Gosoonni vaayirasii COVID-19 haaraan addunyaa guutuutti babal'achaa jiru.Namoonni dhukkuba onnee fi ujummoolee sammuu qaban vaayirasii COVID-19 salphaatti weerara.Ogeeyyiin akka jedhanitti COVID-19 yeroo dheeraaf nu waliin jiraata, sana booda amala gaariin guyyaa guyyaa fayyaa qaama keenyaaf baay'ee gargaara.
- Liftii argadhu. Yeroo ilkaan buruushiin dhiqattu miila tokko ol kaasi.Hanga 60tti lakkaa’i.Miila isa kaaniin irra deebi’i.Sochii qaamaa xiqqaan kun madaallii keessan fooyyessuu qofa osoo hin taane, akkuma umuriin keessan dabalaa deemuun kufaatii ittisuuf barbaachisaa ta'e, daqiiqaa lama ogeessi ilkaan keessan gorsu akka buruushiin dhiqattan mirkaneessa.
- Qurxummii sana dish godhaa. Yoo xiqqaate torbanitti al lama qurxummii menu irratti kaa'i.'Namoonni torbanitti qurxummii hedduu nyaatan namoota hin nyaannee caalaa umurii dheeraa akka jiraataniifi dhukkuba onnee xiqqaa akka qaban ni beekna,' jedha Andersen.Salmon, lake trout, tuna, fi flounder asiidota coomaa omeega-3 baay’ee fi hamma meerkikurii gadi aanaa gidduutti madaallii gaarii qabaatu.Haa ta'u malee, yoo ulfa taate, qurxummii fi qola qurxummii torbanitti waliigala awunsii 12 qofa daangeessi.Shaarkii, qurxummii billaa, king mackerel fi tilefish kanneen meerkikurii baay’ee of keessaa qaban irraa fagaadhaa.
- Chiipsii sana boolla. Torbanitti nyaata qophaa'e tokko -- kukii, crackers, ykn chips boqqolloo gadi darbadhaa, fi abaaboo, burtukaana diimaa, ykn kuduraa ykn kuduraalee birootiin bakka buusi.'Kuduraalee fi muduraalee halluu adda addaa qaban nyaachuun dhiibbaa dhiigaa keessan gadi buusuun ulfaatina qaamaa hir'isuuf isin gargaara,' jetti Holly S. Andersen, MD, ogeessi onnee fi piroofeesara gargaaraa qoricha Hospitaala New York-Presbyterian/Weill Cornell Medical College.Nyaatni antioksidaantii badhaadhe kun qaamni kee dhukkuba akka lolullee ni gargaaru jetti.
- Cinch inchii tokko. Hundi keenya ulfaatina qaamaa irratti kan xiyyeeffannu yoo ta'u, fayyaan gaariin garuu inchii meeqa girdoo kee jabeessuu akka dandeessu caalaa ulfaatina kee xiqqaadha.Coomni naannoo walakkaa kee taa'u gosa balaa guddaa qabuudha.Ogeeyyiin akka jedhanitti, guddinni mudhii inchii 34.5 fi isaa gadi ta'e dubartootaaf kan xiyyeeffate yoo ta'u, inchii tokkoo fi lama qofa ofirraa baasuun garuu carraa dhukkuba sukkaaraa, dhukkuba onnee fi rakkoolee fayyaa biroof si mudachuu hir'isuu danda'a.Mudhii keessan cicciruuf sukkaara xiqqeessuu fi sochii qaamaa dabaluu.
- Tarkaanfii ol ka'aa. Ogeeyyiin fayyaa akka jedhanitti guyyaatti tarkaanfiin 10,000 -- tilmaamaan maayilii shan -- lakkoofsa falfalaa cooma hir'isuu fi dhukkuba sukkaaraa gosa 2ffaa ittisuuf gargaarudha.
Yeroo hanga sana deemuuf hin qabduu?Guyyaatti tarkaanfii 2,000 qofa dabaluudhaan jijjiirama guddaa fiduu danda'a.Erga 2,000 rukutte booda, 2,000 dabalataa itti dabali -- deemsa kee itti fufi.Bakka konkolaataa dhaabuu irraa gara waajjiraatti osoo deemnuu safartuu miila (pedometer) uffadhaa.Ciree fi irbaata booda deemsa godhaa.
- Meeshaaleen yaalaa mana keessaa . COVID-19 doktora mataa keenyaa ta'uuf nu gargaareera. Ho’a safartuuwwan dijiitaalaa, infrared jedhamuun beekama ho’a safartuuwwan, hordoftoota dhiibbaa dhiigaa fi pulse oximeters haala qaamaa bu’uuraa keenyaa hordoffii mataa keenyaaf mana keenyatti kaa’amuu qabna.
