Guyyoonni yeroo hunda hojiin itti baay'atee fi dadhabsiisaa, guyyaa guyyaan hojii fi manaa gidduutti deddeebi'uu, ba'iinsa birraa dhufuu fi deemuu, bittaa, suuraa ka'uu fi kkf. Hawwiidhaan eeggachaa, erga hojiin itti baay'atee booda walakkaa waggaa ol ta'a! Yeroon sun seenaa fi gammachuu kan keenya, amma isa darbe ta'eera. Ammaaf maal hawwina?
Dura taa'aan Maa'oo akka jedhe:Reefsi magaalaa guddoo warraaqsaati! Ji'oota jahan darban keessatti yoo fayyaa qabaatte carraa qabda. Fayyaan suboptimal qaama kee keessatti mul'atellee, carraa qabda yeroon argachuu fi dammaqinaan sirreessuu ykn yaalu dandeenya. Ji'oota jahan darban,Qilleensa Qorqorroo irraa gara Midsummer, qaamni keenya waqtiilee waliin jijjiirame.
Jijjiiramni ho’aa jireenya irratti dhiibbaa qaba. Ilbiisonni hedduun birraa keessa kan jiraatan yoo ta’u, yeroo ji’a birraa keessa kan du’an yoo ta’u, qorri dhufuun isaaniis xumura jireenya isaanii jechuudha; Bineensonni tokko tokkos baasii qaamaa fi anniisaa hir’isuuf hirribaa kan jalqaban yoo ta’u, jalqaba birraa irrattis deebi’anii jireenyatti dhufu, namoonni fi hoosistoonni biroo ammoo yeroo qorra irraa dandamachuu danda’u.
Jijjiiramni ho’aa namaa irrattis dhiibbaa qaba. Jijjiiramni ho’aa tasa qaamni namaa akka hin mijanne ykn akka dhukkubsatu gochuu danda’a. Kanaafuu, namoonni tilmaama haala qilleensaaf xiyyeeffannoo addaa kennuu fi jijjiirama ho’a naannoo irratti hundaa’uun madaqsuuf uffata itti dabaluuf ykn balleessuuf murteessu. Ho'i suuta suutaan qorra irraa gara ho'aatti kan jijjiiramu yoo ta'u, yeroo qorraa qorraa irraa gara digrii seentigireedii 30 ol ta'etti jijjiiramuudhaaf ji'oota hedduu fudhata. Akkasumas yeroo qorraa ho’a olka’aa irraa gara ho’a gadi aanaatti jijjiiruuf guyyoota 100 ol fudhata. Kun adeemsa madaallii uumamaa lafaa yoo ta'u, kunis qaama namootaa yeroo qophii tokko tokko akka madaqsu taasisa. Namoonni akkaataa jijjiirama ho’aatiin jijjiirama naannoo wajjin walsimsiisuuf, qaamni namaa ammoo jijjiirama ho’aa alaa wajjin walsimsiisuuf gogaa fi kaappilaarii fayyadamuutti fayyadama. Uumamni dhala namaa uumeera, ilmi namaas suuta suutaan uumamatti madaqeera.
Walakkaa waggaa dhufutti, ho'a qaama keessanii hordofuuf habbit qabduu? Ho'a qaamaa mana keessatti fayyadamuuf filannoo keessan isa gaarii ta'a.
Yeroo roobaa jiidhinni ulfaataa fi ho'i olka'aa waan ta'eef qaamni garmalee qormaata ta'a.
Namoota dhiibbaa dhiigaatiin rakkataniif, dhukkuba ujummoolee dhiigaa (cardio cerebral vascular disease), naannoo naannoo ho’aa, jiidha qabu, qilleensaa fi dhiibbaa gadi aanaa qabu keessatti, dafqi namaa ni dhorka, kuusaan ho’aa qaama keessatti dabalaa jira, akkasumas oksijiiniin maayookaardiyaalichaa dabalaa jira, kunis sirna onnee fi ujummoolee dhiigaa haala dhiphina keessa jiru taasisa. Ho’i cufame kun akkasumas ujummoon dhiigaa namaa akka babal’atu, dhiigni akka dhangala’u, dhiigni sammuu, dhukkuba sammuu, infarkii maayookaardiyaa fi mallattoolee biroo, kunis haala hamaa keessatti du’aaf nama saaxiluu danda’a. Akka qorannoo dhukkuba vaaskilarii sammuu kaardiyoo Beejiingitti, ho'i qaamaa olka'aa fi haalli qilleensaa muggy haala qilleensaa balaa qabu gara ischemic stroke tti geessudha.
Bishaan xiqqoo yeroo dachaa dhuguu. Shaayii dhuguun karaa hunda caalu ho'a gannaa irraa bilisa gochuuf. Shaayii gurraacha, shaayii magariisaa ykn shaayii kiriisaanthemum haa ta'u, yoo sukkaara dhagaa, hawthorn, gogaa burtukaanaa, sanyii Cassia fi kkf waliin ta'e, mi'aa gaarii qofa osoo hin taane, akka qophii gaarii ho'a qulqulleessuuf ta'utti ilaalamuu danda'a; Yeroo gannaa namoonni nyaata cooma qabu hin jaallatan, salphaa ta'uu barbaadu. Kanaafuu, oomishoonni kongee gosa hunda nyaata lammiilee jaallataman ta’aniiru. Kanaafuu, ho’a ittisuuf oomishaalee kongee soorataa fi mi’aawaa hedduu qopheessuun filannoo gaarii dha. Fakkeenyaaf: Millet fi Mung Bean Congee, Balsam Pear Congee, Kongee Boqqolloo, Mint Congee, Congee Sanyii Lootuu, Lily Congee, fi kkf; Kanuma waliin, nyaata dabalataa kan akka Thua Khiao Tom Namtan, Lily Soup, Sour Plum Soup fi Soup Gourd yeroo gannaa dhuguun filannoo gaarii dha; Kana malees, qilleensa ho’aa keessatti yeroo baay’ee dhangala’aa firii dhuguunis oomisha dhangala’aa guddisuu, dheebuu, ho’a qulqulleessuu, fi summii balleessuu irratti bu’aa gaarii qabaachuu danda’a, kunis yeroo tokkotti bu’aa dachaa qaba jechuun ni danda’ama. Juicen fuduraalee beekamoo ta’an kanneen akka dhangala’aa peechi, dhangala’aa peerii, dhangala’aa abaaboo, dhangala’aa wayinii, dhangala’aa istiroberii, dhangala’aa harbuu giddu galeessaan machaa’uu danda’a.
Guyyaa guyyaan dhiibbaa dhiigaa keessan hordofuun yeroo hunda dhukkubsattoota dhiibbaa dhiigaa qaban haala qilleensaa hamaa keessa jiraniif barbaachisaadha. Joytech moodeelota haaraa hojjeteera . Dhiibbaan dhiigaa harkaa fi harkaa filannoo keessaniif hordofaa nutis hiriyaa fayyaa gaarii keessan akka ta'an mirkaneeffanneerra.
Sababa carraatiin hin gammadu, carraan badaan gara kufaatii hin geessu. Akkam jirtu walakkaa waggaa lammaffaa keessa!
