Ntshikelelo wa le henhla wa ngati wu khumba munhu un’we eka mune wa vanhu lavakulu eUK, kambe vanhu vo tala a va swi tivi leswaku va na swona tani hi leswi swikombiso swa kona swi nga riki erivaleni kumbe swi vonaka minkarhi hinkwayo. Ndlela ya kahle yo kuma loko u ri na nsusumeto wa le henhla wa ngati i ku va ku hlaya ka wena ku tshamela ku kamberiwa, hi dokodela wa wena wa le kaya kumbe muendli wa tikhemisi wa ndhawu kumbe ku tirhisa xitirhisiwa xo kambela nsusumeto wa ngati ekaya. Vutomi byi hoxa xandla swinene eku tshunguleni ka nsusumeto wa le henhla wa ngati. Loko munhu a lawula nsusumeto wa yena wa ngati hi ndlela leyi humelelaka hi vutomi lebyinene, va nga ha papalata, va hlwela kumbe va hunguta xilaveko xa mirhi.
Calcium yi pfumelela ngati ku hlangana hi ntolovelo, misiha ni misiha swi tirha kahle naswona mbilu yi ba hi ndlela leyi tolovelekeke. Vunyingi bya calcium byi kumeka endzeni ka marhambu ya wena .
Tliliniki ya Cleveland yi vule eka webusayiti ya vona: 'Calcium yi pfumelela ngati ku hlangana hi ntolovelo, misiha na misiha swi tirha kahle, naswona mbilu yi hlula hi ndlela leyi tolovelekeke.
'Vunyingi bya calcium byi kumeka endzeni ka marhambu ya wena. Ku dyiwa ka calcium loku nga ringanelangiki swi nga ha tlhela swi engetela nsusumeto wa ngati naswona swi engetela khombo ra wena ra nsusumeto wa le henhla wa ngati.'
Nhlangano wa rihanyo, BUPA, wu tlhela wu ringanyeta ku engetela calcium yo tala eka swakudya swa munhu ku pfuneta ku antswisa nsusumeto wa le henhla wa ngati.
Eka nkambisiso na US National Library of Medicine National Institutes of Health, Daily Calcium Intake na ku va na vuxaka na nsusumeto wa ngati swi lavisisiwile.
Dyondzo yi xiyile: 'Mindzavisiso yo hlayanyana yi paluxile leswaku ku dyiwa ka calcium ya le hansi swi fambelana na ku hangalaka lokukulu ka mavabyi ya mbilu na misiha yo fana na nsusumeto wa le henhla wa ngati.'
Xikongomelo xa ndzavisiso a ku ri ku kambisisa xiyimo xa ku dyiwa ka calcium exikarhi ka mintlawa ya nsusumeto wa le henhla wa ngati na normotension na ku lavisisa ku yelana exikarhi ka ku dyiwa ka calcium ya swakudya na nsusumeto wa ngati.
Hi ku gimeta, ku dyiwa ka calcium ya siku na siku ka vavabyi va nsusumeto wa le henhla wa ngati a ku ri na ntolovelo wo va ehansi ku tlula wa vanhu lava nga ni normotensive.
Nakambe, loko ku pimanyisiwa na swakudya leswi endliweke hi swiharhi, swakudya leswi simekiweke eka swimilani aswi hoxa xandla swinene eka swihlovo swa calcium eka swichudeni swa hypertension na normotension.
Loko ku dyiwa ka calcium ya munhu kuri ehansi, swinga va na nsusumeto wale henhla wa ngati hikokwalaho ka misiha yo olova leyi nga khulukiki.
Ku karhateka ka misiha ni misiha ya ngati swi endla leswaku swi va leswitsongo, hikwalaho, leswi engetelaka ntshikilelo wa ngati leyi khulukaka.
Ntshikelelo a hi nchumu lowu kulaka hi vusiku byin’we, i nhluvukiso wa xihatla. Loko u ehleketa leswaku u nga ha va na nsusumeto wa le henhla wa ngati, i swa nkoka ku vulavula na GP ya wena hi tindlela ta vutshunguri lebyinene.
