جولیا گێرینی، پزیشکی سەرەکی دەرمانساز لە دەرمانخانەی دیجیتاڵی مێدینۆ، دەڵێت: 'هەبوونی دابەزینی پەستانی خوێن ئەوەندە گرنگە کە دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی ئەگەری تووشبوون بە نەخۆشییەکانی دڵ و جەڵتەی مێشک. هەروەها دابەزینی پەستانی خوێن دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی ئەگەری بەرزبوونەوەی فشاری خوێن، حاڵەتێک کە خوێن تێیدایە'. بە زۆر، بۆ ماوەیەکی درێژ، بە دیواری خوێنبەرەکانەوە، کە دەبێتە هۆی کێشەی تەندروستی درێژخایەن وەک نەخۆشی دڵ.'
'هەر جۆرە وەرزشێکی دڵ و خوێنبەرەکان، وەک ڕاکردن، ڕۆیشتن، پاسکیلسواری، مەلەکردن یان تەنانەت پەڕینەوە، یارمەتیدەر دەبێت بۆ کەمکردنەوەی تۆ... پەستانی خوێن بە زیادکردنی ئاستی ئۆکسجین لە خوێندا و کەمکردنەوەی ڕەقبوونی خوێنبەرەکان، ڕێگە بە خوێن دەدات بە ئاسانی بەناو جەستەدا بڕوات،' گێرینی دەڵێت.
توێژینەوەیەکی ساڵی ٢٠٢٠ی کۆلێژی پزیشکی دڵی ئەمریکی دەرکەوتووە کە ڕاکردنی ماراسۆن (بۆ یەکەمجار) خوێنبەرەکان 'گەنج' دەکات و پەستانی خوێن دادەبەزێنێت.
گێرینی دەڵێت: 'هەر جۆرە چالاکیەکی جەستەیی ڕێکوپێک دەبێتە هۆی بەهێزبوونی دڵت، ئەوەش مانای وایە دڵ دەتوانێت خوێنی زیاتر پەمپ بکات بە هەوڵێکی کەمتر. لە ئەنجامدا هێزی سەر خوێنبەرەکانت کەم دەبێتەوە، ئەمەش دەبێتە هۆی دابەزاندنی پەستانی خوێن.'
بەڵام دەبێت پابەند بیت بە بەرنامەیەکی ڕاهێنانی ئاسایی بۆ ئەوەی پاداشتەکەی بچنیتەوە.
'بۆ ئەوەی پەستانی خوێنت تەندروست بمێنێتەوە، پێویستە بە بەردەوامی وەرزشکردن بەردەوام بیت، نزیکەی یەک بۆ سێ مانگ دەخایەنێت بۆ ئەوەی وەرزشی بەردەوام کاریگەری لەسەر پەستانی خوێنت هەبێت، سودەکانیش تەنها بەو مەرجە دەمێنێتەوە کە بەردەوام دەبیت لە وەرزشکردن'. ،' گێرینی دەڵێت.
وەرزشکردن دەتوانێت چ کاریگەرییەکی دیکەی هەبێت لەسەر پەستانی خوێن؟
لە کاتێکدا ڕاکردنی بەردەوام و وەرزشەکانی تری دڵ و خوێنبەرەکان دەتوانن یارمەتیدەر بن لە کەمکردنەوەی پەستانی خوێن، لەکاتێکدا وەرزش دەکەیت، ئەمەش دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی ئاستی پەستانی خوێن.
'مەترسە' گێرینی دەڵێت.'پەستانی خوێنت لە کاتی وەرزشکردندا بەرز دەبێتەوە و پاڵ بە ڕۆیشتنی خوێنی دەوڵەمەند بە ئۆکسجینەوە دەنێت بەسەر هەموو جەستەتدا بەهۆی زیادبوونی داواکاری خوێن لە ماسولکەکانەوە'.
'بۆ ئەوەی دڵت ئەو داواکارییە پڕبکاتەوە، دەبێت زیاتر کاربکات، خێراتر خوێن بەدەوری لەشدا پەمپ دەکات و بەو هۆیەوە قەبارەیەکی گەورەتر لە خوێن پاڵدەنێتە ناو بۆشایی خوێنبەرەکان. بەهۆی ئەوەی خوێنبەرەکان ناتوانن زۆر فراوان بن بۆ ئەوەی جێگەی خۆیان بگرێتەوە'. ئەم خوێنە زیادەیە، پەستانی خوێن بۆ ماوەیەکی کاتی بەرز دەبێتەوە.
باشترین ڕێگا بۆ بەکارهێنانی ڕاهێنان بۆ چییە دابەزینی پەستانی خوێن?
ڕێگا هەیە بۆ بەکارهێنانی وەرزشکردن بۆ دابەزاندنی پەستانی خوێن بەڵام سەرەتا پێویستە پێش دەستپێکردنی هەر بەرنامەیەکی نوێی ڕاهێنان مۆڵەتی پزیشکی وەربگریت.
'ئەگەر وەرزش دەکەیت بۆ دابەزاندنی پەستانی خوێن، یەکەم شت کە پێویستە بیکەیت ئەوەیە لەگەڵ پزیشکەکەت قسە بکەیت بۆ ئەوەی بزانیت لە ئێستادا پەستانی خوێنت چییە و چ ئاستێکی وەرزشکردن کاریگەر و سەلامەت دەبێت بۆت،' گێرینی دەڵێت .
'بۆ نموونە ئەو کەسانەی کە پێشتر پەستانی خوێنیان نزمە (لە خوار 90/60mmHg) یان بەرزی پەستانی خوێنیان (180/100mmHg) نابێت وەرزش نەکەن بەبێ ئەوەی سەرەتا لەگەڵ پزیشکەکەیان قسە بکەن. بەڵام ئەگەر پەستانی خوێنەکەت لەو مەودایەدایە هەوڵبدە.' بەشداریکردن لە وەرزشی مامناوەند بۆ ماوەی نزیکەی ٣٠ خولەک لە ڕۆژێکدا بۆ ئەوەی جەستەت بجوڵێت.
'ئەگەر نیگەرانی پەستانی خوێنیت، بە زووترین کات لەگەڵ پزیشکی گشتی یان دەرمانسازەکەت قسە بکە بۆ ئەوەی بتوانن ئامۆژگاریت بکەن لەسەر باشترین و سەلامەتترین هەنگاوەکان کە دەبێت بیگرنەبەر.'
بۆ زانیاری زیاتر سەردانی… www.sejoygroup.com
