Café ukax mä juk’a jark’aqasiñaw utjaspa:
• Parkinson usu.
• Diabetes tipo 2 ukaxa.
• Jiphilla usu, ukaxa cáncer de hígado ukampi.
• Chuyma usuchjasiña ukat accidente cerebrovascular.
Estados Unidos markankir mä jachʼa jaqejja, niya pä 8 onza café umañwa sapa uru umaski, uka caféjj niya 280 miligramos cafeína sat manqʼanakanïspawa. Jilapart wayn tawaqunakatakix k’umara jilïrinakatakix cafeína ukax janiw wilan azúcar niveles ukar jan walt’ayañjamäkiti. Mä chikatanitxa, 400 miligramos de cafeína ukhaw sapa urux jan kuna jan waltʼäwin uñjasirïkaspas ukham amuyasi. Ukampis cafeína sat usux sapa mayniruw mayj mayj jan waltʼayi.
Khititï nayratpach diabetes usunïki ukatakejja, cafeína sat usujj insulina sat qollampiw yanaptʼayasi, ukajj wilan jukʼamp jan ukajj jukʼamp jiskʼa niveles de azúcar ukampiw uñtʼasispa. Yaqhipa diabetes usumpi usuntatanakatakixa, niya 200 miligramos de cafeína — mä 8 onza taza ch’iyara café cervecería ukar uñtasita — uka efectox utjaspawa.
Diabetes usunïsta jan ukajj wilan azúcar ukan jan waltʼayasiñatak chʼamachasisksta ukhajja, kuna cafeína manqʼañas utji uk jan waltʼayañajj walikïspawa.
Ukat cafeína sat usux wilan jan waltʼäwiparuw puriyi. Cafeína sat qullampi qullatäñax wilan presión satäkis ukax sapa mayniruw mayjtʼi. Cafeína ukax mä jisk’a ukampis wali jach’a jilxatäwiw utjaspa . Wila presión , janis wilax altu presión ukanïksta ukhasa. Wila presión ukanx kunas uka ch’usawjaruw puriyi ukax janiw qhanakiti.
Yaqhip yatxatirinakax cafeína sat qullax mä hormona jarkʼaqaspawa sasaw sapxi, uka hormonax arterianakamar jachʼaptayañapatakiw yanaptʼi. Yaqhipanakax cafeína sat qullax glándulas suprarrenales satäkis ukanakaruw jukʼamp adrenalina sat qullax mistuyi sasaw amuyapxi, ukatwa wilax jukʼamp chʼamañchi.
Yaqhip jaqinakax sapa kutiw cafeína sat umañanak umapxi, jupanakax sapa uruw wilax jukʼamp presión ukanipxi, janiw khitis umapkiti. Yaqhepasti, cafeína sat umañanak sapa kuti umtʼapki uka umañanakjja, cafeína sat manqʼar tolerañajj utjarakiwa. Ukham luratapatjja, cafeína sat animalajj janiw wilan presión sat usupat jaya tiempotakjamäkiti.
Wilax wali chʼamanïsta ukhaxa, kʼumaräñ tuqit yatxattʼat jaqiruw jisktʼañama, ukhamatwa cafeína sat umañanak umañ jaytañama jan ukax jan umañ jaytañama.
Administración de Alimentos y Medicamentos ukax 400 miligramos urun cafeína ukax jilpach jaqinakatakix jan kuna jan walt’äwin uñjasiw sasaw sapxi. Ukampirus, jumatix cafeína ukan wila masiman efectop tuqit llakista ukhaxa, yant’añamawa limitar la cantidad de cafeína um hem 200 miligramos urunxa — niya pachpa cantidad ukhama aksa tuqinxa mä 8 onza tazas de café negro cervecido.
Ak amtañamawa, café, energía umañanaka ukat yaqha umañanakax marka ukat wakicht’asiñ thakhiparjamaw mayjt’i.
Ukatxa, wilax wali jachʼa chʼamanïsta ukhaxa, jankʼakiw jan cafeína sat qullampi qullatäñax janïr kuna lurañanaktï wilax jukʼamp jilxattayki ukhaxa, sañäni, ejercicio lurañasa jan ukax cuerpon chʼamampi irnaqañasa. Ukajj anqanksta ukat chʼamachasisksta ukhajja, ukajj wali wakiskiriwa.
Cafeína sat hormonajj wilajj jiljjattaspa uk uñjañatakejja, . Wila presión janïra mä taza café jan ukaxa yaqha cafeína umaña ukatsti mayampi 30 120 t’ijturjama uka qhipatxa. Wilax niya 5 ukat 10 puntonak jilxattaspa ukhaxa, inas cafeína sat qullax wilan jan waltʼayasiñapatak yanaptʼi.
Mä café jan ukax té ukan chiqpach cafeína sat usupax mä jukʼa mayjtʼayaspawa, uk amtañamawa. Factores ukanakaxa proceso ukhamaraki tiempo de cerveza ukanakaxa nivel de cafeína ukaruxa jan walt’ayiwa. Umañam uñakipt’añax wali askiwa — café jan ukax yaqha umañanakächi — qawqha cafeína ukas utji uk amuyt’añamawa.
Cafeína sat usut jukʼamp jiskʼachañatakejja, mä semanat jukʼat jukʼatwa mä semanat mä semanat jukʼat jukʼat pʼeqep jan jithiqtañatakejj lurañama. Ukampis kuna qullanaktï manqʼkasma uk pä kutiw uñakiptʼañama, kunattix yaqhip thaya qullanak cafeína sat qullampiw qullasi. Ukajj pʼeqe usut qollanak taypinwa jukʼamp uñtʼata.