Ʋusɔgbɔdɔ gblẽa nu le ame tsitsi ɖeka le ene ɖesiaɖe me ŋu le Eŋlisiawo me, gake ame geɖe menya be ele yewo ŋu o elabena dzesiawo medzena gaglãa alo dea dzesi wo ɣesiaɣi o. Mɔ nyuitɔ si dzi nàto anya ne ʋusɔgbɔdɔ le ŋuwòe nye be nàna wò nuxexlẽa nalé ŋku ɖe eŋu edziedzi, to wò GP alo atikewɔla si le mia gbɔ alo ʋu ƒe sisi ƒe mɔ̃ zazã le aƒeme dzi. Agbenɔnɔ wɔa akpa gã aɖe le ʋusɔgbɔdɔ dada me. Ne ame aɖe kpɔ ŋusẽ ɖe eƒe ʋu ƒe sisi dzi dzidzedzetɔe kple agbenɔnɔ si me lãmesẽ le la, woate ŋu aƒo asa na atikewo zazã, ahe wo ɖe megbe, ahe wo ɖe megbe alo aɖe wo dzi akpɔtɔ.
Calcium nana ʋu te ŋu ƒoa ƒu nyuie, lãmekawo kple lãmekawo wɔa dɔ nyuie, eye dzia ƒoa nu nyuie. Calcium ƒe akpa gãtɔ le wò ƒuwo me .
Cleveland Dɔdaƒea gblɔ le woƒe nyatakakadzraɖoƒe be: 'Calcium ɖea mɔ na ʋu be ʋu naƒo ƒu nyuie, lãmekawo kple lãmekawo wɔa dɔ nyuie, eye dzia ƒoa nu le mɔ si sɔ nu.
'Wokpɔa calcium ƒe akpa gãtɔ le wò ƒuwo me. calcium si mesɔ gbɔ o hã ate ŋu ana ʋu ƒe sisi nadzi ɖe edzi eye wò ʋu ƒe sisi ƒe afɔkua nadzi ɖe edzi.'
Lãmesẽhabɔbɔ, BUPA, hã ɖo aɖaŋu be woatsɔ calcium geɖe akpe ɖe ame ƒe nuɖuɖu ŋu be wòakpe ɖe ʋusɔgbɔdɔ ŋu.
Le numekuku aɖe si wowɔ kple United States Dukɔa ƒe Atikewɔwɔ ƒe Agbalẽdzraɖoƒe Dukɔa ƒe Lãmesẽnyawo Gbɔkpɔha, gbesiagbe calcium ɖuɖu kple eƒe ƒomedodo kple ʋu ƒe sisi me.
Numekukua de dzesii be: 'Numekuku geɖe ɖee fia be calcium si mebɔ o la do ƒome kple dzitodzito me dɔlélewo abe ʋusɔgbɔdɔ ene ƒe bɔbɔ.'
Taɖodzinu si le numekukua ŋue nye be woada alesi calcium ɖuna le ʋusɔgbɔdɔ kple normotension ƒuƒoƒoawo dome la akpɔ eye woaku nu me le ƒomedodo si le calcium si woɖuna le nuɖuɖu me kple ʋu ƒe sisi dome ŋu.
Le nyataƒoƒo me la, gbesiagbe calcium ɖuɖu le ʋusɔgbɔdɔlélawo ŋu la nɔa anyi wu amesiwo ŋu womeƒoa nu le o.
Azɔ hã, ne wotsɔe sɔ kple nuɖuɖu siwo wotsɔ lãwo wɔe la, nuɖuɖu siwo wotsɔ numiemiewo wɔe la nye nusiwo kpena ɖe calcium dzɔtsoƒewo ŋu ŋutɔ na ʋusɔgbɔdɔ kple normotension ƒe nyatiwo siaa.
Ne ame ƒe calcium ɖuɖu le sue la, woate ŋu axɔ ʋusɔgbɔdɔ le lãmeka siwo meɖea dzi ɖi o ta.
Alesi ʋukawo kple ʋukawo me tɔwo ƒe tete ɖe wo nɔewo ŋu na wole kpuie wu, eyata,, ʋu si sina toa eme la ƒe nyaƒoɖeamenu dzina ɖe edzi.
Masɔmasɔa menye nusi dona le zã ɖeka me o, ke boŋ enye ŋgɔyiyi vivivi. Ne èsusu be ɖewohĩ ʋusɔgbɔdɔ le ŋuwò la, ele vevie be nàƒo nu kple wò GP tso atikewɔmɔnu nyuitɔwo ŋu.
