Kunapachatï veranojj purinxi ukhajja, hipertensivos usutanakajj wilan jan waltʼäwip jukʼamp jiskʼachapjjewa, kunapachatï wilajj urut urutjam tupupki ukhajja. Walja hipertensos usutanakax amuyapxiw jallupachanx wila masinakapax juk’akiw utji ukat jupanakax qullanaka ukat dosis ukanakax sapakiw jisk’achapxaspa. Li doctorax akham sasaw qhanañcht’äna: Jallu pachanx wilax arumanakaw juk’amp jach’äni. Jan autorizada droga reducción ukax accidente cerebrovascular ukat yaqha cardio cerebral vascular usunakaruw puri. Control estable de la presión arterial ukax arumanthiw wila masinakan presión ukan apnaqawipanx jallupachanx utji.
¿Kunatsa jan qollañax jan saytʼkaspati, kunapachatï wilax jallupachan jan waltʼayaski ukhaxa?
Jaqinakan wilapax kunayman pachanakanx sapa kutiw mayjt’i, ukat kunayman pachanakanxa. Yatxatäwinakarjamaxa, jallupachanxa, hipertensión ukan usutanakan wilax wilax jukʼamp jiskʼakiwa, juyphi pachanxa. 'Akax inas kunatix jaqinakax juk'amp jallupachanx ch'uñuyapxi ukat juk'a uma umapxi, ukax wilan volumen ukar jisk'achañatakiw puri. Ukhamarus kamachix' expansión térmica ', wila ch'akhanakax junt'u urunakanw jilxati, ukat aka pä factores ukanakax wilan presión ukar jisk'achañatakiw purini.
Yatiyäwinakax jikxatasiwayi, arumanthi wilax hipertensos usutanakan wilax juk’amp jach’awa, juyphi pachanx jallupachanx juk’amp jach’awa. Jallu qallta jayp’unakanx wilax wali ch’amampiw presión ukanx jan ikiñjamäki ukat amuyun kusisiñax utjkaspati. Ukhamaraki, antihipertensivos qullanak jisk’achañax jan ukax jan jaytañax aruman wilax jilxatañapatakix wali wakiskiriwa.
Control estable de la presión de sangre de noche ukaxa mä aspecto clave ukhamawa presión de presión verano verano ukanxa. Usuario amigable portátil wila presión monitores ukax wali munatawa ukat wali askiwa ukat hipertensión usutanakax wilap juk’amp uñjapxañapawa juk’amp verano. Hipotensión sintomática uka qhipatxa, especialistas cardiovasculares ukanakax plan de medicamentos ukar chiqañchañatakiw amtapxañapa, jan ukax antihipertensivos qullanak jan autorizacionamp jisk’achañat sipansa. Ukhamaraki, usutanakaxa jaya pacha qullanaka ajllisipxañapawa, ukaxa mä kutiwa uruxa churataraki ukatxa 24 pachawa wila presión estable ukaxa uruy arumaru puriñapataki.
Aka 4 puntas ukanakax wilan presión ukan apnaqatäki ukhax akham uñt’atäñapawa:
1. Thayaru yäqaña ukhamaraki jani junt’u umaru yäqaña .
(1) Kunapachatix temperaturax wali jachʼäki ukhaxa, jukʼamp jiskʼaptayañatakiw chʼamachasiñama .
Ukax wali askiwa, 10 jayp’ut 4 jayp’ukamaw q’añut inti jalsun jan sarnaqañax wali askiwa. Aka pachan mistuñax wakisispa ukhax mä suma jark’aqasiñ lurañaw wakisi, sañäni, inti jalsu tuqin phust’aña, inti jalsu tuqin sombrero ukamp isthapt’ata, lentes de sol ukamp isthapt’ata, ukat juk’ampinaka.
(2) Uta manqhana ukhamaraki anqana aire acondicionado ukanaka taypina temperatura mayjt’awixa janiwa sinti jach’añapäkiti .
