Ne míebu asrãdɔ ŋu la, zi geɖe la, míetsɔa esia doa ƒome kple dzomeŋɔli ɣleti siwo me vuvɔ wɔna. Gake dzomeŋɔli ƒe dzamezã nye ŋɔdzinu ŋutɔŋutɔ si wobu nu tsɛe. Dzoxɔxɔ si nu sẽ, yaƒoƒomɔ̃ zazã ɖe edzi, kple hadomenuwɔna siwo wowɔna enuenu wu la katã nana dɔlékuiwo kakana le ɣleti siwo me dzoxɔxɔ le wu me.
Be wòakpe ɖe ŋuwò nànɔ lãmesẽ me la, mɔfiame nyui aɖee nye esi le dzomeŋɔli ƒe dzamezã ƒe dzesidede kple mɔxexe ɖe enu ŋu.
Nukae hea dzomeŋɔli ƒe dzamezã ƒe dɔvɔ̃wo vɛ?
Nu geɖe siwo dzɔna le ɣeyiɣi aɖewo me nana be dɔlékuiwo te ŋu xɔa dɔlékuiwo bɔbɔe wu le dzomeŋɔli:
Ya si me ya mele o si me ya mele o — yaƒoƒomɔ̃ zazã ɣeyiɣi didi le teƒe siwo wotu la ate ŋu atre dɔlékuiwo le xɔ me.
Dzoxɔxɔ ƒe tɔtrɔ — Tɔtrɔ siwo yia edzi enuenu le gota yame ƒe dzoxɔxɔ kple xɔme ƒe nɔnɔme siwo me vuvɔ wɔna le dome ate ŋu ana dɔlélenutsiŋutete nagbɔdzɔ.
Nuƒoƒoƒu kple mɔzɔzɔ ƒe dzidziɖedzi — hadomewɔnawo, mɔkekewo, kple dutoƒoʋuwo nana afɔku si le kaka me la dzina ɖe edzi.
Ɣeyiɣi ƒe nɔnɔme siwo me lãmesẽ mele o — aha fafɛwo nono fũ, alɔ̃dɔdɔ edziedzi, kple nuɖuɖu siwo meda sɔ o ate ŋu aɖe wò dzɔdzɔmenuwo taʋiʋli dzi akpɔtɔ.
Dzomeŋɔli ƒe dzamezã kple dzamezã si bɔ .
aspect
dzomeŋɔli
dzamezã .
Gɔmedzedze .
Emumake
Vivivi la .
Asrã
Zi geɖe la, ekɔna (>38.5°C) .
mebɔ o alo fa miamiamia .
Ŋutilã ƒe dzesiwo .
Ðeɖiteameŋu si wode dzesii, taɖuame, lãmekawo ƒe vevesese .
fafa alo ame aɖeke mele eme o .
Yagbɔgbɔ .
Kɔdzi, ŋɔti me vevesese .
aɖuɖɔɖɔɖɔ, ŋɔti si me tsi le/si le tsia me .
Hayahaya
Ŋkeke 7 alo esi wu nenema .
Zi geɖe la, ŋkeke 3–5 .
Aɖaŋuɖoɖo: Dzomeŋɔli ƒe dzoxɔxɔ ate ŋu atsyɔ dzesi gbãtɔwo dzi. Lé ŋku ɖe wò dzoxɔxɔ ŋu nyuie ne èse le ɖokuiwò me be yeƒe lãme mesẽ o.
Ale si woawɔ axe mɔ ɖe dzomeŋɔli ƒe dɔléle nu .
Te dzadzɛnyenye nyui kpɔ – tsɔ adzalẽ klɔ asi edziedzi hena sɛkɛnd 20 ya teti. Kpɔ wò nu dzi ne èle kɔdzi alo aɖuɖɔɖɔɖɔm.
Ya ƒo wò teƒea – ʋu fesrewo ɣeaɖewoɣi be ya nyui nate ŋu age ɖe eme, ne èle yaƒoƒomɔ̃ zãm gɔ̃ hã.
Ƒo asa na teƒe siwo amewo sɔ gbɔ ɖo, siwo wotu ɖe wo nɔewo ŋu – ne ehiã la, do ametakpɔnu le xɔme ƒe nɔnɔme siwo me afɔku le ŋutɔ me.
Lé agbenɔnɔ si me lãmesẽ le me ɖe asi – Kpɔ egbɔ be yedɔ alɔ̃ nyuie, yeda sɔ, eye yewɔ kamedede edziedzi be yeado ŋusẽ dɔlélenutsiŋutete.
Get Vaccinated – Ƒe sia ƒe ƒe dzamezã ƒe atikewɔmɔnu gakpɔtɔ nye mɔ nyuitɔ kekeake siwo dzi woato aɖe afɔku dzi akpɔtɔ la dometɔ ɖeka.
Di atikewɔlawo ƒe kpekpeɖeŋu kaba – dɔlélewo didi kple wo dada ɖe game dzi ate ŋu ana dzesiawo ƒe didime kple woƒe sesẽme nadidi ɖe edzi.
Be woado alɔ deteksi kaba kple gbesiagbe lãmesẽnyawo gbɔ kpɔkpɔ la, bu eŋu kpɔ be yeazã:
Digital Thermometer – hena dzoxɔxɔ ƒe dodokpɔ siwo de pɛpɛpɛ eye wosɔ ɖe ɣeyiɣia nu.
Pulse oximeter – kpena ɖe ame ŋu be woalé ŋku ɖe ʋu me oxygen ƒe agbɔsɔsɔ ŋu, vevietɔ ne wokpɔ gbɔgbɔmedzesiwo.
Ʋu ƒe sisi ƒe mɔ̃ – si le vevie na ame ɖekaɖeka siwo ŋu dɔléle siwo nɔa anyi didi alo ame tsitsi siwo ŋu dzitodzito me nuteɖeamedzi le bɔbɔe.
Ya Kɔkɔe – Enaa xɔme ya ƒe nyonyome nyona ɖe edzi to ya me nu suesuesuewo ɖeɖe ɖa me.
Dzadzɛnyenye ƒe nuzazãwo – Asikɔklɔtike siwo me ahanono le kple dɔlékuiwutike siwo wua dɔlékuiwo kpena ɖe ame ŋu be dɔlékuiwo ƒe kaka dzi ɖena kpɔtɔna.
Woate ŋu axe mɔ ɖe dzomeŋɔli ƒe dzamezã nu to nuwɔna si me wotsia dzi ɖe lãmesẽ ŋu le ɣesiaɣi kple sidzedze nyuie me. Ne ètrɔ asi le gbesiagbenuwɔnawo ŋu eye nèzã dɔwɔnu siwo sɔ dzi la, àte ŋu aɖe afɔku si le eme be nàxɔ dɔlékuiwo dzi akpɔtɔ eye nàse vivi na dzomeŋɔli si me lãmesẽ le, si me dzimaɖitsitsi mele o.
