dhiigaa kee isa dhugaa akka calaqqisu mirkaneessuuf gargaara, wantoota alaatiin dhiibbaa irra ga’uu irra.
Yoom gorsa fayyaa barbaaduu qabna .
Hordoftoonni dhiibbaa dhiigaa harkaa hordoffii manaaf meeshaa gatii guddaa qabu yoo ta’u, dubbisa ol’aanaa wal irraa hin cinne ykn mallattoolee biroo kamiyyuu yoo hubattan ogeessa fayyaa keessan mariisisuun barbaachisaa dha. Dubbifamni ol’aanaan tokko yaaddoo ta’uu dhiisuu danda’a, garuu dubbisni wal irraa hin cinne olka’e dhiibbaa dhiigaa ykn dhimmoota onnee fi ujummoolee dhiigaa biroo kanneen yaala fayyaa barbaadan agarsiisuu danda’a.
Haalota dubbisni kee wal irraa hin cinne 130/80 mmHg ol ta'e keessatti, ykn yoo mallattoolee akka garaa kaasaa, dhukkubbii garaa, ykn hafuura kutuu si mudate, dafee doktora kee qunnamuun murteessaadha. Ogeessi fayyaa kee dhiibbaa dhiigaa kee to’achuu fi fayyaa onnee kee eeguuf gargaaruuf jijjiirama akkaataa jireenyaa, qoricha, ykn qorannoo adda baasuu dabalataa gorsuu danda’a.
Goolaba
Hordoftoonni dhiibbaa dhiigaa harkaa meeshaa dhaqqabamaa fi bu’a qabeessa ta’ee fi mijataa mana keessanii irraa dhiibbaa dhiigaa keessan hordofuuf gargaarudha. Meeshaa kana sirnaan itti fayyadamuu akka dandeessan hubachuudhaan, dubbisni keessan sirrii fi amanamaa ta’uu isaa mirkaneessuu dandeessu. Tarkaanfiiwwan ijoo itti fayyadama sirrii ta’e mirkaneessuuf hordoffii qulqullina olaanaa qabu filachuu, harka kee sadarkaa onnee irratti sirriitti kaa’uu, cuff sirnaan hojiirra oolchuu, fi tooftaa safartuu walfakkaatu hordofuu dabalata. Hordoffiin yeroo yeroon, jireenya fayya qabeessaa fi gorsa ogeessa fayyaa wajjin walitti makamee, dhiibbaa dhiigaa keessan hordofuu fi fayyaa onnee sirrii ta’e eeguuf isin gargaaruu danda’a.
