Ge mekgwa ya bophelo e dutše e tšwela pele, kgatelelo ya madi e ile ya ata ka mo go oketšegago. Kua China, ka godimo ga 30% ya batho ba mengwaga ye 35 le go feta ba na le kgatelelo ya godimo ya madi. Batho ba bagolo ba nywaga ya magareng le ba bagolo, batho bao ba nonnego kudu, le bao ba nago le histori ya lapa ya bolwetši bja pelo le methapo ba kotsing e kgolo. Kgateletšego ya madi e tswalanywa kudu le arteriosclerosis. Taolo e swanetšego ya kgatelelo ya madi le tsenogare ya ka pela di ka thuša go fokotša kotsi ye, e lego seo se tlaleletšago bophelong bjo bobotse bja kakaretšo bja pelo le methapo.
Kgokagano magareng ga kgatelelo ya madi le arteriosclerosis .
Kgateletšego ya madi ke selo se bohlokwa go tšweletšeng arteriosclerosis. Kgateletšo e phagamego ya madi yeo e phegelelago e bea kgateletšo e tšwelago pele methapong ya madi, e lebišago go senyeng ga methapo, go kgoboketšwa ga letlapa le go thatafala ga ditšhika, e lego seo se ka senyago modiro wa pelo.
Tshenyo ya methapo: Kgateletšego ya madi e sa folego e fokodiša endothelium, e baka go kotofala ga maboto a sebjana le go oketša go hlaselega gabonolo ga go kgoboketšwa ga di- plaque.
Go bopega ga plaque le go tshesane ga ditšhika: Ge nako e dutše e e-ya, dipeeletšo tša plaque di thibela go elela ga madi, go oketša kotsi ya mathata a pelo le methapo.
Ditla-morago tša tša kalafo: Arteriosclerosis ya nako e telele e ka lebiša maemong a šoro a bjalo ka bolwetši bja pelo le go hwa lehlakore. Dinyakišišo di bontšha gore:
69% ya batho bao ba itemogelago tlhaselo ya bona ya mathomo ya pelo ba na le kgatelelo ya madi.
77% ya balwetši ba go hwa lehlakore ba lekga la mathomo ba na le kgatelelo ya godimo ya madi.
74% ya go palelwa ga pelo ya go pitlagana balwetši ba go ba le kgatelelo ya madi ba na le kgatelelo ya madi.
Go lemoga dika tša pele le dika .
Kgateletšego ya madi gantši e dula e se na dika go fihlela e lebiša ditabeng tše bohlokwa tša pelo le methapo. Lega go le bjalo, arteriosclerosis e ka tšweletša dika tše di fapanego ge e dutše e tšwela pele.
Matšoao a pele a kgatelelo ya madi: .
Hlogo: Go opša ke hlogo mesong, kudu-kudu ka morago ga hlogo, go ka bontšha kgateletšo e phagamego ya ka gare ga hlogo.
Pelo: Go gagamala ga sehuba nakong ya go itapiša mmeleng go ka bontšha go fokotšega ga kabo ya madi pelong.
Ditho: Phapano ya kgatelelo ya madi ya systolic ya go feta 15 mmHg magareng ga matsogo e ka šišinya stenosis ya mothapo wa ka fase ga clavian.
Matšoao a tloaelehileng a arteriosclerosis (mor'a ischemia): .
Pelo: Bohloko bja sehuba bjo bo phegelelago bjo bo tšeago metsotso e fetago e 15 bo ka bontšha ischemia ya myocardial.
Bjoko: Mathata a polelo a tšhoganetšo goba go tšhošwa ke setho e ka ba maswao a pele a go hwa lehlakore.
Maoto: Bohloko bjo šoro bja namane ka morago ga go sepela bo ka šišinya bolwetši bja ditšhika tša ka thoko.
Dika tše dingwe tša arteriosclerosis di akaretša go betha ga pelo, go hema ka go hlaelela, go senyegelwa ke tlhaologanyo le go tšhošwa ke go tšhošwa. Ditiragalo tše šoro di ka lebiša go hlaseleng ga pelo, go hwa lehlakore goba mathata a mothapo wa ka thoko.
Megato ya thibelo kgahlanong le arteriosclerosis .
Dijo tše di leka-lekanego: Go fokotša go ja sodium le go oketša go dirišwa ga dienywa tše di humilego ka tlhale, merogo le mabele a feletšego go ka thekga tekanyo e tlwaelegilego ya kgatelelo ya madi.
Go itšhidulla ka mehla: Go itšhidulla mo go lekanetšego go thuša go laola boima bja mmele, go godiša go šoma ga pelo le methapo le go fokotša kotsi ya kgatelelo ya madi.
Phema go kgoga le go lekanyetša bjala: Motšoko le go nwa bjala ka mo go feteletšego di tlaleletša go tshenyo ya methapo gomme o phagamiše kotsi ya kgatelelo ya madi le go thibana ga ditšhika.
Bohlokwa bja go hlokomela kgatelelo ya madi ka mehla .
Go hlokomela kgatelelo ya madi ka go se fetoge go bohlokwa bakeng sa taolo ya kgatelelo ya madi ye e šomago gabotse. Dinako tša Bohlokwa go ya go . Tekanyo ya kgatelelo ya madi e akaretša:
Mesong: iri e tee ka morago ga go tsoga, ka morago ga go dula ka setu metsotso e mehlano, go hwetša dipalo tše di tsepamego.
Mantšiboa: Pele o nwa dihlare, o phema go ela gatee-tee ka morago ga dijo goba go itšhidulla.
Netefatšo ya kliniki: e netefaditšwe ka fase ga EU MDR, ka dika tše di kgethilwego tšeo di dumeletšwego ke Mokgatlo wa Yuropa wa Kgateletšego ya Madi (ESH).
Kgokagano ya bohlale: E nyalantšha le di-smartphone ka Bluetooth goba Wi-Fi, e kgontšha go hlokomela maphelo a kgole.
Batho bao ba nago le kgatelelo ya madi ba ka itemogela go tšofala ga methapo mengwaga ye 10–15 go feta mengwaga ya bona ya tatelano ya ditiragalo. Go lemogwa ka pela ga batho bao ba nago le kotsi e kgolo le taolo ya tša maphelo yeo e hlamilwego ka tsela ya motho ka noši go ka thuša go diegiša tšwelopele ya arteriosclerosis. Go diriša didirišwa tša go hlokomela kgatelelo ya madi tšeo di tiišitšwego ka tša kalafo ke mogato wa motheo tlhokomelong ya pelo le methapo ya madi e nago le mafolofolo.
