سەرەتا با چاوێک لە هۆکارەکانی بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن بکەین، پاشان سەیری پەیوەندی نێوان قاوە و بەرزی فشاری خوێن بکەین:
ڕەگی بەرزی پەستانی خوێن بریتییە لە خوێنبەر و خوێن.
بەرزی فشاری خوێن بە شێوەیەکی سەرەکی دابەش دەکرێت بەسەر دوو جۆردا: بەرزی فشاری خوێنی سەرەتایی و بەرزی فشاری خوێنی لاوەکی. بەڵام گرنگ نییە کامیان کامیانە، مەترسی تووشبوون بە نەخۆشی زیاد دەکات بەهۆی خووی خواردن و کاری ناڕێک و پشوودان و قەڵەوی و خواردنەوەی زۆر و فشاری بەرز، ئەمەش یەکێکە لەو هۆکارانەی کە نەخۆشانی بەرزی فشاری خوێنی مۆدێرن وردە وردە پیر دەبن.
دوو هۆکاری سەرەکی هەن کە پەستانی خوێن دیاری دەکەن: بەرگری خوێنبەرەکان و ڕۆیشتنی خوێن.
- لەگەڵ بەرزبوونەوەی تەمەنی جەستەی مرۆڤدا، خوێنبەرەکان پیر دەبن و لە دیواری خوێنبەرەکاندا 'توند' زۆر دەبێت، کە دەبێتە هۆی ئەستووربوونی دیوارەکە و تەسکبوونەوەی تیرەی خوێنبەرەکان، کە هاوشێوەی بلۆککردنە. جگە لەوەش، خوێنبەرەکان بە تەمەنەوە هێواش هێواش لاستیکی خۆیان لەدەست دەدەن و دەبنە بۆرییەکی کێشراو، ئەمەش وادەکات خوێنبەربوونی خوێن قورس بێت. بۆیە دەبێت پەستانی خوێن زیاد بکەین بۆ ئەوەی خوێنەکە نەرمتر بێت.
- ئەگەر چەوری خوێن و کۆلیسترۆڵ زۆر بەرز بێتەوە، ئەوا چەسپاوی خوێن زۆر بەرز دەبێتەوە و خێرایی ڕۆیشتنی خوێن خاو دەبێتەوە. زۆرێک لە پەیوەستکراوەکان لەسەر خوێنبەرەکان دەنیشنەوە، خێرایی ڕۆیشتنی خوێنەکە خاوتر و خاوتر دەبێت. چونکە هەموو خانەیەک لە جەستەدا پێویستی بە گەیاندنی ماددە خۆراکیەکانە لە ڕێگەی خوێنەوە، دواتر دەتوانێت لە ژیاندا بمێنێتەوە و بەردەوام بێت لە میتابۆلیزم. کاتێک بەرگری خوێنبەرەکان زیاد دەکات و ڕۆیشتنی خوێن کەم دەبێتەوە، دڵ تەنها دەتوانێت هێزی زیاتر بەکاربهێنێت بۆ گەیشتن بە ئامانجەکەی بۆ ئەوەی خوێن بگەیەنێتە هەموو بەشەکانی جەستە، هەروەها پەستانی خوێن بەرز دەبێتەوە.
کافاین و دیتەرپینۆیدەکان پێکهاتە سەرەکییەکانی ناو قاوەن کە کاریگەرییان لەسەر پەستانی خوێن هەیە. کاریگەرییەکانی کافاین لەسەر جەستەی مرۆڤ لەگەڵ چڕبوونەوە و بڕی وەرگرتن دەگۆڕێت. تەرکیزکردنی مامناوەند و بڕی گونجاوی قاوە دەتوانێت مێشکی مرۆڤ وروژێنێت، ڕۆح بەهێز بکات و ماندوێتی باشتر بکات. بەڵام ئەو کافاینەی لە قاوەدا هەیە دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی کورت بەڵام توندوتیژ لە پەستانی خوێندا، بەتایبەتی بۆ کەسانی قەڵەو یان بەتەمەن.
هەندێک لە توێژینەوەکان پێیان وایە کە ئەمە لەبەر ئەوەیە کە کافاین دەتوانێت هۆرمۆنێک بپارێزێت کە یارمەتی فراوانکردنی خوێنبەرەکان دەدات، هەروەها دەتوانێت پەرە بە دەردانی ئەدرنالین بدات، ئەمەش زیاتر بەرەوپێشبردنی پەستانی خوێن بەرەوپێش دەبات. بەڵام هیچ لێکۆڵینەوەیەک نییە کە بیسەلمێنێت کە قاوە دەتوانێت بۆ ماوەیەکی زۆر کاریگەری لەسەر فشاری خوێن هەبێت.
بۆ ئەو کەسانەی کە کاریگەرییان لەسەر پەستانی خوێن هەیە یان کاریگەری کەمی پەستانی خوێنیان کەم دەبێتەوە، هەوڵبدەن کەمتر قاوە بخۆنەوە یان نەخواردنەوە، باسی خواردنەوەی قاوەیەکی زۆر ناکەم لە ماوەیەکی کورتدا یان لەکاتی هەستکردن بە دەمارگیریدا، ئەگەرنا بە ئاسانی دەبێتە هۆی لێدانی دڵ و تاکیکاردیا و نیشانە نەرێنییەکانی تر.
ئەو کەسانەی کە پێشتر پەستانی خوێنیان بەرزە، خواردنەوە کافاینییەکانی دیکەش لەخۆدەگرن، وەک چای بەهێز، کە هەروەها ئاستی بەرزی کافاینی تێدایە. بۆ ئەو کەسانەی کە بۆ ماوەیەکی زۆر ڕاهاتوون بە خواردنەوەی قاوە، پێشنیار دەکرێت بە هێواشی ڕێژەی ئەو قاوە کەمبکەنەوە کە دەیخۆنەوە، و نزیکەی هەفتەیەک بەسەر ببەن بۆ ئەوەی نەخۆنەوە.
لەبەر ئەوەی لەناکاو وازم لە خواردنەوەی قاوە هێنا، ئاسانە سەرئێشەی قۆناغی کافاین هەبێت، ئەمەش وا دەکات خەڵک هەست بە ناڕەحەتی بکەن. جگە لەو نەخۆشانەی کە بەرزی فشاری خوێنیان هەیە، کەسانی ئاسایی پێشنیار ناکرێت کە قاوەیەکی زۆر بخۆنەوە، چونکە زیادەڕۆیی لە خواردنی کافاین دەبێتە هۆی مژینی کالیسیۆم و مەترسی تووشبوون بە پووکانەوەی ئێسک زیاد دەکات. بۆ ئەوانەی کە ناتوانن واز لە قاوە بهێنن، باشترە کەمکردنەوەی شەکر و شەکرە بەرزەکانی تر و بەهاراتە چەورییە بەرزەکان کەم بکرێتەوە، بۆ ئەوەی ببێتە هۆی گەرمییەکی زۆر و کێشەی بەرزی فشاری خوێن خراپتر نەبێت.
کەس لە ئێمە باشتر جەستەمان ناناسێت. چاودێریکردنی ڕۆژانەی پەستانی خوێن دەتوانێت یارمەتیدەرمان بێت باشتر لە پەستانی خوێنی خۆمان تێبگەین و ژیانێکی ئارام بژین.