Ukaxa aski wali khusa apnaqaña mä aire acondicionado ukaxa mä temperatura diferencia de temperaturas interiores y fuera de temperaturas no 5 °C. Pachax wali junt’ükchisa, aire acondicionado ukan manqhan temperaturapax janiw 24 °C ukjat juk’amp jisk’añapäkiti.
2. Mä juk’a manq’aña manq’añaxa wali askiwa ukatxa juk’ampi ch’uxña achunaka manq’añawa .
Sodio manq’aña limitaña: Janiwa 3 gramos ukjata juk’ampi sapa urukiti.
Limite total calorías: Sapa uru manq’a phayt’aña aceite ukaxa 25 gramos ukjata jisk’akiwa (chika liang, 2,5 cucharadanakampi chika), uywanaka manq’aña ukhamaraki aceite manq’aña jisk’achaña, ukatxa aceite de oliva ukaxa mä juk’a ch’amañchañawa.
equilibrio nutricional: Mä aski proteína manq’aña (ukaxa yuqallanaka ukatsti aychanaka), ukatsti 8-1 Jin de frescas verduras ukatsti 1-2 frutas sapa uru manq’aña. Diabetes usut usutanakax hipertensión ukan usutanakax jisk’a azúcar jan ukax medio de azúcar fruta (Kiwi fruta, Pomelo) uk ajllisipxaspawa, ukat mä urux niya 200g manq’apxaspawa.
Calcio uksa manq’aña jilxatayaña: sapa uru manq’aña 250-500 mililitros de desnatado jan ukaxa jisk’a lik’i leche.
3. Ejercicio moderado ukat 'Ejercicio de vaso de sangre'.
Sapa kutiwa 3-5 kuti semanana 30-45 t’ijturjama yant’aña. ejercicio aeróbico ukar mantañ yatiña (jan ukax aeróbico, ciclo, jogging, ukat juk’ampinaka); Ejercicios de flexibilidad (2-3 kuti semananxa, sapa kuti ch’allt’añaxa mä estado de tenía ukar puri, 10-30 segundos ukjama katxaruña, ukatxa sapa t’aqa 2-4 kuti repetir estiramiento); Push, jaqukipaña, jaqukipaña, liwxataña ukhamaraki yaqha ch’amampi ejercicios (2-3 kuti semanana).
Alwat wali alwat wilax mä jach’a nivelanwa, ukax janiw ejercicio lurañatakix askïkiti ukat cardiovasculares ukat cerebrovasculares ukanakaruw puri. Ukhamasti, tarde jan ukajj jaypʼu ejercicionak ajlliñajj wali askiwa. Uka usuta jaqina wilapaxa jani suma controlatäkaspa jan ukaxa 180/110mmhg ukharu mä llamp’u estado ukanxa, ejercicio ukaxa mä juk’a pachatakixa contraindicado ukhamawa.
4. Suma ikiñax wilan jan walt’ayasiñapatakiw yanapt’i .
Uka 24 horas ambulatorias presión santiva ukan uñjatapax jan suma ikiñan jaqinakarux jikxatañapawa, jilpach jaqinakax janiw ritmo circadiano ukanipkiti wilan presión ukan mayjt’awinakapanxa, ukat arumanthix wila masinakapax janiw urut sipans juk’amp jisk’äkiti. Arumanthix wilax wali ch’amampiw ch’amanchasi, ukax taqpach janchirux jan sum samart’añapatakiw jark’i, ukax jank’akiw órganos objetivos ukanakarux jan walt’ayaspa. Insomnio qhipatxa, hipertensivos usutanakax wilan juk’amp presión ukat juk’amp juk’amp chuyma ch’allxtataw qhipürux uñjasipxi. Ukatwa, jan sum ikipki uka jaqinakax qullañ tuqit yanaptʼa thaqhapxañapa, ukhamat hipnóticos jan ukax ikiñan yanaptʼanak katuqañataki, kunjamtï ikiñan suma qullatäpxañapatak yatichapki ukhama.
Wila presión profesional ukat gestión ukax jiwasan hipertensivos usutanakasarux yanapt’aspawa, ukax suma ukat jan ch’am tukusaw q’añut uñt’ata.